فریدون برکشلی، در ارزیابی اوضاع کنونی بازار نفت اظهار داشت: بازار جهانی نفت، بدترین ۳ ماهه اول سال خود در طی ۳ دهه اخیر را تجربه کرده است. سه ماهه اول سال معمولا برای بازار جهانی نفت، مقطع پرشتابی است، اما بروز بحران‌های پیاپی از نیمه دوم ۲۰۱۹ و انباشت فشارها و علایم نامساعد از جهات مختلف، ساختارهای بازار را آسیب پذیر کرده است. پیام‌های ناشی از فزونی عرضه بر تقاضا، به ویژه از نفت خام‌های شیل، فشار فزاینده از سوی تولید کنندگان نفت خام متعارف که در مجموعه اوپک پلاس قرار ندارند، از یکسو و کاهش تقاضا از سوی مصرف کنندگان عمده به ویژه مصرف کنندگان آسیایی و امریکا که حالا خود به یک صادر کننده خالص هم تبدیل شده، موجبات شکنندگی ساختار بازار را فراهم آورده است.

احتمال سقوط قیمت تا 30 دلار

وی درباره شیوع کرونا و تاثیری که بر بازار نفت گذاشته توضیح داد: شیوع ویروس کرونا در چین و سایر کشورهای آسیایی مانند کره جنوبی که موتور اصلی رشد تقاضای جهانی نفت به شمار می‌آیند، فشار سنگینی را بر بازار جهانی نفت وارد کرده است، آنطور که قیمت‌های زیر ۳۰ دلار برنت هم چندان دور از انتظار نیست. پیش‌تر هم بازار طیف قیمت جهانی را بر اساس نفت ۵۰ تا ۷۰ دلار در بشکه، پیش بینی کرده بود. البته هنوز از دامنه و عمق تاثیرات منفی ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی و بازار نفت اطلاع چندانی در دسترس نیست. چرا که تاثیرات کرونا بر بازار فقط محدود به اقتصاد چین نیست.

رئیس دفتر مرکز مطالعات انرژی وین افزود: اقتصاد بین المللی و به ویژه اقتصادهای بزرگ، عمیقا در یکدیگر تنیده شده‌اند و تاثیرات گسترده و زنجیره‌ای بر بقیه کشورها دارند. از این رو هنوز باید در انتظار بود. اما گمانه‌زنی‌ها دلالت بر این دارد که به دلیل شوک‌های قبلی که خصوصا بعد از شروع نبرد تجاری امریکا و چین شکل گرفت، بستر اقتصاد بین المللی، آمادگی زیادی برای شکنندگی و جذب پدیده‌های منفی پیدا کرده است. بنابراین در ۲۰۲۰ شاید باید منتظر بحرانی فراگیر در اقتصاد جهانی باشیم.

اقتصاد جهان در شکننده‌ترین حالت

وی تاکید کرد: در این شرایط بی‌تردید تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت، بازندگان مهمی خواهند بود. در واقع هم اینک آثار منفی کرونا در کاهش ۲۹ درصدی واردات نفت خام چین از عربستان مشهود است. قرارداد ۳۰ ساله فروش نفت روسیه به چین هم تحت الشعاع آینده بازار نفت چین قرار گرفته است. چنانچه ویروس کرونا را در ابعاد گسترده و فراگیر آن ارزیابی کنیم، عملا برنده مهمی در صحنه اقتصاد بین المللی وجود نخواهد داشت. کشورهایی ممکن است بخشی از بازار صادرات چین را به خود اختصاص دهند، اما چین، خود واردکننده بزرگی نیز هست. جنگ تجاری امریکا و چین، بستری را فراهم آورد که دامنه تحمل پذیری اقتصاد بین الملل برای کرونا را محدود کرد. آخرین گزارشات از اقتصاد امریکا هم، ارقام امیدوار کننده‌ای برای ۲۰۲۰-۲۰۲۱ به دست نمی‌دهد. آنگاه که دو اقتصادی که ۵۰ درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار دارند، شرایط شکننده‌ای را تجربه کنند، بقیه کشورها هم به طور نسبی آسیب‌پذیر خواهند بود. البته فرصت‌هایی هم برای دیگر کشورها فراهم می‌شود که قابل توجه هستند.

نشست اوپک در هاله‌ای از ابهام

برکشلی درباره تصمیم نشست اوپک آتی با توجه به شیوع کرونا خاطرنشان کرد: اوپک و اوپک پلاس در تاریخ ۵ و ۶ مارس دیدار دارند. تاریخ این نشست فوق‌العاده در ۶ دسامبر ۲۰۱۹ اعلام شد. پیش‌تر با توجه به وقوع ویروس کرونا و افت شدید تقاضای نفت، عربستان خواهان برگزاری یک اجلاس اضطراری شد. ملک سلمان در چند نوبت تلاش کرد تا با ولادیمیر پوتین گفتگوی تلفنی داشته باشد. در نهایت، پوتین در تاریخ ۳ فوریه با سلمان تلفنی گفتگو کرد. روسیه با برگزاری نشست اضطراری، پیش از اجلاس ۵-۶ مارس مخالفت کرد، اما در مقابل پیشنهاد برگزاری جلسه‌ای از کارشناسان اوپک و غیر اوپک را ارایه کرد. نشست کمیته کارشناسان اوپک در وین برگزار شد و پس از جلساتی طولانی، پیشنهاد داد که اوپک پلاس لازم است تا حداقل ۶۰۰ هزار بشکه دیگر از تولید جمعی خود بکاهند تا از سقوط قیمت جلوگیری شود.

وی یادآور شد: در اجلاس پیش‌رو، باید با توجه به پیشنهاد کارشناسان اعضای اوپک پلاس، در مورد سطحی از تولید که در سایه ویروس کرونا و تبعات آن قرار گرفته، تصمیم گیری شود. در این اجلاس، تردیدی در مورد ضرورت کاهش تولید برای حفظ قیمت نفت وجود ندارد، اما نکته اصلی سهم کشورها از میزان کاهشی است که هریک از اعضا خواهند پذیرفت.

رئیس دفتر مرکز مطالعات انرژی وین در ادامه بیان کرد: توافق در این اجلاس بسیار مهم و حساس است. بازار باید از این اجلاس پیام محکمی در مورد عزم اعضای توافق اوپک و اوپک پلاس دریافت کند. بازار جهانی نفت، این قابلیت را دارد که پیام واقعی از غیرواقعی را تشخیص دهد. نفت شیل، در طرف عرضه و کرونا، در طرف تقاضا بازار را را آسیب پذیر ساخته است. در قیمت‌های ۳۰-۳۵ دلار در هر بشکه اقتصاد کلیه تولید کنندگان صدمه خواهد خورد. این در حالی است که روسیه اعلام کرده با هر قیمتی کنار می‌آید.