پس از افزایش اخیر قیمت مرغ به کیلویی 36 هزار تومان که 16 هزار تومان بیش از نرخ مصوب دولتی 20 هزار و 400 تومان بود، مسئولان وزارت جهاد و صمت به دنبال دستور رئیس جمهور برای کنترل بازار دست به کار شدند تا قیمت را پایین بیاورند.

مرغ پله های ترقی قیمت را در یکسال گذشته از کیلویی 10 هزار تومان شروع کرد و در چند هفته گذشته با جهش قیمت از 20 هزار تومان به نزدیک 36 هزار تومان رسید. رئیس جمهور به دو وزارتخانه صمت و وزارت جهاد کشاورزی دستور داد که هر چه زودتر قیمت را کنترل کنند. وزارتخانه بخش تولید از 3 روز پیش عرضه را بیشتر کرد و وزراتخانه کنترل قیمت هم نظارت ها را تشدید کرد. وزیر جهاد کشاورزی در نهایت اعلام کرد:« بازار مرغ را کنترل کردیم»

قضاوت زودهنگام رسانه‌ها در باره بازار مرغ

طی دیروز و امروز برخی رسانه ها نوشتند بازار مرغ آرام گرفت و قیمت‌ها کاهش یافت، که در حقیقت هم راستا با اظهارات وزیر جهاد کشاورزی بود که اعلام کرد: «قیمت مرغ را در بازار کنترل کردیم و به دنبال کنترل بازار تخم مرغ هستیم.»

خاوازی افزود: «وزارت جهاد کشاورزی ورود کرد و با توزیع گسترده در میدان بهمن و بقیه میادین قیمت مرغ را کاهش داد و قیمت 35 هزار تومان میدان بهمن را به 18 هزار تومان رساندیم.»

وی با اشاره به دستور رئیس جمهور به وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل بازار مرغ گفت: «وزارت جهاد کشاورزی با همکاری برخی دستگاه‌ها به بازار ورود و مرغ گرم با کیفیت را وارد بازار کرد.»

رسانه‌ها هم قیمت های بازار مرغ را 18500 تو مان و 22 هزار تومان نوشتند که خبر از فروکش التهاب بازار و کاهش قیمت ها بود. اما آیا واقعا قیمت مرغ کاهش یافته است؟

* واقعا قیمت مرغ کاهش یافته است؟

گزارش میدانی خبرنگار فارس از منطقه 19 تهران که 5 دقیقه تا میدان بهمن محل عرضه مرغ عمده فروشی فاصله دارد، حاکی است مرغ در برخی فروشگاه‌ها بزرگ وجود ندارد، در فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم مرغ های بسته بندی قطعه‌بندی شده وجود دارد که قیمت‌های آنها سرسام آور است.برخی فروشگاه‌ها هم مرغ دارند اما به قیمت‌های بسیار بالاتر از آنچه مسئولان و برخی رسانه‌ها می‌گویند به فروش می‌رسد.

ابتدا به یک فروشگاه بزرگ هایپر در منطقه 19 تهران وارد شد. ویترین خالی از مرغ بوده و در تخته قیمت‌ها جای مرغ خالی است. البته دیگر محصولات پروتئینی یعنی انواع گوشت گوساله و گوسفندی و ماهی و دیگر محصولات فراوان است.

دستوری مدیر این فروشگاه درباره دلیل نبودن مرغ در فروشگاه گفت: «دو روز است از اول صبح به میدان بهمن تهران که محل عرضه گوشت 18500 تومانی است می‌رویم اما دست خالی بر میگردیم، به برخی فروشگاه‌های سطح شهر می‌دهند و به همه خریداران نمی‌رسد.»

وی ادامه داد:« برای اینکه توسط بازرسان جریمه نشویم مرغ گرانتر نمی‌آوریم و به همین دلیل در فروشگاه مرغ وجود ندارد.»

مدیر فروشگاه توضیح داد: در چند روز گذشته علیرغم میل تولید‌کنندگان در قبال قول تامین نهاده مرغ به قیمت ارزان 18500 تومان خریداری و بازار را پر می‌کنند در حالی که مرغداران می‌‌گویند تولید یک کیلوگرم مرغ برای آنها 24 هزار تومان هزینه داشته است و عرضه مرغ فعلی مقطعی است و نمی‌تواند ادامه داشته باشد.

* گران‌فروشی با ترفندهای حرفه‌ای در فروشگاه‌های زنجیره‌ای

برای بررسی بیشتر به فروشگاه زنجیره ای کوروش در این محل میروم. اثری از مرغ گرم نیست. اما ویترین پر است از مرغ‌های لوکس قطعه بندی شده و بدون پوست با اسامی عجیب و غریب. اما عجیب تر قیمت آنهاست که بسته 1800 گرمی را وابسته به نوع قطعه از 90 هزار تومان تا 140 هزار تومان می فروشند.

مدیر فروشگاه اجازه گرفتن عکس و حتی نوشتن قیمت‌ها را علیرغم اینکه کارت خبرنگاری نشان می‌دهم، نمی‌دهد. بدیهی است بدشان نمی‌آید حالا که در بی نظارتی مسئولان هر کاری که دلشان می‌خواهد می‌کنند و به هر بهانه و ترفندی به قشر ضعیف مردم فشار می‌آورند و جیبشان را با قیمت‌های چند برابری خالی می‌کنند، کسی هم از گران فروشی آنها گزارشی تهیه نکند.

می دانند اگر مرغ در بازار نباشد مشتری مجبور است به سراغ آنها برود. به همین دلیل از قبل توجیه های گوشنواز اما غیر منطقی مانند قطعه‌بندی شده، پوست کنده، سایز کوچک و غیره را برای گرانفروشی آماده کرده‌اند.

