شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته با ثبت جهش ۲۷۰۳ واحدی (معادل ۸۸/ ۰ درصد) به رقم ۳۰۸ هزار و ۴۷۷ واحد رسید که بالاترین سطح در سه هفته گذشته است. این اتفاق درحالی رخ داد که طبق عادت چند ماه گذشته شاخص کل هم‌وزن حرکت سریع‌تری را پشت‌سر گذاشت و رشد ۲۱۶۲ واحد (۴۲/ ۲درصد) را به ثبت رساند. تحرکات نقدینگی در بازار سهام پس از سپری کردن یک دوره ترس در معاملات روزانه مشهود است و این عامل می‌تواند به‌عنوان یک موتور محرک در بازار سهام چشم‌انداز صعودی را در آینده نزدیک ترسیم کند. در پایان معاملات روز گذشته، از ۳۱۹ نماد بورسی مجاز برای خرید و فروش، ۲۶۵ نماد قیمت پایانی مثبت (بیش از ۸۳ درصد نمادهای بورسی) و ۵۳ نماد قیمت پایانی منفی را به ثبت رساندند. تشکیل صف‌های خرید در ۱۴۰ نماد بورسی (۴۴ درصد از نمادهای مورد معامله) به ارزش ۱۹۰ میلیارد تومان و نبود صف فروش در نمادهای بورسی حاکی از برتری خریداران است. نکته مهم در معاملات روز گذشته، حفظ نسبت تعداد نمادها با آخرین قیمت مثبت است. جمع شدن صف‌های خرید در نمادهای خودرویی و تقاضای مجدد در این مسیر و عدم بازگشت شاخص کل یکی از سیگنال‌های عمومی تقویت تقاضا در معاملات روزانه است که در صنعت مطرح و مدنظر اهالی بورسی از تحرکات رو به جلوی قیمت‌ها خبر می‌دهد. در روزهای قبل هر بار که شاخص کل تحت‌تاثیر رشد قیمت‌های روزانه با یک جهش ابتدایی در دقایق نخست معاملات همراه می‌شد، افزایش عرضه‌های روزانه به تعدیل روند رو به رشد می‌انجامید اما روند معاملات روز گذشته از ثبت یک مسیر صعودی با شیب کاهنده شاخص کل خبر می‌دهد که یک روند مثبت در نیمه بالایی کانال ۳۰۰ تا ۳۱۰ هزار واحدی به‌شمار می‌رود و می‌تواند چشم‌انداز تداوم رشد قیمت‌ها را تقویت کند.

سیگنال آرامش‌بخش در میان‌مدت
بورس تهران پس از پشت‌سر گذاشتن رشدهای پی در پی و رسیدن به سقف ۳۳۰ هزار واحدی، با خاموش شدن موتورهای محرک قیمتی نظیر نرخ دلار و به تبع آن قیمت محصولات کالایی در بازارهای موازی، روند فرسایشی را در پیش گرفت. اصلاح تدریجی قیمت‌ها در سهام کالایی با تاثیر ملموس بر شاخص کل در کنار ریزش‌های متوالی و بعضا قدرتمند قیمت‌ها در سهم‌هایی که رشدهای حباب‌گونه را تجربه کرده بودند، شاخص کل را به کانال ۳۰۰-۳۱۰ هزار واحدی رساند. اما نوسان قیمت‌ها در این محدوده و کشیده شدن ترمز اصلاح قیمتی در بازار سهام منجر به تداوم نوسان‌های کم‌دامنه در این کانال و در بازه زمانی ۴۰ روز گذشته شد. ثبت نوسان‌های کم‌دامنه با عبور از مرحله خروج پرحجم نقدینگی در مرحله اول منجر به ثبت ارزش معاملات روزانه کم‌حجم شد که به نوعی کاهش میل به خرید و فروش‌های روزانه را نشان می‌داد. در این میان رسیدن چندباره شاخص کل به کف ۳۰۰ هزار واحدی و حمایت سهامداران حقوقی و حقیقی در این محدوده به‌رغم بروز ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک بورسی و پدیدار شدن موج‌های هیجانی منفی در فضای خارج از بورس یک نکته دلگرم‌کننده برای اهالی بورس به‌شمار می‌رود. امری که می‌تواند با برطرف شدن سایه‌ ریسک‌های بزرگ بورسی در داخل و خارج تالار شیشه‌ای به ثبت رشدهای تدریجی و حرکت در مسیر صعودی بینجامد. البته نباید از این مهم غافل شد که جهش‌های بزرگ و خروج پرقدرت از فضای کنونی نیازمند محرک‌های قدرتمندتری‌ است.

