برای پنجمین بار در شش روز معاملاتی اخیر، ارزش جهانی دلار کاهش پیدا کرد.

مدتی است که توزیع بسته‌های حمایتی مالی و پولی دولت آمریکا به خاطر کرونا، قدرت دلار نسبت به سایر ارزها را رو به نزول برده، هرچند که این اقدامی خودخواسته بوده. درواقع آمریکا ترجیح داده برای این که کسب‌وکارها تحت تاثیر کرونا لطمه نخورند و رونقشان را حفظ کنند به اشکال مختلف تزریق پول داشته باشد. تبعات این تصمیم هم طبیعتا افزایش تورم در این کشور و کاهش قدرت دلار نسبت به سایرارزها است.

براساس آمار اسوشیتدپرس در حال حاضر برای اولین بار از سال ۲۰۱۸ نرخ تورم آمریکا از دو درصد عبور کرده و عملکرد دلار مقابل دیگر ارزها نیز کماکان تحت تاثیر اخبار مربوط به بسته های محرک دولت بایدن، روند واکسیناسیون و بازدهی اوراق قرضه وزارت خزانه داری باقی مانده است.

بنا به گزارش رویترز جروم پاول، رییس بانک مرکزی آمریکا، این را تایید کرده که نگرانی از اوج گیری تورم بر روی تصمیمات معامله‌گران در بازارهای مالی تاثیر گذاشته است اما گفته به تدریج ثبات بیشتری در بازارها حاکم خواهد شد و امید می رود که وضعیت بازار اوراق و همچنین موقعیت دلار در برابر دیگر ارزهای مهم جهانی در شرایط بهتری قرار گیرد.

پایان سلطه دلار؟

از طرفی همزمان با کاهش قدرت دلار و رشد و گسترش ارزهای دیجیتالی بار دیگر سناریوی جایگزینی این ارزها با دلار برای معاملات بین‌المللی مطرح شده است.

از نگاه مهدی سوری، کارشناس بازارهای مالی، سال‌های طولانی ابزاری حاکمیتی و پرقدرت در دست آمریکا بوده است. نمود روشن هم آن برای ما ایرانیان تعهد برجام بوده که در آ« شاهد بودیم آمریکا توانست به پشتوانه همین قدرت دلار ، زیر تعهدی چند جانبه بین‌المللی بزند و از دست سایر جوانب نیز کاری برنیاد.

او می‌گوید: آمریکا سال‌هاست از این ابزار حاکمیتی استفاده کرده اما محتاطانه. ولی ترامپ با استفاده گسترده از این قدرت، از جمله استفاده از آن برای خروج از بسیاری از معاهدات بین‌المللی، نسبت به قدرت دلار به عنوان ابزاری استعماری نگرانی بین‌المللی ایجاد کرد.

به باور سوری علاوه بر این، سیستم‌های اقتصادی جهان نیز به گونه‌ای چیده شده که مقصد نهایی پول بانک‌های کشورهای بزرگی چون انگلستان و آمریکاست و این مسئله مطلوب بسیاری از دولت‌ها و اشخاص نیست. چرا که در این صورت مثلا چین با خرید اوراق آمریکایی مجبور به حفظ ارزش دلار آمریکا می‌شود. پس این هم به نوعی اعمال قدرت غیرمستقیم است.

این کارشناس ادامه می‌دهد: ارزهای دیجیتال به خوبی می‌توانند سلطه دلار را در بازارهای پولی و استفاده آن در کنش‌های سیاسی را بشکنند وعلت جذابیتشان هم همین است. با این حال دولت آمریکا و بانک‌های مرکزی جهان احساس خطرکرده‌اند، چون سیستم‌های بانکی در حال تهدید است.

براساس گفته‌های سوری بانک‌های مرکزی و دولت آمریکا قطعا سعی می‌کنند با گسترش ارزهای دیجیتال مقابله کنند یا با ابزارهایی کنترل آن را در دست بگیرند. بنابراین در آینده بیشتر شاهد ارزهای دیجیتال با نقش بانک‌های مرکزی هستیم. اما نتیجه نبردی که یک طرف آن دولت آمریکا و بانک‌های مرکزی و طرف دیگر ارزهای دیجتال هستند، همچنان نامعلوم است.

