بر اساس آمارهای رسمی سازمان توسعه تجارت، سال گذشته میزان صادرات غیر نفتی ایران در مرز ۴۳ میلیارد دلار قرار گرفت که با توجه به تداوم شرایط تحریم و تغییر در قیمت مبنای صادراتی، عملکرد قابل دفاعی بود.

در سال جاری اما با توجه به شیوع ویروس کرونا، میزان صادرات ایران نیز مانند دیگر کشورهای جهان به شکل قابل توجهی کاهش یافت. کاهش تقاضا تحت تاثیر قرنطینه در بسیاری از کشورها و محدود یا مسدود شدن مرزهای مشترک تحت تاثیر کرونا، اصلی ترین عامل در کاهش این آمار صادرات بود.

با وجود تداوم شیوع کرونا، در نیمه دوم سال جاری، صادرات ایران بار دیگر رشد کرد و حتی برخی صادرکنندگان امیدوارند تا پایان سال، کاهش به وجود آمده در ماه‌های ابتدایی به حداقل کاهش پیدا کند.

در میان مقاصد اصلی صادراتی ایران، کشورهای همسایه و منطقه اصلی‌ترین گزینه برای صادرات به شمار می‌روند. در کنار چین که همچنان اصلی‌ترین شریک تجاری کشور به حساب می‌آید، آمارها نشان می‌دهد که عراق، افغانستان و ترکیه اصلی‌ترین مقاصد کالاهای ایرانی بوده‌اند و در واردات نیز سهم کشورهایی مانند امارات متحده عربی و ترکیه نسبت به دیگر کشورها بالا بوده است.

با این وجود براوردها نشان می‌دهد که بازار کشورهای همسایه و منطقه، در طول سال بیش از ۱۱۰۰ میلیارد دلار واردات دارند اما سهم ایران از این بازار هنوز بسیار پایین است. در چنین شرایطی رییس سازمان توسعه تجارت از یک برنامه ریزی جدید برای توسعه صادرات به این کشورها خبر داده است.

زادبوم گفته: از سال ۱۳۹۷ تا کنون سالانه ۵ تا ۷ درصد به میزان صادرات ایران به کشورهای همسایه افزوده شده است؛ به گونه ای که در سال ۱۳۹۷ صادرات به کشورهای همسایه ۵۴ درصد از مجموع صادرات و زیر ۲۴ میلیارد دلار بود اما در سال ۱۳۹۸ به نزدیک ۶۰ درصد رسیده و امسال نیز از این مقدار بیشتر شده است. کشورهای همسایه بیش از ۱۱۰۰ میلیارد دلار واردات دارند و به فرموده مقام معظم رهبری باید ۲۰ درصد از این سهم را داشته باشیم که این خود رقمی حدود ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. در سال‌های اخیر صادرات غیرنفتی ایران حدود ۴۴ تا ۴۵ میلیارد دلار بوده است و این ظرفیت وجود دارد که صادرات را با اتکا به منابع کشور و تولید داخلی افزایش دهیم.

آمارها نشان می‌دهد صرف نظر از کشورهایی مانند عربستان سعودی و بحرین که عملا از ایران وارداتی ندارند، دیگر کشورهای منطقه مانند سوریه، عمان، کشورهای آسیای میانه و حتی کشورهایی مانند عراق، ظرفیت قابل توجهی برای بدل شدن به بازار کالاهای ایرانی دارند و از این رو برنامه ریزی برای توسعه صادرات به کشورهای همسایه، احتمالا در همین فضا تعریف خواهد شد.