عباس معمارنژاد که در نشست هم‌اندیشی مسئولان گمرک و فعالان اقتصادی سخن می‌گفت، با تشریح چگونگی فرآیند ترخیص کالا از گمرک اظهار کرد: در انجام تشریفات گمرکی تعداد زیادی از سازمان‌ها دخیل هستند که مجموعه فعالیت آنها منجر به ترخیص کالا از گمرک می‌شود، اما از هر کسی که بپرسید مشکل شما در این زمینه چیست، گمرک را معرفی می‌کند، ولی این را نمی‌گوید که چرا کالا در گمرک مانده است. به همین دلیل باید گفت که گمرک مظلوم واقع شده است.

وی افزود: گمرک در سال‌جاری اقداماتی را برای کاهش زمان انجام تشریفات ترخیص کالا و هزینه آن شروع کرده است. طبق ماده 70 قانون برنامه پنجم توسعه، سازمان‌هایی که متولی یک فرآیند هستند باید هماهنگ باشند و در مورد زمان انجام تشریفات به مردم اطلاع‌رسانی کنند. ما از ابتدای امسال بارها این بحث را با مسئولان سازمان‌هایی که مجوز صادر می‌کنند داشتیم که طبق این ماده شما باید حداقل و حداکثر زمانی را که برای صدور مجوز فنی لازم دارید اعلام کنید تا ما آن را در اختیار مردم قرار دهیم.

خوشبختانه سازمان ملی استاندارد، بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی چند روز قبل این زمان‌ها را به ما اعلام کردند و ما به‌زودی درباره آنها اطلاع‌رسانی خواهیم کرد که به‌طور مثال برای صدور مجوز استاندارد چقدر زمان لازم است.

رئیس کل گمرک اظهارداشت: البته ما الان هم از سیستم‌هایی برخوردار هستیم که می‌توانیم تک‌تک اظهارنامه‌ها را بررسی کنیم و ببینیم چه موقع ثبت شده و چه زمانی ترخیص شده است. این زمان از 2 ساعت و 2 روز تا 100 روز و 120 روز در نوسان است که پس از بررسی‌های لازم، معلوم شد طولانی شدن مدت به گمرک ربطی ندارد.

وی اظهارداشت: در این خصوص انشاءالله با همکاری معاونت توسعه منابع انسانی رئیس جمهوری تا آخر این ماه اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

معمارنژاد با اشاره به اینکه گزارش زمان‌سنجی (Time study) به‌طور ماهانه در گمرک تهیه می‌شود و این گزارش زمان‌های صرف شده در مسیرهای سبز، زرد و قرمز را به ما نشان می‌دهد، گفت: در هفت ماهه سال‌جاری، متوسط زمان ثبت اظهارنامه تا مرحله ارزیابی در مسیر سبز 10 ساعت (حدود یک روز) در مسیر زرد 150 ساعت (حدود 6 روز) و در مسیر قرمز 178 ساعت (حدود 7 روز) بوده است که این رقم‌ها در مقایسه با سال گذشته نشان‌دهنده کاهش زیادی است، به‌طوری که در سال 90 در مسیر سبز، زمان مزبور 17 ساعت، در مسیر زرد 157 ساعت و در مسیر قرمز 209 ساعت بوده و به‌طور متوسط الان 15 درصد در گمرک و سایر سازمان‌ها کاهش پیدا کرده که من اعتقاد دارم این ساعت‌ها هنوز هم بسیار بالاست و باید کاهش یابد.

ایجاد بانک اطلاعاتی درباره فعالان اقتصادی

رئیس کل گمرک در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ضرورت استقرار یک سیستم مؤثر برای تفکیک افراد صحیح‌العمل و متخلف در گمرک گفت: این امر به اطلاعات عمیق و گسترده‌ای از فعالیت فعالان اقتصادی نیاز دارد.

وی افزود: ما یک بانک اطلاعاتی در این زمینه در گمرک به‌وجود آوردیم که آن را به مرور فعال خواهیم کرد.

براین اساس اگر یک فعال اقتصادی فعالیتش پنج بار منجر به اخذ جریمه شود با وی برخورد خواهد شد.

