مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (7) چالش ها و راهکارهای حمایت از اقشار ضعیف و محروم جامعه»، 17 راهکار برای حمایت از اقشار ضعیف و محروم جامعه در برابر شیوع ویروس کرونا پیشنهاد داد.

در بخش «مقدمه» این گزارش بازوی کارشناسی مجلس آمده است: «رجوع به تجارب تاریخی گویای آن است که گروه‌های حاشیه‌ای و محروم جامعه و آنان که از توان و قدرت اقتصادی و اجتماعی کمتری برخوردار بوده‌اند، بیشترین آسیب را از بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و بیماری‌های همه‌گیر متحمل شده‌اند. افزون بر این، تحقیقات پزشکی و اجتماعی در کشورهای مختلف نشان داده است که به‌واسطه سبک زندگی طبقات اجتماعی پایین و حاشیه‌ای، قدرت انتشار و اثرگذاری بیماری‌ها در میان این طبقات بسیار بیشتر است. ازاینرو، در مواقع شیوع بیماری‌های همه‌گیر همانند وضعیت کنونی اخذ تدابیر حمایتی و مراقبتی توسط دولت‌ها جهت حمایت و مراقبت ویژه از گروه‌های محروم و آسیب‌پذیر جامعه در مقابل اپیدمی لازم و ضروری است».

این مرکز پژوهشی، راهکارها و اقدامات لازم جهت حمایت از اقشار ضعیف و محرومان جامعه در مقابل ویروس کرونا در کشور را در سطح اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه و اقدامات حمایتی ارائه داده که به شرح زیر است:

الف)اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه

1 .تسریع در فرایند تصمیم‌گیری درخصوص شناسایی و اولویت‌بندی شهرها، محلات فقیرنشین و مناطق حاشیه شهرها و کلان‌شهرهای کشور از حیث میزان آلودگی به ویروس کرونا و اتخاذ تصمیمات متناسب با هر منطقه در زمینه ارائه خدمات حمایتی و بهداشتی (تأمین و توزیع تجهیزات ضدعفونی، پیشگیری، درمان و حتی قرنطینه).

2 .تهیه ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و توزیع آن با هماهنگی یا همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان‌های بهزیستی (به‌دلیل دسترسی به سامانه اطلاعاتی فقرا و محرومان) و سازمانهای مردم‌نهاد در میان خانواده‌های ساکن در مناطق و محالت فقیرنشین و حاشیه شهرها.

3 .استفاده از منابع و امکانات شهرداریها و نیروهای مسلح جهت ضدعفونی و گندزدایی مستمر منازل، معابر، کارگاههای صنعتی و انبارها در محالت فقیرنشین و حاشیه شهرها. در این رابطه، می‌توان از ظرفیت سازمانهای مردمنهاد و گروه‌های داوطلبانه نیز به‌صورت برنامه‌ریزی شده استفاده نمود.

4 .گسترش پوشش خدمات شهری به مناطق مسکونی خارج از محدوده خدمات‌رسانی شهرداریها و نیز بهبود مدیریت پسماند در مناطق حاد و بحرانی شهری مانند بافت‌های فرسوده و محلات فقیرنشین. مطمئناً پاکسازی مناطق و محلات آلوده از زباله‌های شهری، نخاله‌های ساختمانی و... نقشی اساسی در افزایش بهداشت و ایمنی ساکنان این مناطق ایفا می‌کند.

5 .استقرار تیم‌های پزشکی تشخیص علائم کرونا در مبادی و نقاط پُررفت وآمد محلات فقیرنشین و حاشیه شهرها با هدف شناسایی زودهنگام موارد مشکوک و ارجاع آنها به مراکز تشخیص درمان می‌تواند نقش مهمی در کنترل ویروس کرونا و جلوگیری از انتشار آن در میان ساکنان محلات فقیرنشین و سایر شهروندان ایفا نماید.

6 .استفاده از ظرفیت رسانه‌ای کشور جهت توجیه و ترغیب خانواده‌ها مبنی بر قرار دادن ماسک و دستکش‌های استفاده شده در کیسه‌های زباله جداگانه و انتقال آنها در ساعات مقرر به سطل‌های زباله داخل خیابان. افراد زباله‌گرد به‌دلیل ضعف آگاهی و از روی اضطرار با وجود هشدارهای فراوانی که ازسوی مراجع مختلف نسبت به عدم زباله‌گردی در شرایط حاضر، کماکان در حال جستجو در سطل‌های زباله در سطح کلان‌شهرهایی چون تهران هستند.

