مرکز آمار در پایان هر فصل وضعیت نیروی کار کشور را با هدف شناخت ساختار و وضعیت جاری نیروی کار و تغییرات آن اعلام می‌کند. براساس تازه‌ترین آمار ۶۲ میلیون و ۴۴۰ هزار نفر از جمعیت کشور در سن ۱۵ سال و بیشتر قرار دارند که ۵۸.۶ درصد جمعیت غیرفعال و ۴۱.۴ درصد جمعیت فعال هستند.

«اکبرپور» کارشناس و پژوهشگر بازار کار درباره وضعیت اشتغال و نرخ بیکاری در پاییز ۹۹ گفت: در سال‌های اخیر تحریم‌های ظالمانه و پس از آن شیوع کرونا تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد و به تبع آن بازار کار و میزان اشتغال افراد داشته است.

وی افزود: با شیوع ویروس کرونا در اسفند سال گذشته شاهد بودیم که نرخ مشارکت اقتصادی در بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸ نزدیک به ۳.۶ درصد کم شد و جمعیت فعال کشور ریزش کرد و به جمعیت غیرفعال افزوده شد به بیان ساده‌تر افراد دیگر تمایل به جست‌وجوی کار نداشتند و از یافتن کار دلسرد شدند.

این پژوهشگر بازار کار تاکید کرد: البته این وضعیت تنها مختص کشور ما نبود و در تمام کشورهای حتی در کشورهای توسعه یافته نیز اتفاق افتاد.

وی به میزان بیکاری در کشوهای دیگر در دوران شیوع کرونا اشاره کرد و گفت: طبق بررسی‌هایی که داشتم نرخ بیکاری در کانادا از فوریه تا آوریل ۲۰۲۰، ۶ درصد افزایش یافت و ۷۵ درصد شاغلان آمرکایی در این دوران با کاهش درآمد، تعدیل موقت یا بیکاری دائمی مواجه بودند و بالاترین رقم نرخ بیکاری آمریکا با ۱۴.۷ درصد در آوریل ۲۰۲۰؛ (در سه‌ماهه نخست سال جاری میلادی، نرخ بیکاری در این کشور ۳.۵ درصد بوده است.)

اکبرپور ادامه داد: شمار بیکاران در آلمان در یک ماه (ژوئیه) ۵۷ هزار نفر افزایش یافت و متوسط نرخ بیکاری در آلمان به ۴.۴ درصد در ماه آگوست (بالاترین نرخ بیکاری آلمان از فوریه ۲۰۱۶) رسید و در هند نیز ۱۹ میلیون نفر بیکار شدند. همچنین در اسپانیا نرخ بیکاری افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت و در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰ میلادی رشد ۱۶.۲۶ رسید و بیش از سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بیکار شدند.

این پژوهشگر بازار کار اظهارداشت: همانطور که در آمار ذکر شد شیوع کرونا تاثیر قابل توجهی بر بازار کار داشت و نرخ مشارکت اقتصادی در پاییز ۹۸ که برابر ۴۴.۳ درصد بود را به رقم ۴۱.۴ درصد در پاییز ۹۹ رساند که در مقایسه با بهار ۹۹ که ۴۱ درصد بود وضعیت اندکی بهبود یافته است.

وی افزود: مقایسه نرخ بیکاری در پاییز ۹۸ و ۹۹ نشان می‌دهد که این نرخ کاهش ۱.۲ داشته است و این کاهش به دلیل ایجاد شغل جدید نبوده است بلکه جمعیت جویای کار یا همان نرخ مشارکت اقتصادی کاهش یافته است و در نتیجه، نسبت هم کم شده است و جمعیت فعال به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند.

اکبرپور تاکید کرد که این کاهش نرخ مشارکت به دلیل تغییر سیاست‌ها نیست بلکه با پاندومی کرونا انتظار می‌رفت که بازار کار اینگونه باشد.

وی در ادامه به وضعیت اشتغال زنان و جوانان اشاره کرد و گفت: در شرایطی که اقتصاد مولد نیست و بازار کار با چالش‌هایی همچون کرونا و تحریم مواجه است و مولد نیست نیروی کار جوان و زنان آسیب‌پذیرتر هستند و نرخ بیکاری در بین آنها نسبت به میزان بیکاری کل بیشتر است.

این پژوهشگر تاکید کرد: در این سال‌ها تلاش کردیم که میزان مشارکت اقتصادی زنان را افزایش دهیم و حتی نرخ مشارکت اقتصادی ۲۰ درصدی را برای این گروه پیش‌بینی کرده بودیم که نه تنها محقق نشد بلکه سیر نزولی نیز داشته است و باید تلاش کنیم در دوران بهبود شرایط اقتصادی زمینه فعالیت این گروه را فراهم کنیم.

وضعیت نرخ بیکاری پاییز ۹۹ در گروه‌های سنی

بررسیی نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله حاکی از آن است که ۲۳.۷ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.

بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری جواناان ۱۵ تا ۲۴ ساله کل کشور نشان می‌دهد که این شاخص نسبت به فصل مشابه در سال گذشته ۲.۱ درصد کاهش یافته است.

با نگاهی به نرخ بیکاری گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله مشاهده می‌شود که ۱۶.۵ درصد از این جمعیت بیکار بوده‌اند. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.