آذر ماه سال گذشته ارزش املاک و اموال مازاد بانک‌ها از سوی وزارت اقتصاد ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعلام شد. این اموال یا از طریق تضامین تسهیلات گیرندگانی که بدهی خود را پرداخت نکرده‌اند به دست آمده یا املاکی​ است که بانک ها زمانی نیاز داشته و خریده اند مثل شعب اما الان به آن نیاز ندارند و سوم املاکی​ است که بابت بدهی دولت دریافت کرده‌اند.

از طرف دیگر بانک ها طی سالهای اخیر برای حفظ ارزش دارایی های خود در شرایط تورمی اقدام به خرید پروژه های مسکونی و تجاری کرده‌اند که گفته می شود هم اکنون قصد واگذاری آن را دارند. طبق قانون باید این املاک تا پایان سال جاری واگذار شود و در غیر اینصورت بانک‌ها با جریمه های سنگین مواجه خواهند شد.

ارزش املاک بانکها معادل رقم تسهیلات برای احداث یک میلیون خانه

مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس به تازگی جلساتی را برای احداث سالانه یک میلیون واحد مسکونی توسط بخش خصوصی برگزار کرده‌اند. طبق آنچه که شنیده شده قرار است ظرف شش سال شش میلیون مسکن برای اقشار نیازمند احداث شود. رقم تسهیلاتی نیز که برای سال اول در نظر گرفته شده ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است که دقیقاً با ارزش اموال مازاد بانکها برابری می کند.

وزارت راه و شهرسازی قیمت هر متر مربع از واحدهای طرح اقدام ملی مسکن را ۲.۵ تا ۳.۵ میلیون تومان اعلام کرده است. این واحد ها که بر روی زمین های دولتی احداث می شود هزینه چندانی را به دولت در بخش زمین تحمیل نمی‌کند. بنابراین یک محاسبه سرانگشتی نشان می دهد با بودجه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می‌توان بین ۳۷۰ تا ۵۲۶ هزار واحد مسکن ملی احداث کرد.

از سوی دیگر با توجه به پیشران بودن بخش مسکن در اشتغال و صنعت، بانک ها موظفند حداقل ۲۰ درصد از تسهیلات بانکی خود را به بخش مسکن اختصاص دهند. اما طی سال‌های گذشته این رقم به شدت پایین آمده است؛ چرا که اغلب بانک ها ترجیح می دهند به جای آنکه وام های طولانی مدت مسکن پرداخت کنند، تسهیلات خود را به بخش‌های خدماتی و وام‌های کوتاه مدت اختصاص دهند.

یک کارشناس: زمین را بانک ها و سازمانهای بزرگ، گران می کنند

ابوالحسن میرعمادی - کارشناس بازار مسکن - با این ادعا که زمین را بانک ها و سازمان های بزرگ، گران می‌کنند، گفت: بانک‌ها باید از یک محلی، بهره های ۱۸ درصدی سپرده ها را تامین کنند و چه جایی بهتر از املاک و مستغلات. عده‌ای سازمان بزرگ و سرمایه گذار نیز در حال رواج لوکس سازی هستند. مردم هم از فرهنگ غلطی که این گروه ها رواج داده‌اند پیروی می کنند تا به اصطلاح امروزی باشند.

یک نماینده: فعالیت بانک ها در عرصه مسکن دلالانه است

همچنین مجتبی یوسفی - عضو کمیسیون عمران مجلس - بیان می‌کند: فعالیت دلالانه بانک‌ها در عرصه مسکن موجب افزایش قیمت در بازار شده است؛ از این رو به نظر می رسد که برای تولید مسکن ارزان و کنترل گرانی ها، بانک ها باید نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار تولید مسکن و ارائه تسهیلات کم بهره به سازندگان اقدام کنند.

به گفته یوسفی، فعالیت بانک ها در حوزه تقویت تولید کشور قابل قبول است اما حتی این اقدام نیز صورت نگرفته و عملاً بانک‌ها به نهادهای واسطه گر تبدیل شده‌اند.

وی مدعی است که در حوزه مسکن شاهد ورود بانک‌ها در عرصه واسطه‌گری هستیم. بانک‌ها از طریق شرکت‌های اقتصادی خود اقدام به خرید مسکن، ساخت مال ها و ساختمان های لوکس می کنند تا به سودهای کلان دست یابند، این رویکرد بانک ها در سال‌های اخیر تاثیر منفی در بازار مسکن گذاشته است.