تغییر در قانون بیمه شخص ثالث در چند سال اخیر و طبقه بندی خودروها در دو بخش متعارف و غیر متعارف(لوکس) برای پرداخت خسارت در حالی صورت گرفت که بعد از تصویب آن به تدریج بازار خودرو دستخوش تحولات بسیاری شده و قیمت در آن دیگر قابل مقایسه با زمان تصویب قانون مربوطه نیست؛ به طوری که در حال حاضر عمده خودروهای موجود در بازار که زمانی جزو خودروهای متعارف تقسیم بندی می شدند با افزایش تند قیمت در بازار، در رده خودروهای غیرمتعارف قرار گرفته و در بیمه شخص ثالث متضرر می شوند ؛ روالی که صاحبان رضایتی از آن ندارند.

در همین رابطه عباس خسروجردی مدیر کل نظارت فنی بر بیمه‌های غیرزندگی بیمه مرکزی، وضعیت و سقف پرداختی بیمه شخص ثالث در سال جاری و مشکلات ناشی از آن را مورد بررسی قرار داده و تشریح کرده است.

اعمال محدودیت قانونی برای پرداخت خسارت

وی با بیان اینکه تا قبل از تصویب قانون جدید بیمه شخص ثالث در سال ۱۳۹۵ قانونگذار حد مشخصی برای مسئولیت مقصر حادثه رانندگی جهت پرداخت خسارت مالی وارده به خودرو زیاندیده قائل نبود، توضیح داد: یعنی اگر خسارت به یک خودرو لوکس چند صد میلیونی تومانی هم وارد می شد مقصر حادثه باید تمام خسارت را پرداخت می کرد. اما در قانون جدید بیمه شخص ثالث قانونگذار خودروها را بر اساس معیار قیمت به خودروهای متعارف و نامتعارف تفکیک کرده و برای جبران خسارت مالی خودروهای نامتعارف حد تعیین کرده است. بر این مبنا خودروی متعارف به خودروئی گفته می شود که قیمت آن کمتر از ۵۰ درصد دیه کامل مرد مسلمان در ماه حرام در آن سال باشد و خودرویی که قیمت آن بیشتر از این حد باشد نامتعارف تلقی می شود.

خسروجردی افزود: بر این اساس در سال جاری که مبلغ دیه مرد مسلمان در ماه حرام ۴۴۰ میلیون تومان تعیین شده، نصف آن یعنی ۲۲۰ میلیون تومان معیار شناسایی خودروها در پرداخت خسارت است. به عبارتی خودروهای تا سقف این قیمت، متعارف و بالاتر از آن نامتعارف شناخته می شوند.

پرداخت نامحدود خسارت به خودروهای تا ۲۲۰ میلیون

این مقام مسئول در بیمه مرکزی درباره وضعیت پرداخت خسارت به خودروهای متعارف و غیر متعارف نیز توضیح داد: اگر یک خودروی متعارف که قیمت آن در سال جاری حداکثر ٢٢٠ میلیون است در یک حادثه رانندگی دچار خسارت مالی شود، میزان خسارت به هر اندازه ای که باشد باید توسط مقصر حادثه جبران شود. حال اگر مقصر حادثه بیمه نامه شخص ثالث داشته باشد، این مبلغ تا سقف تعهداتی که در بیمه نامه درج شده است توسط شرکت بیمه پرداخت می شود و اگر بیمه نامه نداشته یا تعهدات بیمه نامه کافی نباشد، کل خسارت و یا مبلغ مازاد بر تعهد بیمه گر را مقصر حادثه باید جبران کند. یعنی برای خودروهایی که تا سقف ۲۲۰ میلیون ارزش دارند، هیچ محدودیتی برای پرداخت خسارت وجود ندارد.

قانون به ضرر خودروهای بالای ۲۲۰ میلیون

وی با بیان اینکه اگر خودروی زیان دیده بیش از ۲۲۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد که البته در حال حاضر بسیاری از خودروها در این رده قرار دارند، نحوه پرداخت خسارت به آن ها متفاوت خواهد بود. ادامه داد: بر این اساس اگر خودروی زیان دیده مثلا ۵۰۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد با توجه به اینکه از نظر قانونگذار خودرو لوکس (نامتعارف) است حتی اگر این خودرو خسارت کلی دیده و اسقاطی شده باشد مقصر حادثه فقط تا حد ۲۲۰ میلیون تومان مسئول بوده و پرداخت خسارت بیش از این مبلغ بر عهده مقصر و به تبع آن بر عهده بیمه گر نیز نخواهد بود.

وقتی قطعات خودرو میلیاردی به اندازه خودرو ۲۲۰ میلیونی می ارزد

خسروجردی توضیحات بیشتری ارائه کرد و گفت: اگر خسارت وارده جزئی باشد،به عنوان مثال گلگیر آن خسارت دیده باشد با توجه به اینکه خودرو زیان دیده نامتعارف محسوب می شود مقصر حادثه و به تبع آن شرکت بیمه فقط در حد خسارت وارده به گلگیر یک خودرو متعارف مسوول است؛ به این صورت که خسارت گلگیر خودروی ۲۲۰ میلیون تومانی مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد و آنگاه معادل آن برای خودروی آسیب دیده پرداخت می شود؛ بنابراین کارشناسی و پرداخت خسارت به یک خودروی گرانقیمت چه خسارت جزئی یا کلی باشد متناظر با بالاترین قیمت یک خودروی متعارف که در حد ۲۲۰ میلیون تومان ارزش دارد انجام خواهد شد.

