عملیات اطفای حریق خط لوله انتقال نفت قلعه نار
یکم اسفنده ماه همان سال و در حالیکه کشاورزان خوشحال از کشت محصولات کشاورزی خود و رویای برداشتی مطلوب در انتظار فرارسیدن عید نوروز بودند در 30 دقیقه بامداد پنجشنبه خط لوله 18 اینچ انتقال نفت تولیدی کارخانه دهلران و چشمه خوش دچار نشت شد و بی صدا به رودخانه کرخه وارد شد. به گفته مسئولان شش تا 10 هزار بشکه نفت آرام آرام به این رودخانه که نقش مهمی در زندگی جانداران و مردم منطقه دارد، وارد شد.
تلاش فراوانی صورت گرفت تا این رودخانه از نفت پاکسازی شود ولی آسیبی جدی به کشاروزان منطقه دسن آزادگان وارد شد و حتی آب مردم منطقه نیز با بحران شدید مواجه شد. گفته می شود زمین های کشاورزی منطقه با گذشت این همه سال همچنان به علت نفتی بودن با مشکل مواجه هستند.
10 ماه بعد و در تاریخ 14 دی ماه سال 1388 حادثه بزرگتری مردم شهرستان رامشیر را به لرزه انداخت و نفت بازهم چهره وحشتناک و دلهره آور خود را به مردم منطقه نشان داد. در این حادثه چاه شماره 104 مارون در منطقه ای به نام "مشراگه" از توابع شهرستان رامشیر استان خوزستان و در مجاورت رودخانه جراحی به دلیل مشکلات فنی که در عمق 700 متری چاه به وجود آمد دچار نشت شد. پس از وقوع این اتفاق نفت، گاز و آب به شعاع 500 متر به سطح زمین نفوذ پیدا کرد که از همان ابتدا با توجه به پیش بینیهایی که از اول به دلیل همجواری این چاه با رودخانه جراحی انجام شده بود، باعث آتش زدن فراوان نفت و سرازیر شدن بخشی از نفت به رودخانه جراحی شد.
وسعت آلودگی به حدی بود که احتمال وجود داشت که نفت به تالاب شادگان نیز نفوذ کند که در این صورت اکوسیستم و حیات ماهیها و گیاهان منحصربه فرد این تالاب با تهدیدی جدی مواجه می شد که خوشبختانه با تمهیدات خوبی که انجام شد این اتفاق رخ نداد و تالاب شادگان از این حادثه جان سالم به در برد.
در کنار این حوادث هچنین باید به حادثه روز سوم خرداد امسال در آبادان نیز اشاره کرد که در آن همزمان با برگزاری مراسم افتتاح طرح بنزین سازی پالایشگاه نفت آبادان، نشت گاز و آتش سوزی در یکی از واحهای پالایشگاهی منجر به کشته و مجروح شدن بیش از 20 نفر از کارکنان این مجموعه شد.
این بار نیز در یکی از شبهای ماه رمضان، ساعت یک و 30 دقیقه بامداد جمعه 14 مردادماه خط لوله انتقال نفت قلعه نار به اهواز بنا به دلایل نامشخصی دچار انفجار و آتش سوزی شد که در این حادثه گستره انفجار تا بیش از 300 متر اطراف خط لوله و ارتفاع آتش بالغ بر 40 متر بوده است.
این حادثه نفتی هیچگونه تلفات جانی به همراه نداشته اما منجر به توقف تولید نفت از میادین قلعه نار شده است ضمن آنکه عملیات مهار خط لوله 10 ساعت پس از انفجار به طور کامل به پایان رسید. این در حالیست که مقدار فراوانی نفت وارد رودخانه شاوور شده و به گفته برخی مقامات استان پاکسازی این نفت دو هفته زمان نیاز دارد.
تخریب زمینهای کشاورزی
همچنین به علت حضور ماشینهای سنگین برای مهار آتش سوزی، زمین های کشاورزی اطراف این لوله به کلی تخریب شده که شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قول داده در اسرع وقت هزینه ها و خسارتهای وارد شده را به صاحبان آن پرداخت کند.
