به نقل از بلومبرگ، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در سال 2018 و همزمان با اعمال تعرفه بر واردات 360 میلیارد دلار کالا از چین، یک توئیت مشهور منتشر کرد و در آن مدعی شد که جنگ‌های تجاری خوب است و به سادگی می‌توان در آنها پیروز شد. علی رغم این ادعا اما آمارهای کنونی نشان می‌دهد اتفاقا این گونه ادعاها چیزی بیش از یک خیال خام نبوده است.

حتی پیش از شیوع کرونا در آمریکا که به سنگین ترین رکود اقتصادی از زمان رکود بزرگ اقتصادی در این کشور در حدود 90 سال گذشته منجر شد، چین در تلاش بود تا در برابر سیاست‌های ترامپ در قبال جنگ تجاری مقاومت کند.

در حالی ترامپ به خاطر بالا بودن کسری تراز تجاری با چین وارد جنگ تجاری با این کشور شد که قرار بود با اجرای تعرفه بر واردات کالا از چین، این شاخص کاهش یابد اما پس از آنکه چینی‌ها توانستند شیوع کرونا را کنترل کنند افزایش تقاضا برای تجهیزات پزشکی و ابزار مربوط به دورکاری کارمندان علی رغم تعرفه‌های اعمال شده باعث شد تا واردات کالاهای چینی به آمریکا افزایش یافته و دوباره شاهد رشد تراز تجاری آمریکا با چین باشیم.

درواقع تنش‌های تجاری بین واشنگتن و پکن از قبل از روی کار آمدن ترامپ وجود داشت و وی تنها با اعمال تعرفه‌های بی‌سابقه بر واردات کالا از چین و تحریم برخی شرکت‌های چینی به آنها دامن زد، اما با تشدید تنش‌ها با چین، دونالد ترامپ به آن چیزی که می‌خواست دست نیافت.

ماری لاولی، استاد اقتصاد دانشگاه سیراکاس، می‌گوید: چین برای اقتصاد جهانی بیشتر از آن چیزی که شما فکر کنید بتوانید مثل آب خوردن آن را جدا کنید، بزرگ و با اهمیت است. سیاست‌های دولت ترامپ درواقع یک زنگ هشدار در این زمینه بود.

ترامپ در سال 2016 و همگام با ورود به کاخ سفید گفته بود که به سرعت روند رو به رشد کسری تراز با چین را تغییر خواهد داد و درواقع بر خلاف نظر کارشناسان اقتصادی که معتقد بودند این کسری تراز تجاری خیلی هم مهم نیست، به سمت تنش با چین رفت. علی رغم همه تلاش‌های ترامپ اما از آن زمان به بعد، شاهد افزایش کسری تراز تجاری آمریکا با چین هستیم به گونه‌ای که بنا به اطلاعات منتشر شده از سوی دولت چین در 11 ماه نخست سال 2020 کسری تراز تجاری آمریکا با این کشور به 287 میلیارد دلار رسیده است.

در سال 2019 البته به خاطر رفتار شرکت‌های آمریکایی به سمت واردات از دیگر کشورها نظیر ویتنام، کسری تراز تجاری آمریکا با چین نسبت به سال 2018 کاهش داشت اما همچنان از رقم 250 میلیارد دلاری سال 2016 بالاتر بود. بخشی از این ناکامی ترامپ به خاطر اقدام چینی‌ها در اعمال تعرفه بر واردات 110 میلیارد دلار کالا از آمریکا بود و این روند تا چند ماه پایانی سال 2020 ادامه داشت.

