برای نیل به استقلال در صنعت پوشاک زیرساخت‌های مهمی نیاز است. محققان و کارشناسان زیادی باید نظریه‌هایی را بررسی و برای ایجاد یک وفاق ملی در سایه همدلی برای رونق اقتصادی یک طرح کامل را در نظر بگیرند که یکپارچه‌سازی تشکل‌های زنجیره صنعت نساجی، یکی از امتیازها برای رسیدن به استقلال واقعی است.

بخشنامه‌های هزینه‌ساز

مجید نامی، نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران درباره تحقق شعار امسال در شرایط بازار با توجه به حضور ویروس کرونا و تعطیلی‌ها و محدودیت‌ها به «ایرنا» گفته است: «امسال به نام «جهش تولید» نام‌گذاری شده، در عین حال محدودیت‌هایی در سطح جهانی ناشی از بحران تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا را داریم، بنابراین حرکت به سمت ارتقای داخلی‌سازی در صنعت نساجی و پوشاک اجتناب‌ناپذیر است. نیاز صنعت نساجی، به‌جز الیاف پلی‌استر که از داخل تامین می‌شود، پنبه، الیاف اکریلیک و ویسکوز است که از خارج وارد شده و هر گونه توقف در واردات سبب افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها یا کمبود می‌شود. نمی‌توان همه مواد، ملزومات و تجهیزات را دست‌کم در کوتاه‌مدت در داخل تامین کرد، به همین دلیل باید طوری عمل شود که واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید دچار وقفه نشود.

ماه‌های گذشته برخی ماشین‌آلات و مواداولیه مورد نیاز این صنعت به دلیل بخشنامه‌های متعدد بانک‌مرکزی در ارتباط با تخصیص ارز، بیان منشأ ارز و... در گمرکات ماندند. با توجه به این شرایط و نیاز بازار داخلی انتظار داریم شرایط کسب و کار تسهیل شود. این قوانین ناگهانی باعث ضرر تاجر و بیکاری کارگر می‌شود. در مقابل قاچاق رونق می‌گیرد.

بانک و پارچه

عصر ارتباطات و سرعت گردش اطلاعات از یکسو و بحران‌های جدید برای بشر موجب تغییر سبک زندگی شده است؛ همان‌طور که ماسک زدن یکی از الزامات زیستن در جامعه سالم به‌حساب آمده و مردم در حال تغییر سبک رفتار روزانه هستند. گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی از یکسو و تغییر سبک زندگی بشر از سوی دیگر موجب شده استارت‌آپ‌ها نیاز جوامع را با هزینه و تقابل فیزیکی کمتر برآورده کنند. استارت‌آپ‌ها با نوآوری و خلاقیت می‌توانند بازیگران بازار جدید پوشاک باشند. مجید نامی بازار امسال را چنین تحلیل می‌کند: «هفته‌های پس از اتمام تعطیلات عید و قرنطینه، وضعیت خوبی در بازار پوشاک پدید آمد، اما به‌تازگی بازار دوباره دچار افت شده است.

امسال به دلیل ممنوعیت واردات و عدم حضور برندهای خارجی، شرایط برای برندهای داخلی خوب است، هر چند در مجموع بازار رونقی شبیه پارسال را در همین زمان تجربه نمی‌کند، زیرا با توجه به شیوع کرونا حجم تقاضا در بازار کاهش دارد. برندهای ایرانی هنوز با بحران جدی روبه‌رو نشده‌اند، اما تامین مواد اولیه به چالشی اساسی فراروی تولیدکنندگان تبدیل شده است. این مواد از طریق ارز خریداری و وارد می‌شود و کمبود تخصیص ارز برای واردات مواداولیه و نوسان نرخ ارز را موجب می‌شود که علاوه بر زنجیره تامین (از الیاف گرفته تا پارچه)، در نهایت روی قیمت محصولات نهایی تاثیرگذار است.