کاهش تمرکز در معاملات روزانه
بازار سهام طی دو روز متوالی گذشته با رشد ارزش معاملات روزانه مواجه بوده‌است. ارزش معاملات خرد روزانه با حذف بلوک و اوراق در بورس طی روزهای یکشنبه و دوشنبه سطوح بالای ۱۳۰۰ میلیارد تومان را به ثبت رساند که حاکی از رشد بیش از ۳۰ درصدی این متغیر نسبت به میانگین هفته گذشته است. در این میان اما توجه به میزان تمرکز معاملات بر نمادهای خاص یک نکته قابل‌توجه است که می‌تواند میل عمومی به بازار سهام را از میل خرید و فروش در نمادهای خاص بورسی تفکیک کند. اگر همزمان با کاهش ارزش معاملات روزانه شاهد کاهش تمرکز بر نمادهای خاص باشیم می‌توان این نتیجه کلی را گرفت که قیمت‌های فعلی با توجه به‌شرایط موجود در کلیت بازار سهام برای فعالان این حوزه دارای جذابیت هستند وگرنه میل به معامله در نمادهای خاص بر محور تحرکات سرمایه‌گذاران و جریان قدرتمند نقدینگی می‌تواند بازار را به جزیره‌های متفاوت تبدیل کند و سیگنال جذابیت سهام را در مقطع فعلی نمی‌دهد. برای بررسی دقیق‌تر میزان تمرکز معامله‌گران بر نمادهای خاص، سهم ارزش معاملات روزانه ۱۰ نماد پر رفت و آمد بورسی از کل ارزش معاملات می‌تواند یک معیار نسبی به مخاطبان بدهد. ارزش معاملات خرد در روز شنبه عدد ۹۵۹ میلیارد تومان را نشان می‌داد که سهم ۱۰ نماد شلوغ بورسی، ۲۳ درصد بود. روز یکشنبه ارزش معاملات روزانه به ۱۳۵۲ میلیارد تومان رسید که بخش بزرگی از این رشد به‌دلیل جذب نقدینگی در نمادهای مطرح بورسی بود. سهم ۱۰ نماد پرتردد بورسی در روز یکشنبه ۳۵ درصد ارزش معاملات خرد را نشان می‌داد. در این روند، ارزش معاملات ۱۰ نماد برتر بورسی از منظر جریان نقدینگی ورودی و خروجی در روز دوشنبه به عدد ۴۱۰ میلیارد تومان رسید. این عدد بیانگر سهم ۳۱ درصدی ۱۰ نماد پرمعامله از ارزش معاملات خرد روزانه است که نشان می‌دهد هنوز تمرکز بر نمادهای خاص حرف اول را در بورس می‌زند و جذب نقدینگی با حرکت به سمت سهم‌های خاص در جریان است.

تحرکات نقدینگی در بازارها
ریسک‌های موجود پیرامونی بازارهای مختلف را به تحرک واداشته است. پس از عبور از یک دوره گذار فرسایشی قیمت‌ها در بازارهای سکه و ارز از هفته گذشته شاهد تقویت روند رو به رشد در این بازارها بودیم که تکانه‌های آن رفته رفته در بازارهای کالایی نظیر بورس کالا به‌صورت خاص مشهود است. نرخ دلار طی هفته‌های گذشته از محدوده ۱۱۳۰۰ تومان به حوالی ۱۲۴۰۰ تومان نزدیک شده است و در این مدت رشد ۱۰ درصدی را به ثبت رسانده‌ است. قیمت سکه تمام و مشتقات آن نیز با نوسان‌های محدود قیمت جهانی طلا در یک بازه مشخص تحت‌تاثیر نرخ دلار با رشد همراه بوده‌است. نکته‌ای که در مقطع فعلی با آن مواجهیم، رشد تدریجی و همزمان بازارهاست. بخشی از نقدینگی فعال شده در بازار ارز و سکه درحال تحرک است و همزمان در بازارهای کالایی شاهد رشد قیمت مقاطع فولادی، محصولات پالایشی و پتروشیمی هستیم. به‌عنوان مثال روز گذشته، قیمت پروپیلن و وکیوم باتوم شرکت‌های مختلف عرضه‌کننده این محصولات در بورس کالا با رشد قیمت ۱۰-۲۵ درصدی نسبت به قیمت پایه مورد داد و ستد قرار گرفتند. طی روزهای گذشته نیز قیمت شمش فولادی نیز تحرکات قیمت مثبت در بازه رشدی کمتر از ۱۰ درصد را به ثبت رساند. اما در مورد محصولاتی نظیر ورق گرم یا کاتد مس به‌رغم تقویت تقاضا هنوز شاهد رشدهای محسوس قیمت نیستیم و صرفا سیگنال عدم ریزش بیشتر قیمت‌ها می‌تواند یک عامل مثبت به‌شمار بیاید.