یک معامله‌گر رینگ پتروشیمی در خبرنگار اقتصادی با ذکر این مطلب که اخیراً مشکلات عدیده‌ای برای پتروشیمی‌ها از طریق اعلام ممنوعیت صادرات به وجود آمده است، اظهار داشت: مشکلی که اخیراً برای پتروشیمی‌ها به وجود آمد اعلام ممنوعیت صادرات محصولات این صنعت بود که نهایتاً منجر به ضرر آنان شد.
وی افزود: اعلام ممنوعیت صادرات برخی محصولات پتروشیمی یکی از علل تعلیق برخی شرکت‌ها بود در حالی که انبارهای آنان پر از کالا بود.
وی با بیان اینکه بورس کالا قدرت اجرایی بالایی ندارد، گفت: بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی که اکنون در بورس فعالند به صورت دستوری از سوی وزارت صنعت محصولات‌شان را عرضه می‌کنند، در حالی که هیچ کدام از مشوق‌های لازم و انگیزه کافی برای فعالیت در بورس ایجاد نشده است.
وی با تأکید بر لزوم ایجاد مشوق‌های لازم برای عرضه محصولات پتروشیمی در بورس‌کالا، افزود: بورس کالا به عنوان امن‌ترین مکان برای رقابت، مشوق‌های کافی را برای عرضه محصولات پتروشیمی ندارد به عبارت دیگر پتروشیمی‌ها به صورت فرمایشی به بورس آمده و محصولات خود را عرضه می‌کنند.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی خاطرنشان کرد: بورس کالا بیشتر به دفتر فروش تبدیل شده تا بورس چرا که مجبور هستند در قیمت‌گذاری از مقامات دولتی اطاعت کنند.
وی ادامه داد: بورس کالا غیردولتی است، اما تصمیم‌گیرندگان بورس کالا، وزارت صنایع، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هستند یعنی سیاست‌های خود را با تصمیمات این دو نهاد دولتی تطبیق داد‌ه‌اند.
وی گفت: بورس کالا مبنای قیمت‌گذاری محصولات را ارز مبادلاتی قرار داد و وزارت صنعت هم تصمیمات را کاملاً به شرکت‌های بورسی دیکته کرد.
وی در پاسخ به اینکه آیا چنین تصمیماتی به صلاح شرکت‌ها بوده است یا خیر، گفت: در جریان تعلیق برخی واحدها که اخیراً انجام شد، سازمان حمایت و وزارت صنعت آنقدر به این واحدها فشار آوردند که نهایتاً با التماس به بورس باز گردند.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی، تأکید کرد: این در حالی است که بورس باید به دلیل عملیات شفاف فروش، سودآوری مطمئن و صرفه اقتصادی واحدها را جذب کند.
* سایت بهین‌یاب محدودیت ایجاد کرد/محدودیت رانت ایجاد می‌کند
وی گفت: اساس هر بازار عرضه و تقاضا است و تقابل عرضه و تقاضا بازار را شکل می‌دهد اما در بورس کالا اینطور نیست بلکه قیمت‌ها کاملاً دستوری است به طوری که عرضه‌‌ها که تنآژ مشخصی دارد تقاضا نیز بر اساس سایت بهین‌یاب مشخص می‌شود.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی درباره جزیئات بیشتر این سایت، توضیح داد: این سایت را وزارت صنایع با شناسایی تولیدکنندگان فعال ایجاد کرد که ابتدا چندین بار هم پس از راهاندازی فیلتر شد.
وی افزود: این سایت بر اساس آمار تولید شرکت‌ها، میزان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده‌ای که توسط کارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت هر استانی رصد می‌شود، اطلاعات را بر روی خروجی خود قرار می‌دهد.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی با بیان اینکه تمام شرکت‌های بورس کالا در بهین‌یاب ثبت‌نام کرده‌اند و بر اساس این سیستم خرید می‌کنند. تصریح کرد: به عنوان مثال یک شرکت در ماه 100 تن از یک نوع محصول را مصرف می‌کند و بر اساس این میزان می‌تواند، اقدام به خریداری کند.