او تاکید می‌کند: کرونا مزید بر علت شد تا حرکتی که برای مقابله با زورگویی ترامپ به نفع ارزهای دیجیتال شکل گرفته تشدید شود. از اینجا به بعد همه چیز بستگی به این دارد که بایدن چقدر بتواند مسیرش را از مسیری که ترامپ رفت جدا کند.

نگرانی از انقلاب ارزی چینی‌ها

در چین شرایطی برای دلار، در طرف دیگر دنیا رقیبی احتمالا قدرتمند در برابر این اسکناس آمریکایی در حال سر برآوردن است. چین در راستای تلاش‌های خود برای جهانی سازی یوان در نظر دارد تا پلتفرمهای جدیدی برای ایجاد امکان انجام تجارت با دیگر کشورها بر بستر یوان دیجیتالی را فراهم کند. از این رو از اوایل سال‌جاری میلادی به شکل تدریجی آزمایش روی نخستین ارز دیجیتالی را که پشتوانه آن بانک‌مرکزی چین است، سرعت بخشیده.

با آنکه دیگر کشورها تلاش‌های مشابه برای راه‌اندازی ارز دیجیتال با پشتوانه بانک‌مرکزی داشته‌اند اقدام چین که دومین اقتصاد بزرگ جهان است، اهمیت بالاتری دارد. زیرا این باور وجود دارد که در آینده همه از ارز دیجیتالی چین استفاده کنند و این ارز رسما به جنگ با دلار برود.

با این که ژو ژیائوچیان، که در ۲۰۱۸ از سمت خود به عنوان رئیس بانک مرکزی چین استعفا داد، گفته بود پرداخت الکترونیک ارز دیجیتال قرار نیست جایگزینی برای ارزهای قابل قبول دنیا مثل دلار و یورو باشد، حالا شبکه خبری راشاتودی خبر داده که مقامات ارشد آمریکایی نگران وضعیت دلار پس از عرضه یوان دیجیتالی‌اند و آن را یک چالش جدی برای وضعیت غالب دلار در نظام مالی بین المللی می‌بینند. به خصوص این که احتمال استفاده از یوان دیجیتال در دور زدن تحریم‌های آمریکا هم وجود دارد.

به همین دلیل هم به دنبال اتخاذ رویکردی سختگیرانه در مقابل ارز دیجیتالی چین هستند. البته خود مقامات کاخ سفید اظهار کرده‌اند که برنامه ای برای مقابله با یوان دیجیتالی ندارند اما به شدت مشتاق هستند تا دلار دیجیتالی ایجاد شود.

معامله زیر نظر اژدهای زرد!

برخلاف بیت‌کوین و دیگر ارزهای دیجیتال که ارزش‌شان نوسان‌های بزرگ دارد و به همین‌ دلیل بسیاری از دولت‌ها این ارزها را برای استفاده گسترده مناسب نمی‌دانند، ارز دیجیتالی چین به اندازه یوان فیزیکی ثبات خواهد داشت.

هر یوآن دیجیتالی مانند پول نقد از سوی بانک‌مرکزی، تولید، امضا و منتشر می‌شود، اما برخلاف پول نقد، بانک‌مرکزی می‌تواند مسیر جابه‌جایی هر یک از این ارزهای دیجیتال را که منتشر می‌کند ردیابی کند.

این یعنی از لحاظ نظری دولت چین می‌تواند با این ارز تراکنش‌های شهروندان خود و هر شرکت و کشوری که از آن استفاده می‌کند را ردگیری کند. برای مثال اگر چین کالایی از کشوری بخرد و در ازای آن یوآن دیجیتال بدهد و سپس آن کشور برای خرید کالایی از کشوری دیگر یوآن دیجیتال پرداخت کند، بانک‌مرکزی چین می‌تواند بر تمامی تراکنش‌ها نظارت داشته باشد. البته وجود این سیستم نظارتی هنوز قطعی نیست بلکه دویچه وله در گزارشی آن رابسیار محتمل دانسته است.

با این حساب به نظر می‌رسد تنها چیزی که شانس موفقیت یوان دیجیتال را تهدید می‌کند این است که آیا کشورها مایلند این ریسک را بپذیرند که چین بر مبادلات مالی آنها نظارت داشته باشد یا نه؟