بازار سهام نیز همان‌طور که اشاره شد رشد محسوس ارزش معاملات روزانه را در پی داشته‌ است. خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی که با رشد ارزش معاملات سیگنال ورود نقدینگی سرگردان به بورس را می‌دهد، روز یکشنبه عدد ۷/ ۷۴ میلیارد تومانی را نشان می‌داد که در روز گذشته با حفظ ارزش معاملات روزانه در محدوده قبلی با رشد ۹۴ درصدی به رقم ۱۴۵ میلیارد تومان رسیده‌است و جنب و جوش نسبی پول‌های خارج شده از بورس را برای ورود مجدد به تالار شیشه‌ای نشان می‌دهد. برآیند این وقایع در روزهای گذشته نشان می‌دهد که در مختصات فعلی بازارهای سهام و کالایی تاخیرهای کلاسیک دوران گذشته را ندارند و رشد قیمت‌ها به‌صورت تدریجی در تمام بازارها به‌طور یکپارچه منعکس می‌شود.

بهانه‌هایی برای شکسته شدن کانال
طی ۵ روز کاری گذشته، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۹/ ۱ درصد رشد داشته‌است. این درحالی‌است که در مدت مشابه، شاخص کل هم‌وزن به مدد رشد ادامه‌دار قیمت‌ها در صنایع کوچک و متوسط بورسی، بیش از ۷ درصد جهش را نشان می‌دهد. با توجه به سهم بازار سهام کوچک و متوسط و عدم حرکت صعودی قیمت سهام بزرگ‌تر بورسی در این مدت، می‌توان گفت که وزن اصلی رشد شاخص کل مرهون جهش‌های قیمتی در سهام کوچک و متوسط بوده‌است. روز گذشته نیز شاخص صنایع لاستیک، محصولات فلزی، خودرو، مواد دارویی، کاشی و سرامیک، سیمان، کانی غیرفلزی، رایانه و حمل‌ونقل رشدهای ۳ درصد و بالاتر را به ثبت رساندند. رشد بیش از ۲ درصدی شاخص صنایع غذایی به‌جز قند و انبوه‌سازی در کنار صنایع یاد شده قبلی، مرجع اقبال نقدینگی ورودی به بورس را بیش از پیش مشخص می‌کند. اگر نگاهی به روند رو به رشد شاخص این صنایع در روزهای گذشته داشته باشیم بیشتر متوجه این موضوع خواهیم شد که بورس تهران به دو بخش پرتحرک و کم‌تحرک تقسیم شده‌است و نهایت قدرت سهام کوچک‌تر برای به حرکت در آوردن شاخص کل در همین حدود است. بنابراین برای تجربه رشدهای پرقدرت نیازمند رشد قیمت سهام صنایع بزرگ‌تر نظیر پالایشی‌ها، فلزات اساسی، پتروشیمی و کانه فلزی هستیم که این مهم با حجم نقدینگی بسیار بیشتر از سطوح فعلی، تداوم رشد قیمت محصولات در بازارها و تعدیل نگاه بدبینانه به آینده قیمت کامودیتی‌ها می‌تواند محقق شود. افزایش تدریجی نرخ دلار نیز به‌عنوان یک اهرم قدرتمند می‌تواند به‌عنوان بزرگ‌ترین بازیگر در جهش قیمت سهام یاد شده ایفای نقش کند. همان‌طور که گفته شد، در مسیر صعودی قیمت سهام کوچک و متوسط، ثابت ماندن ارزش معاملات در محدوده فعلی و رقابت برای کسب بازدهی بیشتر براساس جریان معاملات روزانه، فروشندگان بالقوه سهام کم‌تحرک را افزایش خواهد داد که نیاز هرچه بیشتر سهام صنایع بزرگ‌تر را به افزایش ارزش معاملات روزانه برای تجربه رشد قیمت‌ها بیش از پیش می‌کند.