وی با بیان اینکه فروش محصولات پتروشیمی توسط خود واحدها هم امکان‌پذیر است، گفت: پتروشیمی‌ها هم می‌توانند این کار را خودشان انجام دهند به طوری که مشتریان را شناسایی و بر اساس مجوز به خریداران عرضه کنند، بنابراین در این میان نقش بورس کالا چیست؟
وی گفت: از روزی که سایت بهین‌یاب راهاندازی شده ما این اقدام را به عنوان یک دوره گذار می‌دانستیم و بحث هدفمندسازی یارانه‌ها که عملی شد امید داشتیم که این یک دوره گذار باشد.
وی تصریح کرد: متأسفانه پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها بحث تحریم‌ها شکل گرفت که روز به روز مسائل حساس‌تر شد تا جایی که بازار به صورت دستوری قیمت‌ها را کاهش داد.
* بازار به قیمت‌های دستور اعتماد نمی‌کند
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی با اشاره به اینکه بازار به رقم‌های دستوری اعتماد ندارد، گفت: بازار تشنه کالاست، اما به دلیل آن که به قیمت‌ها اطمینانی نیست،خرید با ترس انجام می‌شود چرا که امکان دارد قیمت‌ها آینده کاهشی باشد.
وی افزود: در سال 87 و 88 قیمت نفت 140 دلار بود که به عنوان مثال پلی اتیلن سبک فیلم LF0200 بین یک‌هزار و 400 تا یک‌هزار و 500 تومان بود، پتروشیمی‌ها کاهش نرخ نداده بودند که پس از آن نفت به 70 تا 80 دلار رسید که به یک‌باره همان مواد بر اساس قیمت جدید نفت به 950 تومان فروخته شد.
وی ادامه داد: در آن زمان به بازار یک شوکی وارد شد که پس از آن معاملات پس از یک دوره کوتاه‌مدت به حالت عادی برگشت.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی، افزود: این اتفاق در مقایسه با شرایط فعلی بسیار متفاوت است به طوری که طی هفته‌های اخیر نرخ‌ها تنها 2 و 3 درصد کاهش دارد و بازار را بلاتکلیف کرده است.
وی گفت: مشتریان اکنون در بازار کالا می‌خواهند اما به خاطر عدم ثبات قیمت‌ها بلاتکلیف‌اند، یعنی اگر امروز خرید کنند معلوم نیست در آینده چه اتفاقی بیافتد.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی با بیان اینکه همه این اتفاقات به خاطر تصمیمگیریهای نادرست خارج از بورس کالاست، بیان کرد: بورس کالا تصمیم‌گیرنده نبوده چراکه زمانی مصوب می‌کردند 52 قلم کالا اجازه صادرات ندارد، بخش عمده آن هم در بورس کالا عرضه می‌شد.
وی ادامه داد: این مصوبه زمانی اجرایی شد که در بسیاری موارد مازاد مصرف داخل وجود داشت و همان روز نیز برخی پتروشیمی‌ها به خاطر این تصمیم تعطیل کردند.
* پی‌وی‌سی اجازه صادرات نداشت
وی گفت: به عنوان مثال در کالای پی‌وی‌سی آنقدر مازاد تولید وجود دارد که این محصول اجازه صادرات نداشت، به عبارتی بسیاری از این تولیدات در انبارها ماند و اجازه صادرات هم نداشت.
وی با بیان اینکه بسیاری از این واحدها از طریق صادرات هزینه‌های خود را تأمین می‌کردند، گفت: به عنوان مثال پتروشیمی اروند به دلیل تولید با تنآژ بالایش صادرات زیادی دارد و در این بین مصرف داخلی را هم پوشش می‌دهد.