7 .با توجه به اینکه گروه‌های هدف این مطالعه افراد پُرخطر و دارای رفتارها با ریسک بالا هستند، خودمراقبتی و بهداشت فردی مکرر باید توسط نهادهای رسمی ذیربط، سازمانهای مردم‌نهاد و گروههای جهادی و داوطلبانه به آنها آموزش داده شود.

8 .مسئولین گرمخانه‌ها و سامانسراها لازم است حضور پزشک و ویزیت روزانه و بررسی سلامت مددجویان و مددکاران در مراکز نگهداری و همچنین اقدامات لازم درخصوص گندزدایی لباسها، وسایل شخصی مددجویان را به صورت روزانه الزامی کنند.

9 .با توجه به اینکه گرمخانه‌ها و مراکز ساماندهی آسیب‌دیدگان اجتماعی ازجمله مراکز مستعد برای شیوع و انتشار بیماریهای مسری و عفونی به‌ویژه کروناست، ضروری است تمام گرمخانه‌ها و سامانسراها به امکانات و مواد ضدعفونی‌کننده تجهیز شوند.

10 .ضروری است شهرداریها با همکاری نیروی انتظامی نسبت به شناسایی و جمع‌آوری و تحویل افراد آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده (کارتن‌خوابها، زباله‌گردها، کودکان کار و خیابان) به مجتمع‌ها، گرمخانه‌ها و سامانسراها اقدام نمایند. ازاینرو لازم است نهادهای مربوطه فرایند جمع‌آوری و ساماندهی اقشار آسیب پذیر را تسریع نمایند و همچنین فضای مناسب برای جداسازی و قرنطینه آنها به تفکیک گروههای خاص فراهم نمایند.

11 .پیشنهاد می‌شود سالن‌ها و اماکن ورزشی وزارت ورزش و جوانان و انبارها و سوله‌های سازمان مدیریت بحران به‌صورت موقت برای جمع‌آوری و ساماندهی افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب و نیز کاهش جمعیت گرمخانه‌ها در اختیار شهرداری‌ها و سازمان بهزیستی قرار گیرد تا از این طریق بتوان گروه‌های جمع‌آوری شده را با رعایت ملاحظات بهداشتی ساماندهی کرد.

12 .استفاده از ظرفیت سازمان امور اجتماعی کشور در سطح ملی و مدیر کل امور اجتماعی استانداری‌ها در سطح استان‌ها به‌منظور پیگیری، ایجاد هماهنگی و نظارت بر اجرای امور مربوط به حمایت از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر.

ب) اقدامات حمایتی و معیشتی

1 .پرهیز از ترویج رویکردهای خودمراقبتی صرف و استفاده همزمان از ظرفیتهای فرهنگی، نخبگانی و رسانهای کشور جهت تقویت حس نوع‌دوستی و پذیرش مسئولیت اجتماعی در قبال اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر در برابر ویروس کرونا.

2 .پرداخت یارانه هدفمند به طبقات بی‌درآمد و کم‌درآمد با اولویت خانوارهای تحت نهادهای حمایتی، زنان سرپرست خانوار و افرادی که تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی و درمانی نیستند.

3 .پرداخت کمک‌هزینه معیشتی به‌صورت تجمعی به سرپرستان خانوارهای کم‌درآمدی که تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی و درمانی نیستند و به‌واسطه ابتلا به ویروس کرونا، به‌طور موقت از صحنه کار و فعالیت اقتصادی دور مانده‌اند.

4 .ایجاد و معرفی حسابی مشخص و متمرکز جهت جمع‌سپاری کمکهای مردمی جهت پرداخت به نیازمندان و کارگران کم‌درآمدی که از کار بیکار شده و اندوخته خاصی هم جهت تأمین معیشت خانواده و مدیریت زندگی خود ندارند. این امر می‌تواند توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بانک مرکزی، صداوسیما و قوه قضائیه زمینه‌سازی و تسهیل شود.

5 .استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه‌ها جهت حمایت مادی و معنوی از اقشار ضعیف و گروههای آسیب‌پذیر به‌ویژه آن دسته از اقشاری که در محلات فقیرنشین و حاشیه شهرها ساکن هستند.