نقطه مشترک اغلب یا تمام این حوادث یک موضوع است و آن هم وجود لوله های فرسوده در اغلب مناطق خوزستان که زنگ خطر وقوع این آتش سوزیها را در جای جای خوزستان به صدا درآورده اند.
رخ دادن این همه حوادث در حالی است که هنوز خیلیها در کشور اعتقاد دارند سهم خواهی خوزستانیها از نفت منطقی نیست و دلیل نمی شود که چون 70 درصد نفت کشور در این استان تولید می شود آنها باید سهم بیشتری نسبت به سایر مناطق کشور از این ماده سیاه طلب کنند با این وجود تاکنون نفت آنگونه که باید و شاید به استان خوزستان خدمت نکرده و آتش سوزی و لرزه به جان مردم انداختن سهم بیشتری از منابع این ماده سیاه بدبو اما گرانقمیت دارد.
مهار آتش در گرمای 65 درجه
در روزی که به علت گرمای فراوان کسی حتی جرات بیرون رفتن از خانه را هم نداشت، تلاش کارگران و کارشناسان مناطق نفتخیز در میان شعله های مهیب آتش و با زبان روزه مثال زدنی بود و این تلاشها و مردانگیها نباید در هیاهوی انفجار و دودهای سیاه آتش سوزیها از بین برود زیرا بی شک در آن مقطع زمانی که عملیات مهار آتش تا ساعت 15 ادامه داشت درجه گرما با احتساب آتش و دود فراوان در منطقه حتی به 65 درجه هم می رسید.
سرعت عمل مهار آتش خوب بود
در همین خصوص استاندار خوزستان گفت: سرعت عمل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در مهار آتش مثال زدنی بود هر چند خسارتهایی به اهالی محل وارد شده که کمیته های شهرستانی در حال بررسی میزان دقیق خسارت وارده به مردم هستند. متاسفانه در عملیات مهار آتش سوزی به برخی زمینهای کشاورزی مناطق خسارت وارد شده که به آنها پرداخت می شود.
سید جعفر حجازی در خصوص علت این حادثه اظهار داشت: علت هنوز نامشخص است و این موضوع توسط شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در حال بررسی کارشناسی است که با تکمیل و نهایی شدن این بررسیها، اطلاعات لازم در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
وی افزود: بعد از حادثه نشت نفت در رودخانه کرخه شرکت نفت در خوستان تجهیزات مناسبی مثل بومهای جذب نفت برای جمع آوری سریع نفت از بستر رودخانه ها خریداری کرده که در این حادثه نیز بومها به سرعت به محل منتقل شدند و عملیات پاکسازی نفت با سرعت مناسبی آغاز شد که طبق اعلام این عملیات تا دو هفته دیگر به پایان می رسد.
آغاز شدن مطالعات تعویض لوله های فرسوده
حجازی در خصوص اینکه چه زمان باید لوله های فرسوده نفت در خوزستان جمع آوری و تعویض شود، گفت: مطالعات این کار آغاز شده ولی باید گفت که طول خطوط لوله فرسوده نفت در استان خوزستان فراوان هستند و جمع آوری آنها زمان فراوانی را می طلبد به همین دلیل در این خصوص یک اولیت بندی صورت گرفته و قرار به ترتیب فرسودگی، لوله های نفت نیز جمع آوری شوند.
آب آلوده شده برای کشاورزی است
همچنین غلامرضا اخوان صباغ مدیرکل حوادث غیر مترقبه استان خوزستان در این خصوص گفت: خوشبختانه آبی که بر اثر نشت نفت دچار آلودگی شده، برای مصارف شرب نیست و تنها برای آبیاری زمین ای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد به همین دلیل کمیته ای تشکل و مشغول بررسی میزان خسارتهای وارد شده به کشاورزان منطقه است.
وی افزود: قدمت خط لوله ای که آتش گرفته40 سال بوده ولی به گفته مسئولان از استحکام مناسبی برخوردار بوده است.
به هر حال وجود چنین خطوط فرسوده مشکلی است که همواره مردم مناطق مختلف خوزستان را تهدید می کند و باید برای اصلاح آنها اقدام جدی و پرشتابی صورت گیرد.
