براساس صورت‌های مالی خودروسازان، این شرکت‌ها از لحاظ تولید و میزان درآمد نسبت به سال ۹۷ روند صعودی را طی کردند. این روند در شرایطی است که سیاست‌گذار کلان خودرو در انتهای سال ۹۷ پیش‌بینی کرده بود که خودروسازان حداقل یک میلیون و حداکثر یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال ۹۸ تولید کند حال آنکه این امر با توجه به تداوم چالش‌های خودروسازی کشور محقق نشد و دو شرکت خودروساز ۸۶۳ دستگاه خودرو از خط تولید خارج کردند. در مورد اینکه چرا برنامه‌ریزی سیاست‌گذار کلان خودرو مبنی بر تولید یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو محقق نشد دلایل زیادی مطرح است حال آنکه بسیاری از کارشناسان متفق‌القول معتقدند، سیاست‌گذاری مربوط به همین سیاست‌گذاران مانع از رشد تولید شده است. همزمان با اوج‌گیری تحریم‌ها، تولید خودرو به دلیل شوک وارده به بسیاری از صنایع کشور از جمله صنعت خودرو و همچنین خروج شرکای خارجی و عدم دسترسی به قطعه روند نزولی پیدا کرد. اما سیاست‌گذار کلان خودرو با توجه به انباشت تولید خودروهای ناقص، نبود قطعه و در ادامه عدم امکان تحویل خودروهای ثبت‌نامی در سال ۹۷ تمهیداتی در راستای بهبود وضعیت خودروسازی کشور در سال ۹۸ اندیشید. به‌طوری‌که با کاهش تولید در ابتدا محصولات ناقص دپو شده در پارکینگ خودروسازان را کامل و تحویل خودروهای ثبت نامی را تسریع بخشید. از سوی دیگر با در نظر گرفتن تسهیلات و اعتبارات مشخصی تولید قطعه در شرکت‌های قطعه‌ساز سرعت بخشید که همین امر منجر به افزایش تولید در انتهای سال ۹۷ و ابتدای سال ۹۸ شد. اما بهبود موقت تولید در شرکت‌های خودروساز مانع از آن شد که سیاست‌گذار خودرو به‌طور اصولی به اصلاح ساختار خودروسازی کشور بپردازد. به‌خصوص اصلاحاتی در قیمت‌گذاری که مانع بزرگی در راستای بهبود وضعیت خودروسازان محسوب می‌شود.

در هر صورت آنچه مشخص است اگر چه خودروساز در میزان فروش و تولید در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ با اندکی رشد روبه‌رو بوده اما این میزان رشد همچنان با نارضایتی سیاست‌گذار خودرو همراه است. حال آنکه به نظر می‌رسد اگر دولت قیمت‌ها را واقعی کند و دست از قیمت‌گذاری دستوری بردارد در وهله اول تولید و فروش خودروساز افزایش می‌یابد و در وهله دوم سودش نصیب مصرف‌کننده واقعی می‌شود و در انتها نیز سیاست‌گذار به آنچه خواسته و ایده‌اش است می‌رسد. با این حال به نظر می‌رسد که رفتار پوپولیستی سیاست‌گذار کلان خودرو مانع از واگذاری قیمت به بازار شده به این ترتیب باید در انتظار سرریز تقاضاهای سال ۹۷ و ۹۸ خودرو به سال ۹۹ باشیم. اما بررسی گزارش‌های خودروسازان به سایت کدال سازمان بورس حکایت از رشد فروش سال ۹۸ دارد به‌طوری‌که فروش ۱۴ درصد رشد داشته و خودروسازان ۱۰۹ هزار و ۴۱۵ دستگاه خودرو بیشتر نسبت به سال ۹۷ فروخته‌اند.

همچنین رشد درآمد خودروسازان در سال گذشته به نسبت سال پیش از آن ۳/ ۳۹ درصد بوده است. در ادامه این آمار همچنین آمده است که تعداد فروش خودروسازان در پایان ۹۸ تعداد ۸۸۷ هزار و ۶۳۰ دستگاه بوده است. این در شرایطی است که تعداد فروش خودروسازان در پایان ۹۷ به میزان ۷۷۸ هزار و ۲۱۵ دستگاه برآورد شده بود. اما فروش خودروسازان در سال ۹۸ همچنین ۳۵ هزار و ۹۷۵ میلیارد و ۱۷۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان گزارش شده حال آنکه فروش این سه شرکت در سال ۹۷ به میزان ۲۵ هزار و ۸۰۸ میلیارد و ۱۲۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است.

