امروز بانک مسکن از آغاز مرحله دوم پذیره‌نویسی اوراق رهنی بانک مسکن از فردا ۲۴ تیرماه ۱۳۹۹ خبر داد. در این مرحله ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق رهن ثانویه با نرخ سود ۱۶ درصد منتشر می‌شود و قرار است تا پایان سال ۲۰۰۰ میلیارد تومان دیگر نیز طی دو مرحله عرضه شود. سر رسیده این اوراق دو ساله است که با پرداخت اصل و سود به صورت یکجا در پایان سررسید محاسبه می شود. سود اوراق هر سه ماه یکبار به حساب سهامداران واریز خواهد شد.

چالشهای این روش تامین مالی در ایران

با توجه به وجود تورم ادواری در اقتصاد ایران هموار استفاده از روش های تامین مالی بخش خصوصی با چالش مواجه شده است. انتشار اوراق رهن ثانویه که به نوعی فروش نقدی دارایی های آینده بانک به منظور افزایش سرمایه و قدرت تسهیلات‌دهی در زمان حاضر محسوب می شود، به دلیل نرخ پایین تر از سود بانکی و نرخ تورم دچار اما اگر خواهد بود. با وجود آنکه بانک ها موظفند سقف ۱۵ درصد پرداخت بهره سپرده گذاری را رعایت کنند، برخی گزارش ها از پرداخت سودهای بالای ۲۰ درصد حکایت دارد. از طرف دیگر نرخ تورم در خرداد ماه حدود ۲۸ درصد و در ماه های اخیر حدود ۳۰ درصد بوده است. به همین دلیل برای متقاضی خرید اوراق رهن ثانویه صرفه اقتصادی ندارد که این اوراق را با نرخ سود ۱۶ درصد خریداری کند.

بانک مسکن ۱۳ تیرماه ۱۳۹۵ نیز برای نخستین بار در کشور از اوراق رهن ثانویه (MBS) بهره گرفت. در آن سال ۳۰۰ میلیارد تومان عرضه و با تقاضای ثبت شده به میزان ۵۹۰ میلیارد تومان مواجه شد که در کسری از ثانیه به فروش رفت. اما از آنجا که نرخ سود پیش بینی شده برای این اوراق ۱۸.۵ درصد بود و همزمان با ایام انتشار آن نرخ سود بانکی کشور به ۱۵ درصد کاهش یافت، بانک مسکن تا امروز از انتشار نوبت دوم اوراق خودداری کرد تا ضمن بازنگری در طراحی این ابزار مالی، متناسب با شرایط جدید اقتصادی، بازدهی استفاده از این ابزار مالی را نیز ارتقا دهد؛ هدفی که به نظر می رسد با واقعیت های روز اقتصادی منطبق نیست.

تفاوت عرضه اوراق امسال با سال ۱۳۹۵ در آن است که آن سال تورم حدود ۱۰ درصد بود اما هم اکنون به حدود ۲۸ درصد می‌رسد و نمی توان انتظار داشت که مشتری با سود ۱۶ درصد اقدام به خرید این اوراق کند.

کارشناسان معتقدند بی ثباتی اقتصاد کلان و عدم اطمینان سرمایه گذاران از سودآوری بلندمدت اوراق رهنی، عدم امکان نرخ گذاری مناسب به دلیل ناهماهنگی نرخ سود تسهیلات و نرخ تورم و همچنین ریسک نکول تسهیلات به عنوان موانع اجرایی این اوراق عمل می کند.

با این وجود بهرنگ اسدی مدیرعامل شرکت تامین سرمایه بانک مسکن، درباره پیش بینی تاثیر این اوراق در بازار مسکن گفته است: پشتوانه این اوراق، پرداخت ۱۳۷ هزار فقره‌ تسهیلات از ۹ تا ۱۸ درصد خواهد بود.

اسدی تاکید کرد: امیدواریم با تامین مالی از محل فروش این اوراق، منابع جدید برای پرداخت تسهیلات وارد چرخه بانکی شود و بلافاصله پس از تامین اعتبار هزار میلیارد تومانی، پرداخت تسهیلات در دستور کار بانک مسکن قرار خواهد گرفت.