تزریق اپیدورال کمر یک روش حداقل تهاجمی ایمن و موثر برای درمان انواع خاصی از کمردرد، فتق دیسک، سیاتیک، درمان آرتروز کمر و سایر مشکلات کمر و ستون فقرات است.تزریق اپیدورال کمر التهاب عصب را کاهش می‌دهد، علائم درد را تسکین می‌دهد، به روند بهبودی کمک می‌کند و اطلاعات مهم تشخیصی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

این روش شامل تزریق کورتیکواستروئید به فضای اپیدورال است. کورتیکواستروئید یک داروی ضد التهابی قوی و ماندگار است که در کاهش التهاب موثر می‌باشد. گاهی اوقات داروی نارکوتیک نیز تزریق می‌شود تا تسکین درد را افزایش دهد. فضای اپیدورال، بین غشای محافظ است که نخاع و کانال نخاعی استخوانی را پوشانده است. پس از تزریق دارو، جریان می‌یابد و ریشه‌های عصبی را می‌پوشاند.

برای اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی تزریق اپیدورال کمر توسط دکتر نوری متخصص درد ادامه‌ی مطلب را بخوانید.

اصول مربوط به اعصاب نخاعی کمر

در ستون فقرات کمر 5 جفت اعصاب نخاعی وجود دارد. هر جفت اعصاب، احساس و عملکرد قسمت‌های خاصی از بدن را فراهم می‌کند. همانطور که ستون فقرات کمری در تصویر مشخص شده‌اند، جفت‌های عصب نخاعی نیز شماره گذاری شده‌اند. ریشه‌های عصبی L1 از دو طرف چپ و راست بین مهره های کمر اول و دوم(L1-L2) خارج می‌شوند. ریشه‌های عصبی L5 ، بین آخرین مهره کمر و استخوان خاجی ( L5-S1) وجود دارد.

هر جفت ریشه عصبی از ستون فقرات خارج شده و به درون بدن منشعب می‌شود و سیستم عصبی محیطی (بیرونی) را تشکیل می‌دهد. این اعصاب، قسمت تحتانی (زیر کمر) بدن را تامین و حرکت (عملکرد حرکتی) و احساس (عملکرد حسی) را امکان پذیر می‌کنند. تصویری که این الگوی را نشان می‌دهد، درماتوم نام دارد. پزشکان از الگوی درماتوم برای تشخیص محل برخی از مشکلات ستون فقرات بر اساس گزارش بیمار از درد یا ضعف استفاده می کنند.

بر اساس علائم گزارش شده، سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و عصبی و تست‌های تصویربرداری (اشعه ایکس، ام آر آی) پزشک ممکن است بتواند تشخیص دهد که کدام ریشه (عصب) نخاع با درد و سایر علائم مرتبط است.

مزایای تزریق استروئید اپیدورال

برخلاف مسکن‌ها و داروهای خوراکی استروئید، تزریق استروئید اپیدورال مستقیماً یا در نزدیکی منبع درد انجام می‌شود که سریع‌تر از سایر روش‌ها درد را تسکین می‌دهد. این نوع دارو همچنین به دلیل استفاده استروئیدی از متیل پردنیزولون استات ، تریامسینولون استوناید یا دگزامتازون که به عنوان عوامل ضد التهاب عمل می‌کنند، التهاب شیمیایی را کنترل می‌کند و سطح درد شدید را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، متخصصان پزشکی از داروهای بی حس کننده موضعی مانند لیدوکائین یا بوپیواکائین برای تسکین موقتی درد استفاده می‌کنند. در اینجا به موثر بودن تزریق استروئید اپیدورال به برخی از آسیب‌ها اشاره شده است.

فشرده سازی اعصاب

برخی از بیمارانی که تزریق استروئید اپیدورال دریافت می‌کنند، از سیاتیک رنج می‌برند که ناشی از عصب‌های فشرده شده در کمر یا پاها است. این بیماری اغلب با بیمارانی همراه است که آرتروز مفصل یا فتق دیسک کمر دارند و باعث التهاب و تورم شدید عصب، درد و تحریک می‌شوند. استفاده از استروئیدها از التهاب جلوگیری می‌کند و در عین حال پاسخ ایمنی بدن را کاهش می‌دهد که این کار به اپیدورال اجازه می‌دهد درد کلی ناحیه درد را تسکین دهد.

فتق دیسک کمر

بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر از درد رنج می‌برند، زیرا هسته دیسک از طریق آنولوس عبور می‌کند و به داخل کانال نخاع فشار می‌آورد که باعث فشار و درد شدید بر روی اعصاب و نخاع می‌شود.

تنگی ستون فقرات کمری

وقتی کانال نخاعی کمر باریک می‌شود، عملکرد طبیعی نخاع را مختل کرده و عصب را مسدود می‌کند که این به نوبه‌ی خود منجر به درد و التهاب قابل توجهی می‌شود.

شکستگی‌های فشرده سازی ستون فقرات

بیشتر شکستگی‌های ستون فقرات با استفاده از بریس کم ، استراحت در رختخواب، فیزیوتراپی و داروهای ضد درد که اغلب شامل تزریق استروئید اپیدورال است بهبود می یابد..

بیماری دژنراتیو دیسک

هنگامی که یک دیسک دچار فتق می‌شود و به اعصاب کمر نفوذ می‌کند، منجر به بیماری دژنراتیو دیسک می‌شود که بیماران مبتلا به درد مزمن از تزریق اپیدورال بهره مند می‌شوند.

