به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی، افسانه اروجی با اشاره به اینکه امروز برای نخستین بار عملیات بازار باز آغاز شد گفت: این معاملات از درگاه بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس رقم می‌خورد و امروز معامله تعداد ۱۰.۰۰۰ برگه اسناد خزانه اسلامی در این بازار بین بانک مرکزی و یکی از بانک‌های دارای مجوز به منظور تأمین کمبود نقدینگی این بانک انجام شد.

سازوکار عملیات بازار باز

اروجی در مورد سازوکار عملیات بازار باز توضیح داد: هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به بانک مرکزی مجوز معامله‌گری مستقل در عملیات بازار باز داده است که این عملیات از طریق اوراق قابل معامله و درج شده در فرابورس و روی اوراق مالی اسلامی که دولت منتشر می‌کند، انجام می‌گیرد.

معاون بازار فرابورس از مهم‌ترین اهداف بانک مرکزی را اجرای سیاست‌های پولی بازار محور عنوان کرد و افزود: بانک مرکزی در راستای اعمال سیاست‌های خود، اگر قصد تزریق پول در اقتصاد را داشته باشد، اقدام به خرید اوراق مالی اسلامی و اگر بخواهد پول را جمع‌آوری کند، اقدام به فروش این اوراق در سطح بانک‌ها می‌کند.

توازن در نقدینگی

او با اشاره به اینکه بانک‌ها نیز به منظور تأمین کسری وجوه یا مصرف مازاد وجوه خود از این اوراق استفاده می‌کنند و به نسبتی که برای ایجاد توازن در نقدینگی پایان روز خود احتیاج دارند از این بازار استفاده خواهند کرد، گفت: مشتریان معامله‌گر مستقل بانک مرکزی، تمامی بانک‌های دارای مجوز از بانک مرکزی هستند.

به گفته اروجی، در جریان عملیات بازار باز، بانک‌ها سفارش‌هایشان را به معامله‌گر مستقل بانک مرکزی ارائه می‌کنند که در گام بعدی، معامله‌گر مستقل این سفارش‌ها را وارد سامانه می‌کند و معامله انجام می‌شود.

معاون بازار فرابورس درباره نحوه معاملات این اوراق تاکید کرد که تسویه این معاملات به صورت T+۰ است و در پایان هر روز معاملاتی، تسویه معاملات همان روز صورت می‌گیرد.

فرایند جابه‌جایی اوراق

وی در مورد فرایند جابه‌جایی اوراق و در نهایت تسویه معاملات توضیح داد: برای تسویه و پایاپای، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، جابه‌جایی اوراق را بین بانک‌ها انجام می‌دهد و برای انتقال پولی که ناشی از خریدوفروش این اوراق است، اطلاعات معامله را به سامانه ساتنای بانک مرکزی ارسال می‌کند که در همان روزِ انجام معامله، پول میان خریدار و فروشنده از طریق ساتنا جابه‌جا می‌شود.

شایان ذکر است که طبق بند ۲ قسمت م تبصره ۵ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ به دولت اجازه داده شده است تا در صورت اجرای عملیات بازار باز و وثیقه‌گذاری اوراق مالی اسلامی دولتی از بانک‌ها توسط بانک مرکزی، بخشی از بدهی‌های قطعی و حسابرسی شده خود به بانک‌ها را تا سقف ۲۰۰ هزار میلیارد ریال بهادارسازی کند که معاملات این اوراق به عنوان دارایی بانک‌ها در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس انجام خواهد شد.