وی گفت: اگر جلوی صادرات این پتروشیمی گرفته شود قطعاً مجبور است تولید خود را کاهش داده و همین امر موجب افزایش هزینه تولید خواهد شد که نهایتاً منجر به افزایش قیمت و قاچاق می‌شود.
وی گفت: زمانی که دلار دو برابر شد و قیمت جهانی یک کالا نیز افزایش می‌یابد نباید با تصمیمگیریهای غلط قیمت‌ها را دستوری کاهش دهند، چراکه در آن شرایط کشورهای همسایه همچون گرجستان و ترکیه تشنه محصولات این واحدها بودند.
* تصمیمات غلط مسئولان وزارت صنعت کمر صنعت پتروشیمی شکست
وی ادامه داد: جالب است بدانید که سال‌ها پتروشیمی‌ها آمدند و در بازارهای خارجی را برای پیدا کردن موقعیت مناسب دامپینگ کردند، در شرایطی که عربستان با قدرت در این بازار نفوذ کرده بود.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی افزود: در این شرایط سعی داشتند جایی در بازارهای بین‌المللی پیدا کنند و چه بسا رقیبی برای عربستان به شمار می‌رفتند اما غافل از اینکه با این تصمیم اشتباه وزارت صنعت کمر این شرکت‌های ایرانی شکست.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی تصریح کرد: به عنوان مثال دستگاه پتروشیمی دستگاهی است که با یک گرید خاص تنظیم شده و برخی شرکت‌های خارجی براساس این گرید از ایران خرید می‌کردند که پس از تصمیم یک شبه مسئولان، بازارهای جایگزین سریعاً نفوذ پیدا کردند و باید گفت که رفع ممنوعیت صادرات هم کاری نمی‌تواند از پیش ببرد.
* بورس کالا در تصمیمگیریهای مسئولان دولتی نقشی ندارند
وی با تأکید براینکه بورس کالا در این قضایا نقشی نداشت، گفت: اگر در تصمیم مسئولان نظرات کارشناسی بورسی‌ها لحاظ می‌شد شاید شاهد این اتفاقات نبودیم.
وی ادامه داد: صرف اینکه مسئولان بخواهند چند روز قیمـت‌ها را پایین نگه دارند، تصمیم اشتباهی را درباره ممنوعیت صادرات گرفتند.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی، افزود: هرجایی محدودیت هست ایجاد رانت ایجاد می‌کند که متأسفانه روز به روز شاهد تنگ‌تر شدن عرصه هستیم و فیلترهای جدید را می‌بینیم.
وی با بیان اینکه راهاندازی سایت بهین‌یاب مشکلاتی را به وجود آورد، گفت: خرید را گزینشی کرده‌اند به طور مثال تولیدکننده‌ای که برای خرید 6 هزار تن با رانت و ارتباط پروانه گرفته شاید 100 تن هم مصرف نداشته باشد.
این معامله‌گر رینگ پتروشیمی ادامه داد: گزینشی کردن خرید و محدود کردن تقاضا رانت ایجاد می‌کند یعنی در مسئله‌ای که درباره پروانه 6 هزار تنی خرید مطرح شد، معلوم است مابقی باید در بازار آزاد فروخته شود.
وی افزود: معاملات بورس کالا زمانی شفاف می‌شود که به طور مثال هر شخصی پلی اتیلن بخرد؛ زمانی هم بود که مشتری با یک ریال افزایش قیمت حاضر به خرید کالا نمی‌شد اما پس از ایجاد محدودیت برای خرید کالا با هزار تومان افزایش قیمت باز هم سر و دست شکسته می‌شد.
وی درباره راهکار برون رفت از این شرایط خاطرنشان کرد: حذف هرگونه محدودیت‌تنها کاری است که باید مسئولان انجام دهند و با این کاری که مسئولان در پیش گرفته‌اند به جای اینکه سود به دلال برسد به جیب تولیدکننده می‌رود.
