گزارش میدانی از بازار منطقه 19 تهران حاکی است، قیمت گوشت قرمز در هفته‌های گذشته روند کاهشی به خود گرفته و امروز در بازار تهران هر کیلوگرم گوشت مخلوط گوساله 61 هزار و 500 تومان به فروش می‌رود که تنها دلیل این کاهش، افزایش تولید داخل در ماه‌های گذشته بوده نه واردات.

قیمت گوشت سال گذشته به رغم تامین ارز 4200 تومانی و صرف 4 هزار میلیارد تومان برای واردات گوشت از کیلویی 45 هزار تومان به 120 هزار تومان افزایش یافت و اما امسال با اتکا به تولیدداخلی که در استانها وجود دارد قیمت گوشت تقریبا متعادل شده است و این هشدار جدی برای مسئولان است که به جای دوختن نگاهها به واردات حمایتشان را از تولید کنندگان داخلی بیشتر کنند و موانع تولید آنها را برطرف کنند.

آنطور که مسؤولان و اتحادیه‌های گوشت می‌گویند؛ تولید گوشت قرمز در استان‌های کشور به حدی افزایش یافته که دامداری‌ها از دام‌های سبک و به ویژه سنگین انباشته شده است. آنها همچنین هشدار می‌دهند که تراکم بیش از اندازه دام در دامداری‌ها خطرناک است و احتمال بروز و شیوع بیماری وجود دارد، در این صورت دام‌ها تلف شده و دامداران متضرر می‌شوند.

مرتضی رضایی معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی در نشست خبری سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی، گفت: «انباشت دام در استانهای کشور بسیار جدی است اگرچه اکنون بیماری جدی شیوع نکرده اما این تراکم زیاد می تواند موجب بروز بیماری شود.»

احمد مقدسی رئیس انجمن صنفی گاوداران کشور گفت: «هم‌اکنون رقمی بالغ بر ۳۶۰ هزار رأس دام سبک و سنگین در واحد‌های دامداری انباشت شده که به سبب نبود تقاضا دامداران با مشکلات متعددی مواجه هستند.»

در این زمینه اتحادیه های تولید پیشنهاد کرده‌اند که دولت مرزهای صادرات را به روی گوشت قرمز باز کند که در این صورت قیمت متعادل شده و دامداران ضرر نخواهند کرد.

پیشنهاد اتحادیه های تولید برای صادرات گوشت و دام در حالی صورت گرفته که سال گذشته قیمت گوشت علی رغم تزریق ارز 4200 تومانی به یکباره افزایش یافت و از کیلویی 40 هزار تومان به 120 هزار تومان رسید و اگر قیمت اکنون به محدوده 60 هزار تومان رسیده، در حقیقت از افزایش‌های سال گذشته اندکی عقب‌نشینی کرده و همین الان بسیاری از مردم توان خرید گوشت قرمز را ندارند.

به طوری که عباس کشاورز سرپرست وزارت جهاد کشاورزی هم در نشستی که در اتاق بازرگانی با تولید کنندگان داشت به صورت تلویحی به بالا بودن قیمت گوشت قرمز و نداشتن قدرت خرید مردم اشاره کرد.

وی در پاسخ به یکی از مسئولان اتحادیه مرغ که خواستار افزایش قیمت بود، گفت:« اگر مردم توان خرید گوشت را ندارند حداقل مرغ را از آنها نگیرید.»

در دیگر سو، کارشناسان نیز این باورند که آزاد کردن صادرات گوشت قرمز باعث خواهد شد دوباره قیمت گوشت افزایش یابد، چرا که کشور در تولید این محصول خودکفا نیست و سالانه 150 هزار تن گوشت قرمز وارد می‌کند و به دلیل تجربه نامناسبی که در توزیع گوشت وارداتی تجربه کرده‌ایم، این احتمال وجود دارد که قیمت گوشت دوباره روند صعودی خود را ادامه دهد.