رشد فروش خودروسازی

به سراغ جزئیات آمار فروش خودروسازان در سال گذشته برویم و ببینیم ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو هر یک، چه عملکردی تا پایان اسفندماه سال ۹۸ به نام خود ثبت کرده‌اند. همان‌طور که عنوان شد در حالت تجمیعی، ۸۸۷ هزار و ۶۳۰ دستگاه محصول توسط سه خودروساز بزرگ تا پایان سال گذشته به فروش رسیده که نتیجه آن، درآمد ۳۵ هزار و ۹۷۵ میلیارد و ۱۷۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی بوده است. در بین خودروهای به فروش رفته تا پایان اسفندماه پارسال، بیشترین آمار فروش به خانواده پژو جز مدل ۲۰۰۸ تعلق دارد. کمترین میزان فروش در این بازه زمانی نیز به سوزوکی گرندویتارا تعلق دارد، خودرویی که دیگر مونتاژ نمی‌شود. در حالت تفکیکی اما ایران‌خودرویی‌ها ۴۰۳ هزار و ۵۴۸ دستگاه انواع محصول را تا پایان سال گذشته به فروش رسانده‌اند که ماحصل آن، درآمد حدود ۲۲ هزار میلیارد و ۶۵۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی بوده است. بیشترین رقم فروش در ایران‌خودرو طبعا متعلق به گروه پژو بوده و ویتارا نیز کمترین رقم را به خود اختصاص داده است. طبق صورت‌های مالی ایران‌خودرو، این شرکت در طول سال گذشته تنها ۱۲۲ دستگاه ویتارا فروخته است و آمار فروش محصولات خانواده پژو به جز پژو ۲۰۰۸ نیز عدد ۲۹۰ هزار و ۴۰۳ دستگاه را نشان می‌دهد. مبلغ ۱۴ هزار و ۹۷۷ میلیارد و ۲۶۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رقمی است که ایران خودرو از محل فروش گروه پژو به دست آورده است. این خودروساز اما در طی سال گذشته ۵۲ هزار و ۴۳ دستگاه سمند نیز فروخته و از این محل، درآمدی بالغ بر دوهزارو ۴۰۸ میلیارد و ۴۲۷میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کسب کرده است. فروش ۷ هزار و ۹۰۳ دستگاه رانا نیز درآمدی معادل ۴۰۴ میلیارد و ۲۵۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی نصیب ایران‌خودرو کرده و از ناحیه فروش ۳۴ هزار و ۲۳۴ دستگاه دنا هم درآمدی بیش از ۲ هزار و ۳۳۳ میلیارد تومان به خزانه ایران‌خودرو واریز شده است.

در بین دیگر محصولات ایران‌خودرو، تندر۹۰ درآمدی بالغ بر ۹۳ میلیارد و ۲۵۷ میلیون تومانی نصیب این شرکت کرده است. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان اسفندماه سال گذشته، ۲ هزار و ۲۱۱ دستگاه از این محصول را به فروش رسانده‌اند. گفته می‌شود تولید تندر۹۰ در ایران‌خودرو همچنان و به‌صورت قطره‌چکانی در این شرکت ادامه دارد. از تندر۹۰ که بگذریم، ایران‌خودرو از محل فروش شاسی بلند چینی خود به نام هایما، بیش از ۷۳۷ میلیارد و ۲۷۹ میلیون تومان درآمد کسب کرده است. تا پایان سال گذشته، ۷ هزار و ۲۲۳ دستگاه از این خودرو به فروش رسیده و مونتاژ آن همچنان ادامه دارد. دیگر محصول چینی ایران‌خودرو به نام دانگ فنگ نیز آماری سه هزار و ۵۸۵ دستگاهی در فروش از خود به جا گذاشته که ماحصل آن، درآمدی حدود ۱۵۱ میلیارد و ۵۸۱ میلیون تومان بوده است. دیگر محصول ایران‌خودرو به نام پژو ۲۰۰۸ نیز تا پایان سال گذشته فروش پنج هزار و ۸۲۴ دستگاهی داشته که از ناحیه آن، ایران‌خودرویی‌ها درآمد ۵۸۶ میلیارد و ۲۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی داشته‌اند.

