تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران در سال های پایانی دهه نود اقتصاد ایران را با وضعیتی نامتعارف مواجه کرد به طوری که به گفته وحید شقاقی شهری اقتصاد ایران در دو سال پایانی این دهه ۱۲ درصد کوچکتر شد و این موضوع در زندگی بسیاری از ایرانیان قابل لمس بود.

این دهه با تمام فراز و فرودهایش به پایان رسید اما چالش های اقتصادی آن همچنان بر قوت خود باقی مانده و به اتمام نرسیده اند؛ چالش هایی که به سال ۱۴۰۰ منتقل می شوند و انتظار می رود دولتمردان برای حل و فصل آنها تلاش بیشتری از خود نشان دهند. وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی توضیحاتی درباره چالش‌های مهم اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۹ و همچنین وضعیت سال ۱۴۰۰ توضیحاتی ارائه کرد. وی معتقد است دهه نود یکی از سخت ترین مقاطع تاریخی برای اقتصاد ایران بود.

چالش های اقتصاد ایران

این کارشناس اقتصادی درباره چالش های اقتصاد ایران در سال ۹۹ گفت: سال ۹۹، چالش‌های اقتصاد ایران در حالی خود را نشان داد که اقتصاد ایران تحت‌تاثیر کرونا نیز قرار داشت و تداوم چالش‌های پیشین سبب شد اقتصاد ایران به واسطه تحریم، بحران‌های سنتی اقتصاد و کرونا درگیر فضایی بسیار نامتعادل شود.

وحید شقاقی شهری افزود: متاسفانه اقتصاد ایران دارای انباشتی از چالش‌های ساختاری است که حل نشده و چالش نوظهور کرونا نیز بر آنها افزوده شده است. در سال های قبل با چالش‌هایی نظیر صندوق‌های بازنشستگی، نظام بانکی و تامین منابع مالی مواجه بودیم.

وی بیان کرد: یکی از مهمترین چالش های سال ۹۹ که بیشتر نمود پیدا کرد؛ چالش وضعیت بازار سرمایه بود؛ باید توجه داشت که این بازار فرصت بی نظیری برای اقتصاد ایران بود از مرداد ۹۹ این فرصت تبدیل به چالش و تهدید برای اقتصاد ایران شد. شاید ملموس‌ترین مساله ای که در سال ۹۹ با آن مواجه بودیم، بحث شرایط بازار سرمایه بود؛ بازاری که از آذر۹۸ رونق پیدا کرد و رشد قابل توجهی داشت.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: مردم برای سرمایه گذاری به این بازار هجوم بردند ولی ضعف نهادی و مدیریتی موجب شد از مرداد ۹۹ این بازار با ریزش بالایی مواجه شود و بخش عمده ای از سهامداران خرد متضرر شوند. وی تاکید کرد: در کنار آن، چالش کرونا هم ادامه یافت و هنوز به صورت کامل رفع نشده است.

فرصت‌سوزی اقتصادی در دهه ۹۰

شقاقی شهری درباره وضعیت اقتصاد در دهه ۹۰ و سال ۹۹ توضیح داد: در دهه ۹۰ در اصل دهه فرصت‌سوزی در اقتصاد ایران بود. رشد اقتصادی در این دهه صفر بود و میانگین تورم ۲۴ درصد بود.

وی افزود: در ۱۰ سال گذشته ، رشد انباشت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، منفی ۵.۲ درصد بود. این اقتصاددان تصریح کرد: شکاف طبقاتی در دهه ۹۰ گسترش یافت وشاخص ضریب جینی از ۳۶.۵ به ۴۲ رسید. وی خاطرنشان کرد: در ۲ سال اخیر با پدیده ناگواری مواجه شدیم به طوری که رشد هزینه های جبران اصطلاک از رشد سرمایه گذاری پیشی گرفت به عبارت دیگر در ۲ سال گذشته زیرساخت های اقتصاد ایران مستهلک‌تر شد.

وی اضافه کرد: پس از اعمال تحریم‌ها و در ۲ سال اخیر، اقتصاد ایران بیش از دوازده درصد کوچک شد. وی گفت: این موارد در اصل تصویر ناگواری از دهه ۹۰ است به طوری که آن را باید دهه فرصت سوزی تمام عیار نامید چرا که در این دهه با دو بحران فراگیر ناشی از تحریم پیاپی روبرو بودیم.

کسری ۴۰۰هزار میلیارد تومانی تراز عملیاتی

این اقتصاددان تاکید کرد: ه دلیل ضعف نظام بودجه ریزی و بی انضباط های مالی ، در سال ۱۴۰۰ حداقل بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی را خواهیم داشت.

وی ادامه داد: همچنان رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۰ بالا خواهد بود و دسترسی ایران به منابع بلوکه شده فراهم نشده و پدیده انتظار و بلاتکلیفی با حضور بایدن تشدید شده است. شقاقی افزود: از سوی دیگر زیرساخت های اقتصاد ایران مستهلک‌تر شده اند. در سال ۱۴۰۰ احتمالا همچنان شاهد تشدید رکود در بخش های کلیدی اقتصاد ایران خواهیم بود.

کاهش چشمگیر تورم در ۱۴۰۰

وی تاکید کرد: در سال ۱۴۰۰ رشد اقتصادی مثبت خواهد بود زیرا صادرات نفت ایران افزایش یافته و به روزانه یک میلیون بشکه رسیده است به همین دلیل رشد اقتصادی مثبت را تجربه خواهیم کرد.

وی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت اقتصاد ایران به اندازه کافی کوچک شده و امکان کوچک شدن بیش از این میزان را ندارد بنابراین رشد اقتصادی مثبت را خواهیم داشت البته شاهد رکود در بخش‌های واقعی اقتصاد ایران هستیم زیرا به دلیل مسائل و چالش هایی که از گذشته وجود داشته و همچنان ادامه دارد.

شقاقی شهری درباره میزان تورم سال ۱۴۰۰ گفت: تورم تاحدودی کاهش می یابد،‌در سال ۹۹ تورم حدود ۳۶درصد بود و در سال ۱۴۰۰ میزان تورم به ۲۲درصد و همان تورم هدف گذاری شده از سوی بانک مرکزی دست می‌یابیم. به واسطه کاهش انتظارات تورمی و نااطمینانی ها، تعمیق رکود و کاهش تقاضای مصرفی در اقتصاد ایجاد خواهد شد.