پیشنهاد کارشناسان این است که دولت دام مازاد دامداران را خریداری و به بازار تزریق کند و بخشی هم در انبارهای شرکت‌های پشتیبانی دام ذخیره شود که هم به عنوان ذخیره استراتژیک استفاده شود و هم در زمان کسری به بازار تزریق شود.

ابراهیم مرادزاده کارشناس امور دام گفت: «اگرچه تولید گوشت در استان‌ها افزایش یافته اما این مقطعی است و ما فعلا در تولید گوشت کشور خودکفا نیستیم بنابراین سالانه نیاز کشور به 150 هزار تن و اردات پابرجا است صادرات تنها فشار بر مردم را بیشتر خواهد کرد زیرا مجبور می‌شویم آن‌را با ارز زیادی وارد کنیم.»

گزارش میدانی از منطقه 19 تهران حاکی است، امروز قیمت مرغ در بازار کیلویی 11 هزار و 950 تومان به فروش می‌رود، این قیمت نسبت به هفته قبل حدود یک‌هزار تومان در هر کیلو افزایش داشته است. تولیدکنندگان این صنعت، این قیمت بازار را بسیار کم می‌دانند و معتقدند صنعت مرغ با وجود این قیمت پایین ضرر می‌دهد.

اما در این میان عباس کشاورز سرپرست وزارت جهاد کشاورزی نظر دیگری دارد وی اخیراً در نشستی که با اتحادیه‌ها در اتاق بازرگانی تهران داشت خطاب به تولید کنندگان مرغ اعلام کرد که حداقل کاری نکنیم مردمی که نمی‌توانند گوشت بخرند مرغ را هم از دست بدهند.

تولید کنندگان چرا سودشان را از جیب مصرف کننده بر می دارند؟

مسئله این است که تولیدکنندگان همواره با قیمت های بالا تولید می‌کنند و بنابراین حاشیه سود کمتری دارند و تلاش می‌کنند تا این ضرر را با افزایش قیمت از جیب مصرف‌کننده تأمین کنند. راهکار این است که تولیدکنندگان قیمت تمام‌شده‌شان را پایین بیاورند. راه‌های مختلفی برای کاهش قیمت تمام شده وجود دارد، نخست اینکه باید از لاین‌هایی استفاده کنند که ضریب تبدیل دان به گوشت کمتری داشته باشد؛ یعنی با دان کمتری گوشت بیشتری بدهند.

دوم اینکه از پرت انرژی در فارم‌های تولیدی‌شان بکاهند در سال‌های گذشته به دلیل ارزان بودن انرژی در ایران، تولید‌کنندگان کاری نکردند و مسؤولان مرتبط هم سیاست‌ و تصمیمی اتخاذ نکردند، آخرین تصمیم مربوط به اجرای هدفمندی یارانه‌ها بود که قرار شد در 17 هزار مرغداری کشور طرح کاهش مصرف انرژی اجرایی شود، اما این طرح با این توجیه که سهم 30 درصدی تولیدکنندگان از طرح هدفمندی یارانه‌ها محقق نشد، این طرح اجرا نشد و همچنان مرغداری‌های کشور نسبت به کشورهای دیگر مصرف انرژی بسیار بالایی دارند یعنی پول بیشتری را پای تولید می ریزند.

راهکار سوم، مدیریت تولید و افزایش بهره‌وری در مرغداری‌ها و به کارگیری کارگران با راندمان بالا است که تولیدکنندگان پیشتر از آنکه به افزایش قیمت مرغ فکر کنند، باید به کاهش هزینه‌های تولید و نتیجتا افزایش حاشیه سودشان بپردازند.

گزارش میدانی حاکی است در بازار تهران قیمت ران مرغ 10 هزار و 700 تومان، ران مرغ بدون کمر 12 هزار و 300 تومان، سینه مرغ 13 هزار و 800 مرغ، سینه کبابی 18 هزار و 800 تومان، فیله مرغ 25 هزار تومان، کمر مرغ 16 هزار و 500 تومان، کتف و بال 12 هزار و 500 تومان، گردن مرغ 4 هزار و 800 تومان، ساق مرغ 22 هزار تومان، دل مرغ 7 هزار و 500 تومان، پای مرغ 5 هزار تومان، سنگدان مرغ 6 هزار تومان، جگر مرغ 3 هزار تومان به فروش می‌رود.