* توافقی که نصفه اجرا شد

در ابتدای سال 2020 آمریکا و چین فاز نخست توافق تجاری با یکدیگر را امضا کردند و چینی‌ها قول دادند که در سال گذشته 172 میلیارد دلار از آمریکا واردات داشته باشند، اما تا پایان سال گذشته تنها به 51 درصد از تعهد خود عمل کردند. دلیل این مسئله سقوط قیمت حامل‌های انرژی به خاطر شیوع کرونا بود. تداوم بالا بودن کسری تراز تجاری آمریکا با چین هم نشان داد که چگونه شرکت‌های آمریکایی به ظرفیت‌ گسترده چین در حوزه تولید وابسته هستند. در واقع در زمان شیوع گسترده کرونا در جهان چین تنها کشوری بود که توانایی افزایش قابل توجه تولید برای تامین تجهیزات رایانه‌ای برای دورکاری کارمندان و تأمین نیاز به تجهیزات پزشکی در آمریکا را داشت.

از طرف دیگر در حالی که ترامپ مدعی شده بود که چینی‌ها هزینه اعمال تعرفه وی بر واردات کالا به آمریکا را می‌دهند، اما کارشناسان می‌گویند صادرکنندگان چینی قیمت کالاهای صادراتی خود به آمریکا را کاهش نداده‌اند و درواقع این مردم آمریکا بودند که بار افزایش قیمت کالاهای وارداتی در بازار داخل این کشور را به دوش کشیدند.

* وقتی مردم آمریکا هزینه آتش‌بازی ترامپ با چینی‌ها را پرداخت می‌کنند

اداره ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا در سال 2018 گزارش داد اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین باعث از دست رفتن 16 هزار و 800 دلار سالانه درآمد مردم آمریکا شده بود.

از طرف دیگر اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین باعث شد تا صادرات آمریکا هم کاهش یابد؛ چراکه شرکت‌های آمریکایی نیز بخشی از چرخه تامین جهانی کالا هستند و در حوزه تولید با طرف‌های چینی وابسته هستند و اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین باعث شد تا برخی قطعات مورد نیاز آنها افزایش قیمت داشته و نهایتا شاهد بالا رفتن هزینه تولید آنها و متعاقبا کاهش صادرات این شرکت‌ها باشیم.

درواقع شرکت‌هایی در آمریکا از محل اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین متضرر شدند که 80 درصد صادرات آمریکا را انجام می‌دادند و بالا رفتن هزینه تولید برای آنها به کاهش رشد صادرات آمریکا منجر شد.

* شکست ترامپ در بازگرداندن شرکت‌ها به خاک آمریکا

ترامپ در زمان دامن زدن به جنگ تجاری با چین مدعی شده بود که اعمال تعرفه‌ها باعث می‌شود که شرکت‌های تولیدی آمریکایی کارخانه‌های خود را به داخل خاک آمریکا بازگردانند. در واقع وی در یک توئیت در سال 2019 به شرکت‌های آمریکایی دستور داد تا به سرعت به دنبال جایگزین کردن چین به عنوان محل تولید خود با یک کشور دیگر باشند، اما اطلاعات موجود نشان می‌دهد که در این زمینه موفقیت بسیار کمی برای دولت آمریکا حاصل شده است.

موسسه رودیوم، اعلام کرده که علی رغم تمام تلاش‌های دولت آمریکا اما سرمایه‌گذاری مستقیم شرکت‌های آمریکایی در چین از 12.9 میلیارد دلار در سال 2016 به 13.3 میلیارد دلار در سال 2019 افزایش یافته است.

از طرف دیگر بیش از سه چهارم 200 شرکت آمریکایی فعال در منطقه شانگهای چین در یک نظرسنجی که در ماه سپتامبر انجام شد، اعلام کردند که تمایلی برای خارج کردن خط تولید خود از چین ندارند.

درواقع دلیل حضور شرکت‌های آمریکایی در چین رشد سریع بازار مصرف این کشور در کنار ظرفیت قوی تولید آن است.

کر گیبز، رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در شانگهای می‌گوید: هر چقدر هم که دولت ترامپ تعرفه بر واردات کالاهای چینی را افزایش دهد، باز هم خیلی سخت خواهد بود که بتواند جلوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در چین را بگیرد.