شاید موضوع VPN بومی اولین بار توسط رییس سازمان پدافند غیرعامل مطرح شد. موضوعی که مدتی پس از طرح آن وزیر وقت ارتباطات این‌گونه اعلام کرد که VPN بومی و غیربومی ندارد اما بعدها به هر ترتیب این بحث قوت گرفت و شورای عالی فضای مجازی به عنوان متولی اصلی به پیگیری این موضوع پرداخت.

مسوولان این شورا چندی پیش حتی سایتی را برای ثبت‌نام VPN قانونی و مجاز ایرانی طراحی و افتتاح کرده و از متقاضیان حقوقی خواستند که تا تاریخ پنجم اسفند‌ماه درخواست ثبت نام خود را در این سایت ثبت کنند.

اکنون حدود 45 روز از این موضوع می‌گذرد و هنوز نه تنها برای ثبت‌نام کاربران حقیقی اعلام نشده بلکه هنوز خبری هم درباره ارائه VPN قانونی به همان سازمان‌هایی هم که ثبت‌نام کرده بودند منتشر نشده است.

در این میان در سال گذشته برای مدتی VPN در کشور بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی قطع شد و پس از این موضوع مهدی اخوان به‌آبادی - دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد که مساله‌ی ارائه VPN قانونی امری است که به ظرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت برمی‌گردد چرا که این شرکت متولی ارائه‌ی خدمات VPN محسوب می‌شود.

رییس مرکز فضای عالی مجازی در عین حال یادآور شد که در حال حاضر شرکت ارتباطات زیرساخت از نظر فنی با محدودیت‌هایی مواجه است و ما منتظریم با دسترسی به توانمندی‌ها در آینده‌ای نزدیک ثبت‌نام برای درخواست VPN حقیقی آغاز شود.

البته پس از این اظهارات، شرکت ارتباطات زیرساخت در قالب خبری کوتاه برروی سایت خود این‌گونه اعلام کرد که این شرکت، زیرساخت بستر‌های واگذاری VPN را فراهم کرده است.

در این خبر آمده بود: این شرکت متولی ساماندهی و اختصاص شبکه اختصاصی مجازی (VPN) در کشور است و انتقال اطلاعات و داده های با اهمیت سازمانها و نهادهای کشوری برای تبادل در فضای مجازی با استفاده از VPN از امنیت نسبی برخوردار خواهد شد.

البته شرکت ارتباطات زیرساخت در بخش پایانی این خبر از کلیه‌ی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، بانک‌ها و شرکت‌ها نیز دعوت کرده بود که جهت ثبت‌نام در شبکه‌ اختصاصی مجازی VPN به سایت www. VPN.ir مراجعه و ثبت‌نام کنند که البته همان‌طور که گفته شد این سایت ثبت‌نام تنها تا تاریخ پنجم اسفند‌ماه به شرکت‌ها فرصت داده بود.

اما این که چرا در شرایطی که انبوهی از طرح‌های ارتباطی از جمله موتور جستجو، ایمیل، سیستم عامل، ضدبدافزار و ... پسوند بومی به خود گرفته اند، یک باره VPN بومی تا این اندازه اهمیت پیدا می‌کند شاید به این موضوع برگردد که حتی بنا بر اظهارنظرهای رسمی امروزه حدود 20 تا 30 درصد کاربران اینترنت کشور با بهره‌گیری از VPN به سایت‌های مورد نظر خود سر می‌زنند.

طبق تعاریف ارائه شده اصولاً VPN به یک شبکه اختصاصی اطلاق می‌شود که از یک شبکه عمومی مانند اینترنت برای ایجاد یک کانال ارتباطی مخصوص بین چندین کاربر و دسترسی به اطلاعات بهره می‌برد؛ بهره بردن VPN از شبکه‌های عمومی مسافت را بی‌معنی می‌سازد و دردسر‌های استفاده از پروتکل‌های مختلف را کاهش می‌دهد و می توان از این شبکه برای دسترسی به سایت های فیلتر شده نیز بهره گرفت.

البته در اصل نمی‌توان VPN را جزو دسته فیلتر شکن‌ها به شمار آورد اما با توجه به این که بسیاری از کاربران اینترنت برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده به کرات این نرم‌افزار را مورد استفاده قرار می‌دهند اکنون شاید استفاده به عنوان فیلترشکن یکی از کاربردهای این نرم‌افزار در نزد کاربران خانگی باشد.

پیش از این مقامات قضایی کشور با تاکید بر این نکته که حدود 20 تا 30 درصد از کاربران اینترنت کشور از VPN استفاده می‌کنند، استفاده از این نرم‌افزار را به دو بخش قانونی و غیرقانونی تقسیم کرده و رییس پلیس فتا با بیان این مطلب خاطرنشان کرده بود که باید بر وی پی ان‌های مجوزدار، نظارت شود و غیرمجازها مسدود شوند.