فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی وین با بیان اینکه بازار جهانی نفت، سال ۲۰۲۱ را با انواع غافلگیری‌ها شروع کرد، گفت: پس از آنکه قیمت نفت خام دبلیو.تی. آی (WTI) در منطقه کوشینگ، اوکلاهما به رقم منفی رسید و خریداران، نفت را به عنوان هدیه هم قبول نمی‌کردند، در ژانویه پس از عبور از ۴۵ دلار در هر بشکه به آرامی و افت و خیز به دیواره ۵۰ دلار در هر بشکه نزدیک می‌شد. ضربه‌ای را که نفت خام شاخص آمریکا تحمل کرد، آن چنان سهمگین بود که بورس نیویورک تصمیم گرفت تا شاخص جدیدی را برای دبلیو.تی. آی تعریف و معرفی کند.

وی افزود: آنچه که در بازار جهانی نفت در طول ۱۸ ماه رخ داد، در شرایط عادی بازار و بر مبنای تجارب گذشته در ۱۰ سال هم اتفاق نمی‌افتاد. رخدادهایی که برای بازار جهانی نفت اتفاق افتاد از شرایط اقتصاد جهانی پس از همه گیری کرونا به شمار می‌رود. در نوامبر ۲۰۱۹ میلادی تقاضای جهانی نفت برای اولین بار در تاریخ از رقم ۱۰۰ میلیون بشکه در روز گذشت.

این کارشناس بین المللی نفت با اعلام اینکه سازمان اوپک تقاضای جهانی نفت را ۱۰۰.۷۳ میلیون بشکه در روز برآورد کرد، ادامه داد: این نهاد همچنین پیش بینی کرد که هرسال ۷۰۰ هزار الی ۱.۱ میلیون بشکه در روز به آن افزوده می‌شود. شکوه تقاضا آن چنان شوق و شعفی در بازار نفت، ایجاد کرده بود که اوپک سخاوتمندانه می‌خواست که نفت خام شیل را هم به بازی گیرد و در تصمیمات و تنظیمات بازار شریک سازد.

کاهش مصرف سوخت در پی پاندمی کرونا

به گفته برکشلی کرونا نظم و قاعده بازی را بر هم زد. قرنطینه مردم را خانه نشین کرد. مصرف انواع بنزین که موتور رشد تقاضاست و تقریباً ۵۰ درصد تقاضای جهانی نفت را در اختیار دارد، از کار افتاد. تخمین‌ها روایت‌های مختلفی از شکست تقاضای جهانی نفت، ارائه دادند. آمارها مرتباً بالا و پایین می‌شد و از کاهش ۲۵ تا بیش از ۳۰ میلیون بشکه در روز، خبر می‌داد. پالایشگاه‌ها که معمولاً با ۸۵ الی ۹۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند، ظرفیت پالایشی را تا زیر ۵۰ درصد در روز کاهش دادند.

رئیس دفتر مطالعات انرژی وین با اشاره به اینکه اما واکسیناسیون زودتر از آنچه پیش بینی می‌شد به مدد بازار جهانی نفت آمد، تصریح کرد: اگرچه که کاهش شدید تقاضای جهانی و افت قیمت‌ها ضربه سختی به تولید نفت میادین پر هزینه و به خصوص نفت شیل وارد ساخته بود که به آسانی قابل جبران نیست، اما واکسیناسیون و بازگشت شرایط به سمت عادی، تقاضا را بهبود بخشید. به این ترتیب تقاضای جهانی نفت برای نیمه اول ۲۰۲۱ در سطح ۹۴.۵ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود.

وی تاکید کرد: پیش بینی برای نیمه دوم سال جاری میلادی و نیمه اول ۲۰۲۲ حکایت از آن دارد که تقاضای جهانی برای بار دوم از مرز ۱۰۰ میلیون بشکه در روز عبور می‌کند.

حبس ۵.۵ میلیون بشکه نفت در تحریم

برکشلی با تاکید بر اینکه در این شرایط بازار جهانی نفت، احساس گمراهی عمیقی پیدا کرده است. اخبار و گزارشات ضد و نقیض هستند، اظهار داشت: از یک سو، طرفداران محیط زیست و آژانس بین المللی انرژی، همسو شده‌اند و سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز را منع می‌کنند. از سویی بازار به درستی متوجه تحولات عرضه و تقاضا شده و برای لغو تحریم‌های کشورهای تحت تحریم به کاخ سفید فشار وارد می‌کنند. درحالیکه حدود ۵.۵ میلیون بشکه در روز تولید نفت خام ایران و ونزوئلا تحت تحریم اند، بازار برای نفت بیشتر تقلا می‌کند.

رئیس دفتر مطالعات انرژی وین گفت: در این حال برخی تحلیلگران به اوپک و غیر اوپک فشار وارد می‌کنند که برای قیمت سقف، تعیین کند. اوپک و هیچیک از سازمان‌های بین المللی و سندیکاهای تجارت مواد اولیه، هرگز برای قیمت سقف تعیین نکرده‌اند. اوپک و همه تولید کنندگان مواد اولیه، همیشه کف قیمت تعیین می‌کنند.

وی توضیح داد: این زیاده خواهی که اوپک سقف قیمت را تعیین کند، منبعث از سیاست‌های کاخ سفید و کارنامه تحریم‌های نفتی چندین ساله‌ای است که بازار جهانی نفت را در شرایط سخت و بحرانی، دچار بی ثباتی کم نظیری ساخته است. چاره حل بحران بازار تعیین سقف قیمت نیست. سقف قیمت را بازار تعیین می‌کند. بازار، راستگو ترین عنصر تعیین قیمت جهانی نفت است. عوامل رشد کم سابقه قیمت را باید در سیاست‌های تحریمی طولانی مدت آمریکا، جستجو کرد.