آمارهای منتشر شده از واردات کاغذ تا پایان پاییز سال گذشته حاکی از کاهش چشمگیر واردات کاغذ تحریر و روزنامه است و در نهایت بعد از نوروز ۱۴۰۰ ناشران با مشکلات جدی در تامین کاغذ مواجه شدند و قیمت این محصول تقریبا نسبت به زمان مشابه سال قبل سه برابر شد.

بابک عابدینی درباره افزایش قیمت کاغذ در سال جدید، اظهار کرد: از اواخر دی ماه سال گذشته قیمت جهانی پالپ (خمیر کاغذ)، کاغذ و مقوا افزایش داشته و به تبع آن و همچنین به دلیل نوسانات نرخ ارز بر قیمت کاغذ در ایران هم تاثیر داشته، به طوریکه قیمت انواع مقوا و کاغذ تحریر حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش داشته است.

به گفته وی افزایش قیمت جهانی ۱۰ تا ۱۵ درصد بود اما افزایش قیمت داخلی ۲۰ تا ۲۵ درصد که علت آن مشکلات مربوط به واردات و تامین ارز بوده است، اما خبر نگران کننده این است که دولت تصمیم به افزایش نرخ ارز محاسباتی حقوق و عوارض گمرکی از ۴۲۰۰ تومان به ارز نیمایی، یعنی حدود ۲۵ هزار تومان دارد که افزایش قیمت شدید در نقطه فروش به مصرف‌کننده ایجاد خواهد کرد.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ با بیان اینکه در شرایط شیوع ویروس کرونا و جنگ اقتصادی چنین تصمیمی جای تعجب دارد، تصریح کرد: نرخ عوارض حقوق گمرکی بین ۵ تا ۵۰ درصد است و مشخص نیست که چگونه مصرف‌کنندگان نهایی می‌توانند افزایش قیمت همه کالاها را تحمل کند.

وی با اشاره به واردات بیش از ۸۰ درصد مواد اولیه مورد استفاده در صنعت چاپ، اظهار کرد: صنعت چاپ یک صنعت پایه است، چرا که کلیه بسته بندی‌های محصولات عرضه شده در بازار توسط این صنعت تأمین می‌شود. بنابراین افزایش قیمت مواد اولیه در این صنعت منجر به افزایش قیمت تمام شده کالای مصرفی مردم می‌شود.

همچنین به گفته عابدینی با وجود اینکه هنوز مصوبه یاد شده اجرا نشده، شایعه آن باعث ایجاد التهاب در بازار مواد اولیه شده است. بنابراین اگر این مصوبه اجرا شود تولیدکنندگان و توزیع کنندگان مجبورند افزایش قیمت یاد شده را بر قیمت تمام شده کالا لحاظ کنند.

پیش‌تر هم بخش‌های دیگر از جمله تولیدکنندگان لوازم خانگی و سیگار هشدار داده بودند که اجرای این مصوبه منجر به افزایش قیمت کالاها می‌شود. البته اخیرا مدیرکل دفترخدمات بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) گفته بود که دولت به دنبال اضافه کردن اصلاحیه یا متممی به قانون بودجه کشور در رابطه با حقوق ورودی است تا بتواند سود بازرگانی را طوری کاهش دهد که افزایش قیمت ناشی از بالا رفتن حقوق ورودی در پی اجرای مصوبه مجلس کمتر شود. موضوعی که به نظر می‌رسد هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده یا به هر دلیلی نتوانسه انتظارات تورمی مطرح شدن اجرای مصوبه را از بین ببرد.

کمبود کاغذ بعد از رفع محدودیت‌های کرونایی به چشم می‌آید

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ در ادامه در پاسخ به سوالی درباره کمبود کاغذ در بازار تصریح کرد: در ماه‌های آینده و بعد از خروج از محدودیت‌های کرونایی کمبود کاغذ حس می‌شود. چرا که با برداشته شدن محدودیت‌ها تقاضا افزایش پیدا می‌کند اما موجودی کنونی کاغذ به اندازه کافی نیست که باعث می‌شود بازار کاغذ با مشکلات و التهاب جدید مواجه شود.

از طرف دیگر به گفته وی اگر افزایش نرخ ارز مبنای حقوق و عوارض گمرکی اضافه شود چرخه عرضه و فروش در یک مرحله برای کسانی که بار آنها در راه است و افرادی که با همان نرخ ارز قبلی محموله خود را ترخیص کردند با مشکل مواجه می‌شود.

عابدینی تاکید کرد که اگر قرار است این مصوبه اجرا نشود باید بخشنامه‌های گمرکی و نرخ مصوب را به اتاق‌های بازرگانی و تشکل های مربوطه اعلام کنند تا در اختیار واردکنندگان و تجار فعالان اقتصادی قرار گیرد که این شایعه از بین برود و شفاف سازی شود تا سودجوها از آن استفاده نکنند.

احتمال اعمال محدودیت مجدد در واردات بدون انتقال ارز

وی همچنین با بیان اینکه اخیراً بانک مرکزی مجدداً در حال لغو مجوز واردات مواد اولیه یا کالا با گزینه بدون انتقال ارز است، اظهار کرد: در این صورت واردکنندگان مجدداً باید در صف تامین ارز نیمایی قرار گیرند که فعالان اقتصادی را دچار مشکل می‌کند. چرا که واردکنندگان نمی‌توانند ال‌سی باز کنند و شرایط قانونی کار داخلی هم دشوار است بنابراین استفاده از منابع افراد روش مناسبی بود اما اگر این مجوز لغو شود به صورت مقطعی بر قیمت کالاها تاثیر منفی خواهد داشت.

وضعیت تولید کاغذ تحریر در داخل

این فعال اقتصادی در ادامه درباره وضعیت تولید کاغذ تحریر در کشور اظهار کرد: منابع جنگلی و آبی زیادی در کشور وجود ندارد که همه کاغذ تحریر مورد نیاز در داخل تامین شود. بنابراین برای تولید کاغذ تحریر باید مقدار زیادی پالپ به کشور وارد و آب مورد نیاز آن ها نیز تامین شود.

به گفته وی مصرف آب در تولید کاغذ بسیار زیاد است و در مواردی تولید آن توجیه محیط زیستی و اقتصادی ندارد. بنابراین بخشی از نیاز کشور در داخل تامین می‌شود. برای مثال در بخش کاغذهای بازیافتی خوب عمل شده البته در تامین بخشی از پالپ کاغذ دچار مشکل هستند. به طور کلی بخشی از مواد سلولزی کاغذی که آب مصرف آب شیرین آنها کمتر است و می‌توان از آب بازیافتی برای تولید آن‌ها استفاده کرد، در داخل قابل تامین هستند. از جمله این کالاها کاغذهای بازیافتی مثل مقوای به اصطلاح پشت طوسی هستند که اکنون در داخل کشور تولید می‌شوند.

عابدینی با بیان اینکه کاغذ تحریر و روزنامه نیز در کشور تولید می‌شود، تصریح کرد: نمی‌توان توقع داشت این کاغذها که آب شیرین زیاد در پروسه تولید آنها استفاده می شود و نیاز به چوب دارند، کامل در داخل تامین شوند. چرا که توجیه اقتصادی زیادی ندارد که به خاطر آن جنگل‌های موجود خرد شود و آبی که برای مصارف دیگر نیاز است صرف تولید کاغذ تحریر شود.