پارگی حاشیه دیسک

تزریق اپیدورال کمر، برای بیمارانی که پارگی حلقوی در لایه بیرونی دیسک را تجربه می‌کنند که یک وضعیت بسیار دردناک است، موثر است.

کیست ستون فقرات

بیمارانی که کیست‌های ریشه عصبی و مفصلی را تجربه می‌کنند ، در طول ستون فقرات احساس فشار و درد می‌کنند.

آماده شدن برای روش تزریق اپیدورال کمر

قبل از تزریق اپیدورال کمر، بیمار به طور معمول در مورد داروهایی که مصرف می‌کند به پزشک اطلاعات می‌دهد و سپس برای آماده شدن دستورالعمل‌های خاصی به او داده می‌شود. برخی از انواع داروها ممکن است چند روز قبل از تزریق اپیدورال کمر قطع شود. در بعضی موارد، از بیماران نیز خواسته می‌شود قبل از انجام این روش، مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب را متوقف کنند تا ببینند چه مقدار تسکین به طور خاص از تزریق حاصل می‌شود.

نحوه‌ی تزریق تزریق اپیدورال کمر

محیط و آمادگی برای تزریق اپیدورال کمر مانند جراحی سرپایی است. از بیمار خواسته شود که برگه‌هایی را تکمیل کند و سپس لباس خود را تعویض کرده و روی تخت بیمارستان دراز بکشد. دارو از طریق داخل وریدی تزریق می‌شود. بیمار در حین تزریق اپیدورال بیدار است و ممکن است درباره‌ی درد در طول تزریق از پزشک خود سوال کند.

موقعیت بیمار به گونه ای است که پزشک دسترسی خوبی به ناحیه کمر دارد. این شامل دراز کشیدن به شکم و قرار دادن یک بالش کوچک زیر زیر شکم برای خم شدن ستون فقرات و راحتی بیمار است. سپس، پوست کمر با یک صابون استریل تمیز می‌شود. برای کاهش درد در ناحیه محل تزریق، بی حس کننده موضعی تزریق می‌شود.

یک فلوروسکوپ، که نوعی اشعه ایکس ویدئویی است ، بالای تخت بیمار قرار می‌گیرد. این یک قطعه بزرگ از تجهیزات به نام C-arm است که به دلیل ویژگی C شکل آن نامگذاری شده است. فلوئوروسکوپ تصاویر را بر روی مانیتور نشان می‌دهد تا به پزشک و سایر افراد در اتاق نشان دهد دقیقاً چه خبر است. با استفاده از فلوروسکوپی، پزشک سوزن را قرار داده و مقدار کمی کنتراست (رنگ) تزریق می‌کند تا مطمئن شود سوزن در موقعیت مناسب قرار دارد. در مرحله بعد، یک بی حس کننده و کورتیکواستروئید به فضای اپیدورال تزریق می‌شود. گاهی اوقات، درد هنگام تزریق به طور موقت افزایش می‌یابد. پزشک ممکن است در طول تزریق از بیمار بازخورد بخواهد. وقتی تزریق تمام شد، محل تزریق با یک باند کوچک پوشانده می‌شود.

درمان تزریق اپیدورال کمر ممکن است شامل یک یا چند تزریق باشد. کل مراحل حدود 15 دقیقه طول می‌کشد. وقتی تمام شد، بیمار را به بخش ریکاوری می‌آورند که یک پرستار او را تحت نظر دارد. هنگامی که بیمار می‌تواند مرخص شود (معمولاً در یک دوره کوتاه مدت)، پرستار دستورالعمل‌های لازم در مورد مراقبت در منزل را ارائه می‌دهد.

بعد از تزریق

بعضی از بیماران بعد از تزریق اپیدورال کمر به مدت دو یا سه روز احساس ناراحتی و درد دارند. این طبیعی است و لزوماً به این معنی نیست که کورتیکواستروئید اثر نمی‌گذارد. بعضی از پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که روزانه سطح درد و علائم مربوط به درد پس از تزریق کمر را ثبت کنند تا اطلاعاتی را در اختیار تیم پزشکی قرار دهند که بتواند درمان بیشتر را راهنمایی کند.

خطرات و عوارض احتمالی

هر روش پزشکی خطر یا عارضه احتمالی را به همراه دارد. اگرچه بسیار نادر است، اما خطرات یا عوارض احتمالی شامل خونریزی، عفونت، آسیب عصبی و واکنش آلرژیک به دارو است. عوارض دیگر شامل افزایش احتمالی درد، حساسیت محل تزریق و عوارض جانبی استروئید است. پزشک خطرات و مزایای تزریق اپیدورال کمر را با بیمار در میان می‌گذارد.

تعداد دفعات تزریق استروئید اپیدورال

هیچ قاعده‌ی مشخصی برای اینکه پزشکان هر چند وقت یکبار تزریق استروئید اپیدورال را انجام می‌دهند وجود ندارد، گرچه پزشکان بر این باورند که سه تزریق در طی یک سال مناسب است. هر یک از متخصصان پزشکی برای تزریق استروئید اپیدورال، از یک روش متفاوت استفاده می‌کنند. در صورت وجود درد پس از اولین درمان، سایر افراد در طی فواصل دو تا چهار هفته چندین بار تزریق می‌کنند. پزشکان دیگر با رویکرد درمانی، چندین روش درمانی دیگر را در بر می‌گیرند.