از ایران‌خودرو بگذریم و به سایپا برویم، شرکتی که لقب پرفروش‌ترین محصول آن در سال گذشته به پراید تعلق داشته است. پراید که از چند ماه دیگر تولید برخی از مدل‌های آن متوقف خواهد شد، فروش ۲۰۸ هزار و ۵۷۳ دستگاهی تا پایان اسفندماه سال گذشته داشته است. بر این اساس، سایپایی‌ها از ناحیه فروش این تعداد پراید، بالغ بر پنج هزار و ۹۴۶ میلیارد تومان درآمد کسب کرده‌اند. در رده بعدی، تیبا قرار دارد، خودرویی که با رفتن پراید، به احتمال فراوان در صدر جدول فروش این خودروسازی کشور قرار خواهد گرفت. طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، سایپایی‌ها تا پایان اسفند ماه سال گذشته ۱۶۳ هزار و ۶۶۴ دستگاه تیبا به فروش رسانده‌اند که نتیجه آن، کسب درآمد بالغ بر پنج هزار و ۷۹۲ میلیارد تومان بوده است، یعنی رقمی نزدیک به پراید. در بین دیگر محصولات سایپا، سراتو که ظاهرا دیگر مونتاژ نمی‌شود، سه هزار و ۹۲۸ دستگاه فروش در ۱۲ ماهه سال ۹۸ داشته که درآمد حاصل از آن، بالغ بر ۸۳۱ میلیارد تومان بوده است. سایپایی‌ها اما ازمحل فروش یک هزار و ۱۵۷ دستگاه آریو توانسته‌اند بیش از ۶۹ میلیارد تومان درآمد کسب کنند. دیگر محصول چینی سایپا به نام چانگان نیز که پنج هزار و ۲۴۲ دستگاه فروش در سال ۹۸ داشته، درآمدی بالغ بر ۶۱۴ میلیارد تومان نصیب نارنجی‌های جاده مخصوص کرده است. در نهایت اما بخش دیگری از درآمد سال گذشته سایپا به قطعات صادراتی اختصاص دارد.آمارها اما نشان می‌دهند سایپا در مجموع طی سال گذشته، ۳۸۲ هزار و ۵۶۴ دستگاه فروش داشته که درآمد حاصل از آن بالغ بر ۱۳هزار و ۲۵۴ میلیارد تومان بوده است. کمترین تعداد و درآمد فروش در بین محصولات سایپا تا پایان سال ۹۸ به آریو تعلق گرفته است، محصولی که بعید است تولید آن ادامه داشته باشد.

در نهایت اما به پارس خودرو برویم و ببینیم این شرکت چه کارنامه‌ای در فروش طی ۱۲ ماهه سال ۹۸ از خود به جا گذاشته است. طبق صورت‌های مالی ارائه‌شده به بورس، پارس خودرویی‌ها که طی سال گذشته ۱۰۱ هزار و ۵۱۸ دستگاه فروش داشته‌اند. آمار فروش اندک پارس خودرو ریشه در تحریم و رفتن شرکای خارجی این شرکت دارد که روند آن از اواسط سال ۹۷ آغاز شد. در واقع حذف تدریجی رنو و برلیانس از خطوط تولید پارس خودرو، دلیل اصلی افت فروش این شرکت طی امسال است. این تعداد فروش اما درآمدی بالغ بر هزار میلیارد تومان نصیب پارس خودرویی‌ها کرده است. در بین محصولات این شرکت، بیشترین تعداد فروش به پراید تعلق داشته است. پراید به‌صورت حق‌العمل‌کاری در پارس خودرو تولید می‌شود و در سال گذشته ۸۸ هزار و ۲۴ دستگاه فروش داشته است. فروش این خودرو درآمدی بیش از ۲۸۱ میلیارد تومان نصیب پارس خودرو کرده است. در بین دیگر محصولات پارس خودرو، خانواده رنو با فروشی پنج هزار و ۷۰۹ دستگاهی تا پایان اسفندماه ۹۸، بالغ بر ۲۷۵ میلیارد تومان درآمد برای سومین خودروساز بزرگ ایران داشته است. دیگر محصول پارس خودرو به نام برلیانس اما فروشی ۷۸۹ دستگاهی داشته و از محل آن، بالغ بر ۳۷ میلیارد تومان درآمد نصیب این شرکت شده است. برلیانس جزو آن دسته از خودروهایی است که مشخص نیست بالاخره مونتاژ آن در خودروسازی کشور ادامه می‌یابد یا این محصول نیز به جمع رفته‌ها می‌پیوندد. پارس خودرویی‌ها اما دو محصول دیگر یعنی کوئیک و ساینا را امسال به خطوط تولید خود اضافه کرده‌اند که در این بین تنها آمار فروش کوئیک اعلام شده است. طبق صورت‌های مالی پارس خودرو، ۶ هزار و ۹۹۶ دستگاه کوئیک تا پایان سال گذشته توسط پارس خودرو به فروش رفته که درآمدی بالغ بر ۴۱۴ میلیارد تومان برای این شرکت داشته است.