صندوق توسعه ملی اوایل دهه ۹۰ به منظور ذخیره بخشی از درآمدهای حاصل از فروش نفت ایجاد شد که سالانه و بر اساس قانون درصدی از منابع نفتی به آن واریز شد تا در کنار ذخیره ای برای نسل های آینده بتواند از محل منابع آن در راستای توسعه نیز استفاده کرد.

طبق اساسنامه صندوق توسعه ملی از محل منابع آن تسهیلات در دو بخش ارزی و ریالی پرداخت می شود و استفاده کنندگان از فعالان اقتصادی بخش خصوصی، تعاونی و بنگاههای اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیر دولتی هستند.

بررسی آخرین وضعیت عملکرد صندوق توسعه ملی از ابتدای تاسیس تا پایان شهریور ماه پارسال در حوزه ارزی، نشان می دهد که بخش عمده تسهیلات ارزی پرداخت شده از منابع صندوق با عاملیت بانک های طرف قرار داد پرداخت شده است.

مبلغ کل تسهیلات ارزی پذیرش شده توسط صندوق (اعلام وصول شده) حدود ۳۷ میلیارد و ۴۹۵ میلیون دلار بوده است که از این مقدار ۳۷ میلیارد و ۲۱۸ میلیون دلار به مرحله تخصیص ارز و به عبارتی صدور نامه مسدودی به بانک مرکزی رسیده است و از مجموع تسهیلات ارزی مسدود شده ۲۰ میلیارد و ۶۹۷ میلیون دلار به طرح های بخش خصوصی اختصاص یافته است.

همچنین از این مبلغ ۹۶ میلیون دلار به طرح های بخش تعاونی و ۱۵ میلیارد و ۸۵۶ میلیون دلار به طرح های بنگاههای اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیر دولتی و ۵۶۹ میلیون دلار به سایر موارد اختصاص پیدا کرده است.

اما از کل مبلغ مسدود شده برای پرداخت تسهیلات از طریق قراردادهای عاملیت ارزی ۲۰ میلیارد و ۶۷۹ میلیون دلار با همکاری بانکهای عامل و بانک مرکزی به مرحله پرداخت قطعی به متقاضیان رسیده است.

البته در کنار پرداختهای مربوط به تسهیلات ارزی ۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار برای اعطای تسهیلات جهت اجرای طرح های ملی مربوط به حوزه آب، خاک، و کشاورزی براساس قوانین مربوطه اختصاص پیدا کرده است.