یک کارشناس اقتصادی برای کنترل آن اقداماتی همچون رفع ناترازی بانک‌ها، سالم‌سازی نظام بانکی، مدیریت و کنترل انضباط در سیستم بانکی و ندادن اجازه به بانک‌ها برای خلق پول توسط بانک مرکزی را پیشنهاد کرده و می‌گوید بازار باز بانکی در صورت تعمیق و ساماندهی می‌تواند نقش بسزایی در کنترل نقدینگی داشته باشد.

وحید شقاقی درباره جدیدترین تغییرات نرخ رشد نقدینگی،گفت: نباید اجازه دهیم رشد نقدینگی از یک رقمی بیشتر شود تا دیگر نیازی به کنترل آن نباشد. برای اقتصاد ایران اگر هدف‌گذاری این باشد که تورم را در سال‌های آینده مهار کنیم، باید بتوانیم رشد نقدینگی را به زیر ۲۰ درصد کاهش بدهیم.

وی ادامه داد: میانگین رشد نقدینگی در روند بلند مدت هم معادل سه تا چهار درصد افزایش یافته است. این نشان دهنده این است که رشد نقدینگی بالاست و باید کنترل شود.

رفع ناترازی بانک‌ها در جهت کنترل نقدینگی

این کارشناس اقتصادی در ادامه چند عامل را برای کنترل نقدینگی ضروری دانست و تصریح کرد: باید تلاش کنیم که ناترازی نظام بانکی که در برخی از بانک‌ها بسیار زیاد است را رفع کنیم؛ زیرا در نتیجه این امر، این بانک‌ها دست به خلق پول می‌زنند تا بتواند ناترازی خود را پوشش دهند.

وی ادامه داد: وقتی بانک‌ها خلق پول می‌کنند به سمت افزایش نرخ سود سپرده می‌روند تا موجب جلب سپرده‌گذار شوند. وقتی نرخ سود افزایش پیدا می‌کند؛ طبیعتا یکی از دلایل افزایش رشد نقدینگی، نرخ سود بالای سپرده‌ها است.

سالم‌سازی نظام بانکی راهی برای مهار نقدینگی

شقاقی با بیان اینکه برای مهار نقدینگی باید به سمت سالم‌سازی نظام بانکی و مدیریت و کنترل انضباط در سیستم بانکی برویم، اظهار کرد: برای کنترل و مدیریت انضباط در سیستم بانکی باید به‌گونه‌ای عمل شود که به بانک‌ها اجازه داده نشود خلق پول نکنند و به سمت بازی افزایش نرخ سود بروند.

کنترل نقدینگی به شرط تعمیق بازار باز بانکی

این کارشناس اقتصادی سختگیری و کنترل بانک مرکزی بر بانک‌ها برای خلق پول را برای کنترل نقدینگی ضروری دانست و گفت: بانک مرکزی همچین باید اجازه اضافه برداشت به سیستم بانکی ندهد و با تعمیق عملیات بازار باز بانکی تلاش کند که تامین نیاز مالی و کسری بانک‌ها را از طریق عملیات بازار باز و بین بانکی بتواند پوشش دهد.

وی افزود: در شرایطی که دولت با کسری بودجه مواجه است بانک مرکزی نباید بی‌محابا و بدون کنترل اجازه بدهد که کسری بودجه با استقراض از بانک مرکزی و پول پرقدرت پوشش داده شود.

بازار باز در چه صورت منجر به کنترل نقدینگی می‌شود؟

شقاقی در پایان تاکید کرد که عملیات بازار باز بانکی برای داشتن نقش موثر در کنترل نقدینگی باید عمق و سامان پیدا کند که بانک‌ها در جهت تامین نیازهای خود به اضافه برداشت از بانک مرکزی نروند و برای این امر، به سمت انتشار اوراق و تامین نیازهایشان از طریق مکانیسم اوراق حرکت کنند که این امر، به شفافیت نظام بانکی کمک می‌کند و مانع رشد نقدینگی می‌شود.

 نظام پولی و بانکی به دلیل نقش تعیین‌کننده در سیاست‌های پولی و اعتباری و به عنوان یک قدرت اقتصادی مهم در اختیار دولت، می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های مناسب و هماهنگ با اهداف کلان اقتصادی و بکار بردن ابزارهای کنترل، نقدینگی را به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی هدایت کند و با افزایش ثبات اقتصادی زمینه را برای شکل‌گیری سرمایه‌گذاری، اشتغال، تولید و... فراهم کند.

در این میان جدیدترین اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی، نشان‌گر این است که حجم نقدینگی در آذر ماه سال جاری معادل ۲۲ هزار و ۶۲۳ هزار میلیارد ریال است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۸.۲ درصد افزایش داشته است.

افزایش ۴۸.۶ درصدی حجم پول در آذر امسال

همچنین، حجم پول در این دوره معادل ۳۶۳ هزار و ۴.۸ میلیارد ریال بوده که ۴۸.۶ درصد نسبت به آذر ماه سال قبل افزایش داشته و حجم شبه پول نیز با ۲۴.۹ درصد رشد، معادل ۱۸۹ هزار و ۸۸.۳ میلیارد ریال است.

علاوه بر این، اخیرا رئیس کل بانک مرکزی درباره رشد نقدینگی توضیحاتی ارائه کرده است که طبق گفته او، آمار به صورت غیر رسمی نشان دهنده ۲۸ درصد رشد نقدینگی بوده و معادل ۲۵ درصد هم نسبت به میانگین ۵۰ سال گذشته رشد داشته است.

دلیل افزایش رشد نقدینگی از زبان همتی

این مقام مسئول ضمن اشاره به اینکه رشد نقدینگی خوب نیست و باید آن را کنترل کنیم، گفته که سه درصدی که امسال نسبت به میانگین بیشتر شده، نشان دهنده این است که ذخایر ارزی خالص ما افزایش یافته است. بانک مرکزی چند میلیارد دلار ارز برای رشد ذخایر خریداری کرده که این موضوع باعث شده رشد نقدینگی از میانگین ۵۰ ساله بیشتر شود. البته رشد ۲۸ درصدی نقدینگی، رکورد جدید نیست و در طول سال‌های گذشته رشد نقدینگی از این میزان هم بیشتر بوده است.