در حال حاضر ۱۰ هزار و ۶۰۰ معدن در سطح کشور دارای پروانه بهره‌برداری است و از این بین حدود پنج هزار و ۶۰۰ معدن فعال و بقیه راکد است.

از همین رو، طرح فعال‌سازی معادن کوچک در نقاط مختلف کشور، با هدف فعال‌سازی معادن بخش خصوصی که به دلیل شرایط داخلی یا بین‌المللی نیمه فعال و یا تعطیل شده‌اند، از آذر ماه سال ۹۷ تعریف و در سال ۹۸ با راهبری ایمیدرو و توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (از زیرمجموعه‌های ایمیدرو)، عملیاتی شد.

سال گذشته با اجرای این طرح، ۱۴۶معدن در مناطق کمتر توسعه‌یافته کشور به استناد آمار وزارت صنعت احیا شد و امسال هم در اجرای برنامه‌های مرتبط با فعال‌سازی معادن یاد شده، احیای ۲۰۰ معدن و احداث ۲۵ واحد فرآوری هدف‌گذاری شده است.

عملکرد تا پایان اردیبهشت ۹۹ نیز نشان می‌دهد که بررسی دو هزار و ۱۸۳ معدن در قالب ۳۷۵ پروژه انجام و اقدام کلینیکی بر روی یک‌هزار و ۵۸ معدن عملیاتی شده است.

بررسی‌ها گویای آن است که بیش از ۹۰ درصد معادن کشور، در شعاع ۲۰ کیلومتری روستاها قرار دارند و سیاست محرومیت‌زدایی در مناطق غیر برخوردار که یکی از مقوله‌های مهم کشور محسوب می‌شود، به همراه شرکت‌های بخش خصوصی در دست اجرا است.

استخراج ۴۰۰ میلیونی

پیشتر وزارت صنعت، معدن و تجارت از استخراج میانگین ۴۰۰ میلیون تنی در سال‌های دهه ۹۰ از معادن فعال خبر داده بود و اکنون که چهار هزار و ۴۰۰ معدن راکد محسوب می‌شوند، علاوه براینکه ارزش اقتصادی مواد معدنی آنها بلااستفاده مانده است، دولت نیز از حقوق قانونی خود در قالب حقوق دولتی معادن بی‌بهره است.

چنانچه سرانه استخراج این معادن ۱۰۰ هزار تن برآورد شود، ارمغان میلیون‌ها تن مواد معدنی بهمراه دارد و چنانچه در داخل کشور قابلیت فراوری نداشته باشد و ناگزیر از صدور خام باشد، ارزش اقتصادی خود را دارد، اما چنانچه امکان فرآوری داشته باشد، ده‌ها برابر ارزش اقتصادی به دنبال خواهد داشت.

سهم اشتغال ۸۵ درصدی

برآورد می‌شود معادن کوچک به دلیل گستردگی ۹۸ درصد از تعداد کل معادن کشور، اشتغال‌زایی بالغ بر۸۵ درصد از سهم اشتغال معادن کشور و تولید ۶۵ درصد از سهم تولیدات معدنی کشور را به خود اختصاص داده‌اند، بنابراین دارای اهمیت لازم و از لحاظ ایجاد اشتغال پایدار در بخش معدن و توسعه متوازن کشور می‌توانند نقش بسیار مهمی ایفا کنند.

احیای معادن و برنامه ششم

انتظار نمی‌رود طرح احیای معادن کوچک مقیاس در برنامه ششم توسعه(۱۴۰۰- ۱۳۹۶) به سرانجام برسد، اما مجلس یازدهم از هم اکنون برای تکمیل این طرح در چارچوب برنامه هفتم مصمم شود تا در یک دوره پنج ساله در دولت سیزدهم به پایان برسد و کشورمان از منافع اقتصادی و اشتغال مستقیم و غیر مستقیم آن برخوردار شود.

ویژگی معادن کوچک مقیاس سبب می‌شود تا عمران و توسعه به دوره افتاده ترین نقاط کشور راه پیدا کند و آثار مثبت آن را مردمان گوشه گوشه کشور حس کنند.

برنامه امسال وزارت صنعت

وزارت صنعت امسال وعده کرده که یکهزار معدن را امسال فعال سازد، ضمن اینکه از رقم ۴۱۰ میلیون تن استخراج مواد معدنی هم ۲۰ تا ۲۵ درصد رشد استخراج داشته باشد و این اقدام‌ها به طور قطع رشد اشتغال را به همراه خواهد داشت.

ایران با کشف ۶۸ نوع ماده معدنی از لحاظ تنوع در جایگاه دهم جهانی جای گرفته است و با شناسایی حدود ۶۰ میلیارد تن مواد معدنی که نزدیک به ۴۰ میلیارد تن قطعی و بقیه احتمالی است در جایگاه پانزدهم دنیا قرار دارد.