در ماه های اخیر کاهش بهای دلار آمریکا با حضور پُرقدرت بازارساز و تامین نیاز واقعی متقاضیان ارزی، موجب شده تا برخلاف پیش بینی نوسان گیران و دلالان ارزی، قیمت دلار و سایر ارزها، با افزایش معناداری مواجه نشود. هرچند در مقاطعی شاهد رشد نرخ ارز بودیم، اما در زمان کوتاهی تغییر مسیر شاخص ارزی نشان دهنده حضور بازارساز بوده است.

همچنین معاملات ارزی در هفته های گذشته با ریزش نرخ دلار همراه شد و در ادامه به دلیل سیگنال های غیراقتصادی و بین المللی، افزایش حبابی نرخ دلار را شاهد بودیم که باعث ورود تقاضای کاذب به بازار شد. اما با مدیریت بازارساز، فاصله نرخ دلار صرافی های مجاز و بازار آزاد، کمتر شد تا نوسان گیران نیز از بازار خارج شوند.

به عنوان نمونه، نرخ دلار آمریکا در معاملات روز دوشنبه (بیست و هفتم اردیبهشت ۱۴۰۰) تا میانه های روز با افزایش به همراه بود، اما در ادامه با کاهش تقاضا و افزایش عرضه، نرخ دلار حدود ۳۰۰ تومان در عرض یک ساعت، کاهش یافت.

از سوی دیگر، بانک مرکزی در مقام بازارساز با وجود فشارهای حداکثری و تحریم های خصمانه دولت آمریکا بر شبکه بانکی و تبادلات ارزی کشور، در دو سال اخیر، توانسته است مسیر موفقیت آمیزی را در جهت مدیریت بازار ارز از طریق سازوکار بازار در پیش بگیرد.

یکی از ابزارهای مهم در اینباره، فعالیت بازار متشکل ارزی است که به زبان ساده، تعیین نرخ ارز بر مبنای عرضه و تقاضا و بدون حضور نوسان گیران را در پیش گرفته و تا به امروز، نقش مثبت و اثرگذاری را در تعیین و تعدیل نرخ ارز در داخل کشور داشته است.

همچنین تقویت معاملات ارزی در بستر سامانه نیما، نیاز واقعی متقاضیان ارزی در جهت واردات کالا به کشور را تامین کرده و حتی در این روزها، میزان عرضه در سامانه نیما از میزان تقاضا، سبقت گرفته است. به عنوان مثال، ۲۲ اردیبهشت ماه شاهد عرضه حدود ۳۸۱ میلیون دلار به صورت حواله ارزی به منظور تامین ارز واردات کشور بودیم که از عرضه های مذکور حدود ۱۲۰ میلیون دلار معامله شد. این امر حاکی از این است که نرخ ارز موثر در واردات کشور نرخ مذکور است و روند آن در روزهای اخیر نزولی بوده است.

در این میان باید یادآورد شد که تاکید رییس کل بانک مرکزی کشورمان بر تعیین نرخ ارز در بستر سازوکار بازار نیز از نکات مهم و اثرگذار بر کلیت بازار ارز بوده، به گونه ای که بسیاری از فعالان اقتصادی نیز در این خصوص نظر موافق داشته اند و معتقدند تعیین نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضا در بازار ارز، می تواند به ثبات و پیش بینی پذیر بودن نرخ ارز کمک قابل توجهی کند.

به عنوان نمونه، محمد لاهوتی؛ رییس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: این موضوع که عرضه و تقاضا در تعیین نرخ ارز نقش اساسی دارد، یک واقعیت اقتصادی است که اقتصاددان و یا هر کارشناس و فعال اقتصادی به آن ایمان دارد و به هر حال قیمت واقعی بر اساس عرضه و تقاضا در بازار شکل خواهد گرفت.

همچنین عباس آرگون از کارشناسان اقتصادی در این خصوص گفت: قطعاً اگر تعیین نرخ ارز را به ساز و کار بازار بسپاریم یعنی عرضه و تقاضا قیمت ارز را تعیین کند و ما یک ارز تک نرخی و به صورت مدیریت شناور داشته باشیم و بر اساس آن در واقع افراد و فعالان اقتصادی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. بنابراین سیاست بانک مرکزی در جهت تعیین نرخ ارز از طریق سازوکار بازار، امری مورد قبول از سوی فعالان و کارشناسان اقتصادی است.