معمارنژاد خاطرنشان کرد: ما به‌طور جدی به دنبال این هستیم به کسانی که مرتکب تخلف گمرکی می‌شوند تسهیلات ندهیم، عدم پذیرش تضمین و ندادن مجوز ترخیص نسیه ازجمله این تصمیمات است و برعکس در نظر داریم برای افراد خوشنام طول زمان ضمانت‌نامه‌ها را افزایش دهیم و میزان ترخیص نسیه را بیشتر کنیم. این چیزی است که الان تحت عنوان فعالان اقتصادی خوشنام روی سایت گمرک قرار دارد.

رئیس کل گمرک تصریح کرد: شش شاخص است که اگر فعالان اقتصادی حائز آن باشند در زمره کسانی خواهند بود که گمرک به آنها اعتماد کامل دارد و بسیاری از تسهیلات را در اختیارشان قرار خواهد داد.

وی با بیان این مطلب که تعداد زیادی از فعالان اقتصادی از محتوای تفاهم‌نامه امضا شده بین گمرک و سازمان ملی استاندارد مطلع نیستند تا بتوانند از خدمات آن استفاده کنند، واردکنندگان را به کسب اطلاعات لازم در این زمینه فراخواند.

او به طرح جامع گمرک نوین اشاره کرد و خطاب به حاضران گفت: شما به عنوان فعالان اقتصادی به دنبال تسریع و تسهیل انجام تشریفات گمرکی کالاهای خود هستید و گمرک نیز به دنبال دقت، کنترل و نظارت است. جمع این دو بسیار مشکل بوده و به همین خاطر ما در پی ایجاد مکانیسمی هستیم که سرعت و دقت را توأمان داشته باشد.

وی تأکید کرد: در گذشته می‌گفتند بیاییم یک تعادل منطقی بین این دو ایجاد کنیم، اما امروزه با استفاده از سامانه‌های الکترونیکی می‌توانیم هم سرعت را افزایش دهیم و هم دقت را بالا ببریم. هدفی که ما در گمرک نوین به دنبال آن هستیم، پیاده‌سازی سامانه‌ها و سیستم‌هایی است که نهایتاً هم سرعت و هم دقت را افزایش می‌دهد.

معاون وزیر اقتصاد اظهارداشت: یکی از موارد بسیار مهم در گمرک نوین این است که گمرک محل انبار کالا نیست. در کشورهای پیشرفته کالا فقط از گمرک عبور می‌کند و ما نهایتاً به دنبال چنین ایده‌ای هستیم و ایجاد انبارهای اختصاصی می‌تواند به این امر کمک کند.

رئیس کل گمرک با اشاره به مسائل اخیر بازار ارز و ایجاد برخی محدودیت‌ها در واردات و صادرات کالا گفت: به دو دلیل محدودیت های صادراتی و وضع عوارض بر صادرات در نظر گرفته است، یکی صادرات عین کالاهای وارداتی با نرخ ارز مرجع توسط عده ای از صادرکنندگان که در این زمینه از سوی دولت محترم تقاضا برای سیاست گذاری و کنترل وجود داشت و دیگر اینکه با توجه به افزایش نرخ ارز و مقرون به صرفه شدن صادرات اکثر کالا ها، تولیدکنندگان داخل در تامین مواد اولیه وکالاهای واسطه ای مورد نیاز خود با مشکل مواجه شدند و تقاضای محدودیت در صادرات اینگونه کالاها را داشتند.

وی افزود: ما امیدواریم هر چه زودتر این محدودیت ها مرتفع شود و راهش هم تک‌نرخی شدن ارز است. یعنی تا زمانی که بین نرخ ارز مرجع و ارز مبادله‌ای و ارز آزاد تفاوت وجود داشته باشد، این مشکل وجود خواهد داشت. تک‌نرخی شدن ارز شفافیت ایجاد می‌کند و جلوی رانت را می‌گیرد. البته این قضایا به عهده گمرک نیست، اما ما معتقدیم گمرک می‌تواند و باید در سیاستگذاری‌ها نقش داشته باشد و با دادن اطلاعات به بهتر شدن اوضاع و تصمیم‌سازی‌های مناسب کمک کند.