بازار ماهی هم حال خوبی ندارد و قیمت‌ها افزایش دارد به طوری که هر کیلوگرم ماهی آزاد قزل‌آلا 24 هزار و 800 تومان به فروش می‌رود. ماهی تیلاپیا هم کیلویی 53 هزار تومان عرضه می‌شود.

ماهی تیلاپیا وارداتی است و همانطور که کارشناسان محیط زیست اعلام کردند به عنوان یک ماهی مهاجم می‌تواند در فارمهای تولیدی و همچنین دریا به عنوان یک ماهی مهاجم ظاهر شده و حیات سایر گونه‌های ماهی را با خطر جدی مواجه کند.

این اظهارات در حقیقت پاسخ به کسانی بود که معتقد بودند که به جای واردات، ماهی تیلاپیا را باید در داخل تولید کرد.

ظاهرا این اصرار و تأکید بر موضع سازمان شیلات تأثیر گذاشته و این سازمان با عقب‌نشینی اعلام کرده که در چهار استان کشور می‌توان ماهی تیلاپیا تولید کرد.

نبی الله خون‌میرزایی در توجیه این مطلب در نشست خبری به خبرنگاران گفت: این استان‌ها دسترسی به آبهای آزاد و دریاها ندارند، بنابراین تولید ماهی تیلاپیا در این استان‌ها نمی‌تواند به جاهای دیگر راه پیدا کند. اما زمانی که ما شاهد انتقال این گونه‌های گیاهی، جانوری و دریایی از کشورهای مختلف هستیم و مرزها و انواع قرنطینه‌ها و قوانین گمرکی هم نمی‌تواند از آنها جلوگیری کند، آیا می‌توان متصور شد که تیلاپیا از استانی به استان دیگر نرود؟

چطور بدون دست درازی به جیب مردم سود کنیم؟

به هر حال، کارشناسان معتقدند اگر به دنبال قیمت پایین محصولات پروتئینی گوشت و مرغ هستیم باید قیمت تمام شده را کاهش دهیم.

70 درصد قیمت تمام شده اینگونه محصولات وابسته به خوراک آنها است که متأسفانه کشور تقریباً 70 درصد آنها را وارد می‌کند.

قیمت‌ها در بازار تحت نوسان ارزش دلار بالا و پایین می‌شود. از سوی دیگر نفوذ دلال‌های حرفه‌ای و سابقه‌دار در این بازار نیز به نوسان قیمت‌ها کمک می‌کند. به طوری که یکی از این واردکنندگان که گفته می‌شود تا 80 درصد نهاده های دامی را وارد می‌کند و طبیعی است که قیمت‌های بازار قائم به این فرد خواهد بود.

بنابراین گام اساسی دولت برای کاهش قیمت محصولات پروتئینی باید روی افزایش تولید نهاده‌های دامی در کشور متمرکز شود. هر اندازه وابستگی به واردات این محصولات کم شود، قیمت آنها در داخل کاهش یافته و ثبات خواهد داشت و از آنجایی که اینها تا 70 درصد در قیمت تأثیر دارد، قیمت محصولات پروتئینی کاهش خواهد شد.

گام دوم استفاده از لاین‌های پربازده است. متأسفانه 90 درصد لاین مرغ کشور محدود به لاین‌های راس و کاپ انگلیس است و تنها یک لاین ایرانی با نام «آرین» وجود دارد که به علت پایین بودن عملکرد، رغبتی در بین تولیدکنندگان برای استفاده از آن وجود ندارد.

در بخش دام نیز همینطور است. 40 سال نژاد هلشتاین شیری در جمعیت دام کشور حکمفرمایی کرده و نژادهای داخلی کاملا به حاشیه رانده شدند. لازم است که محققان کشور نژادهای جدید گوشتی را در دام سنگین و سبک اصلاح کنند که هر اندازه تولید بیشتر شود، قیمت تمام شده کاهش خواهد داشت.