جالب است که وزیر جهاد اینگونه فروشگاه‌ها را محل عرضه مرغ 18500 تومانی اعلام کرده بود. اما فروشگاه کوروش ظاهرا از فروش در بسته‌های شیک اما به 3 برابر قیمت سود خوبی دارد که به مرغ ارزان د ولتی و قعی ننهاده است.

مسیر ما برای پیدا کردن مرغ ارزانی که مسئولان در این چند روز مرتب گفته‌اند و برخی رسانه ها هم با آنها هم صدا شده‌اند، ادامه دارد. به یک مغازه فروش محصولات پروتئینی مرغ و گوشت وارد می‌شوم. فروشنده قیمت هر کیلوگرم مرغ را 28 کیلوگرم می‌گوید، از اینکه بالاخره مرغ در فروشگاهی پیدا شده خوشحالم اما تعجب می‌کنم که چرا با قیمتی که طی این سه روز گفته شده فاصله زیادی دارد. قیمتی که 8 هزار تومان بیشتر از نرخ مصوب است اما نسبت به اوج قیمت خود 8 تا 12 هزار تومان در سه روز گذشته کاهش داشته است.

* قیمت مرغ چرا بالا رفت؟

دلیل اصلی افزایش قیمت مرغ که آرام آرام از یکسال گذشته آغاز شد و در هفته های اخیر جهش کرد، گرانی و کمبود خوراک دام و طیور بود که 70 درصد هزینه‌های تولید مرغ را تشکیل می‌دهد. کاهش واردات نهاده، عدم نظارت و سوء مدیریت در توزیع و رانت و فساد و احتکار همه سبب شد تا این نهاده با ارزش در بازارهای سیاه به قیمت های 5 برابر نرخ مصوب دولتی برسد و هزینه تولید را روز به روز افزایش دهد.

اما دلیل دیگری که در چند روز گذشته از سوی تولید کنندگان مطرح می‌شود نگرانی بیشتری را ایجاد کرده و آن کاهش جوجه‌ریزی‌ها در چند ماه گذشته است که امروز به صورت کاهش تولید خود را در بازار نشان می‌دهد.

این دو سناریو در باره دلیل افزایش قیمت مرغ است که دلیل نخست واضح و قابل مدیریت است اما دلیل دوم متاسفانه به سادگی قابل جبران نیست.

سئوال شایداین باشد که دلیل جهش قیمت یا به اصطلاح پریدن فنر قیمت مرغ چه بوده؟ این بیشتر مسئله روانی است که با کمبود نهاده و بالا بودن قیمت ها بستر آن از قبل فراهم بود. فشار و اعتراض در تولید کنندگان از قبل وجود داشت که پس از طرح کاهش تولید، جو روانی برای افزایش بیشتر قیمت منجر شد که فرا تر از انتطار شد.

* قیمت مرغ چطور تا حدودی پایین آمد؟

وزارت جهاد کشاورزی با برخی مرغداران بزرگ قرارداد بسته تا در ازای تحویل نهاده ارزان، مرغ ارزان به آنها بدهد و آن را در استان‌هایی که نیاز دارند از جمله تهران به قیمت عمده فروشی 18500 تومان به فروش می‌رساند. این مرغ‌ها بیشتر از استان‌های شمالی کشور می آید. وزارت صمت هم نظارت‌ها خود را تا حدودی تقویت کرده به طوری که برخی فروشگاه از ترس این نظارت‌ها در گرانفروشی دست به عصا هستند. اگرچه برخی فروشگاه‌های بزرگ هم بدون توجه به تهدیدهای نظارتی و با ترفند های رنگارنگ گرانفروشی‌های عجیب و غریب دارند.

شرکت پشتیبانی امور دام کشور که زیر مجموعه وزارت جهاد است، محموله‌های مرغ منجمد از ذخایر خود را به بازار تزریق کرد و تا حدودی توانست در کنار مرغ گرم از التهاب بازار بگیرد.

بنابراین قیمت مرغ که هنوز قیمت کف بازار 8 هزار تومان گرانتر از نرخ مصوب دولتی است، تحت تاثیر مسکن مقطعی افزایش عرضه است که از سوی وزارت جهاد به بازار تزریق شده و توانسته بر جو روانی کاهش تولید و نهاده که بین تولید‌کنندگان ایجاد شده بود غلبه کند و قیمت را تا حدودی کاهش دهد.

* آیا روند کاهشی قیمت مرغ ادامه می یابد؟

اگر تولید مرغ آن طور که تولید کنندگان می گویند به دلیل گرانی های اخیر نهاده و کم شدن جوجه‌ریزی‌ها کاهش یافته باشد، کنترل بازار بسیار سخت خواهد بود. اگرچه در سال‌های گذشته باتولید 2.5 میلیون تن 500 هزار تن مازاد تولید داشتیم.

در روزهای گذشته تولیدکنندگان بارها از کاهش جوجه ریزی از دو ماه گذشته گفته‌اند که اثرات آن امروز در بازار به صورت کاهش عرضه و افزایش قیمت خود را نشان می‌دهد.

اما اگر کاهش تولید وجود نداشته باشد و وزارت جهاد بتواند عرضه مرغ به بازار را ادامه دهد، قیمت‌ها تا رسیدن به نرخ دولتی 20 هزار و 400 تومان می‌تواند کاهش یابد اما برای تثبیت قیمت و افزایش نیافتن دوباره باید نهاده به موقع و با قیمت مناسب به تولید کنندگان داده شود و از تولید داخلی حمایت جدی صورت بگیرد.