در جوامع توسعه‌یافته سیستم طوری طراحی می‌شود که فعال اقتصادی در حوزه خودش یک متخصص باشد و چندان مجبور به یادگیری‌های غیره نباشد و به اصطلاح وقتش تلف نشود. شرایط کنونی باعث شده همه بازرگانان و واردکنندگان تا تولیدکنندگان درگیر ارز و قوانین و تغییرات روزانه‌اش ‌شوند که بازار ملتهب و بی‌ثبات را از سر می‌گذرانند.

به گفته نامی؛ ‌اکنون ارز برای واردات الیاف و ماشین‌آلات وجود دارد، اما به اندازه حداقلی تخصیص داده می‌شود. او درباره نحوه تقسیم تخصیص ارز برای افراد شاغل در زنجیره صنعت پوشاک و نساجی توضیح می‌دهد: «ارز نیمایی» برای واردات الیاف و «ارز حاصل از صادرات» برای واردات نخ، پارچه و ماشین‌آلات تخصیص می‌یابد، اما ارز حاصل از صادرات با نرخ‌هایی که به‌صورت رسمی اعلام می‌شود، متفاوت است و اغلب نزدیک به نرخ‌های بازار آزاد است. همین وضعیت باعث شده واردات مواد اولیه کند و تدریجی انجام شود. در حالی که مصرف به قوت خود باقی است و مواد ذخیره در انبارها رو به کاهش است. باید بانک مرکزی و گمرکات و بقیه نهادهای این زنجیره مساعدت کنند تا جنس جدید جایگزین شود.

سهمیه‌بندی باماسک

کرونا محدودیت را مهمان بهار امسال کرد و خرید مصرف‌کننده در پوشاک کمتر شد اما نیازی به نام ماسک توانست تا حد زیادی به بخش‌هایی از زنجیره حیات ببخشد. به گفته نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، افت بازارها که ناشی از شیوع کروناست، بسیاری از واحدها را به سمت تولید ماسک هدایت کرد و بخشی از زیان‌ها جبران شد، اما در تامین پارچه و مواد اولیه مورد نیاز تولید ماسک نیز کمبودهایی وجود دارد، زیرا در برهه‌ای دلالان مشکلاتی برای تامین پارچه ایجاد کردند و امروز نیز پارچه تولید ماسک سهمیه‌بندی است.اکنون وزارت صنعت کنترل دقیقی بر تولید ماسک دارد، اما اجباری شدن استفاده از ماسک و به تبع آن افزایش تقاضا، کمبودهایی ایجاد کرد که عمده کسری در زمینه ماده اولیه «ملتبلون» (مورد استفاده در یکی از لایه‌های تولید ماسک) است؛ این ماده در داخل نیز تولید می‌شود اما کافی نیست و بقیه باید وارد شود. ما توانایی تولید روزانه ۱۱ میلیون عدد ماسک در کشور را داریم و تا این اندازه بدون هیچ مشکلی کار پیش می‌رود و قابلیت صادرات ماسک هم داریم.

وضعیت مطلوب یک صنف

چین در تکنولوژی تولید و سرعت آن یکی از قدرت‌های بزرگ دنیا محسوب می‌شود و ماشین‌آلات صنعت نساجی این کشور به کشورهای زیادی از جمله ایران صادر می‌شود. نامی درباره ماشین‌آلات تولید ماسک گفت: ماشین‌آلات ایرانی از بازدهی و کیفیت کار خوبی برخوردار نیستند و به همین دلیل، این نوع ماشین‌آلات از چین وارد می‌شود و مشکلی در تامین ماشین‌آلات چینی وجود ندارد و پس از واریز پول به حساب شرکت‌ها، در مدت دو هفته دستگاه‌ها تحویل می‌شود. برخی شرکت‌ها از اسفندماه پارسال و عمده شرکت‌ها در فروردین و اردیبهشت امسال به سمت تولید ماسک رفتند و با رونق گرفتن نسبی بازار پوشاک، اکنون شرایط خوبی در وضعیت واحدهای تولیدکننده بخش نساجی و پوشاک وجود دارد.