شرکت های بیمه باید بالاترین حد خسارت را بدهند

مدیر کل نظارت فنی بر بیمه‌های غیرزندگی بیمه مرکزی تاکید کرد: شرکت های بیمه در زمان اعمال این قاعده باید توجه کنند که ممکن است چند خودرو در بازار با قیمت ۲۲۰ میلیون تومان وجود داشته باشد، آنگاه بالاترین حد خسارت که می توان به خودروهای با این رنج قیمت پرداخت کرد مبنای پرداخت خسارت به خودروی غیر متعارف است.

زیان قانون بیمه ثالث را با بیمه بدنه جبران کنید

این مقام مسئول در بیمه مرکزی با بیان اینکه خودروهایی که بالای ۲۲۰ میلیون تومان هستند باید برای جبران زیان از بیمه بدنه استفاده کنند،افزود: گرچه بیمه نامه بدنه اختیاری است ولی با توجه به افزایش قیمت خودروها و وجود قاعده ذکر شده در بیمه نامه شخص ثالث توصیه می شود دارندگان خودروها و بویژه کسانی که خودروی گران قیمت دارند نسبت به خرید بیمه نامه بدنه از شرکت های بیمه اقدام کنند تا در زمان بروز حادثه و ایجاد خسارت با مشکل مواجه نشوند.

خسروجردی در رابطه با تعیین و پرداخت خسارت بدنی نیز گفت: اساسا قانون بیمه شخص ثالث سال ۱۳۹۵در این رابطه بدون سقف است و در صورتیکه میزان دیه شخص ثالث مصدوم یا فوت شده بیشتر از تعهد مندرج در بیمه نامه باشد، مبلغ مازاد بر بیمه نامه توسط صندوق تامین خسارت های بدنی جبران می شود.

به گفته وی، برای همین از سال ۱۳۹۵ طبق قانون نیاز به افزایش تعهدات بدنی بیمه نامه و صدور الحاقیه بعد از افزایش دیه توسط قوه قضائیه وجود ندارد، اما در مورد خسارت های مالی این نیاز وجود داشته و شرکت های بیمه با دریافت حق بیمه اضافی، تعهدات مالی بیمه نامه شخص ثالث را افزایش می دهند.

خسروجردی یادآور شد: تعهدات بیمه شخص ثالث در سال جاری حداقل ۱۱ میلیون تومان است که اگر بیمه گذاران تمایل داشته باشند می توانند این مبلغ را افزایش بدهند که اگر در زمان وقوع حادثه خسارتی بیش از این به خودروهای دیگر وارد کردند بیمه گر جبران کامل خسارت را بر عهده داشته باشد.

این قانون، مصوب مجلس و تغییر آن به مجلس مربوط است

مدیر کل نظارت فنی بر بیمه‌های غیرزندگی بیمه مرکزی در رابطه با اینکه در چند سال اخیر و بویژه در سال جاری قیمت خودرو افزایش چند برابری داشته است؛ طوری که سقف ۲۲۰ میلیونی تعداد بسیار محدودی از خودرو را پوشش داده و موجب نارضایتی مردم شده است آیا قرار نیست تغییری در رویه موجود پرداخت خسارت رخ دهد؟ گفت: این قاعده قانون مصوب مجلس است و نمی توان خلاف آن عمل کرد ولی تا حدی که امکان داشته تفسیر شرکت های بیمه به نفع زیان دیدگان انجام می گیرد و پرداخت خسارت نیز به بالاترین حد ممکن صورت می گیرد؛ اما اعمال تغییرات اساسی در این خصوص نیاز به اصلاح قانون در مجلس دارد.

درخواست صنعت بیمه برای تغییر قانون

وی با بیان اینکه بیمه مرکزی و شرکت های بیمه متقاضی اصلاح این قانون هستند و به همین منظور لایحه ای از طریق دولت به مجلس ارائه گردیده است، افزود: این تقاضای صنعت بیمه نیز است، چرا که محاسبات این روش برای شرکت های بیمه نیز دشوار و از سویی موجب نارضایتی زیان دیدگان شده که این در نهایت به نفع شرکت های بیمه نیز تمام نخواهد شد.

پیشنهاد بیمه چیست؟

خسروجردی افزود: پیشنهاد ما این است که با اعمال تغییرات در این ماده از قانون، بیمه گر مکلف باشد خسارت واقعی خودروی زیان دیده را (بدون توجه به اینکه خودرو ارزان قیمت است یا لوکس ) تا سقف تعهدات مالی اجباری و اختیاری مندرج در بیمه نامۀ مقصر حادثه محاسبه و پرداخت کند. این در حالی است که بر اساس قانون حاضر اگر تعهد مالی خودرو مقصر در بیمه نامه مثلا ۵۰ میلیون تومانی باشد و به خودروی زیاندیده که غیر متعارف است ۳۰ میلیون تومان خسارت وارد شده باشد، شرکت بیمه باید طبق قاعده متناظر که توضیح داده شده عمل کند یعنی ممکن است فقط ۱۰ میلیون تومان از خسارت وارده جبران شود که این با فلسفه بیمه همخوانی ندارد ولی تا زمانی که قانون اصلاح نشود برای همه از جمله شرکت های بیمه لازم الاجراست.