بانک مرکزی از طریق دو بستر عملیات بازار باز و مساعدت‌های آماده (اعتبارگیری بانک‌ها در نرخ سقف و سپرده‌گذاری بانک‌ها در نرخ کف) ضمن مدیریت نقدینگی بانک‌ها در بازار بین‌بانکی، نرخ سود موزون این بازار را حول و حوش نرخ سیاستی مدیریت کرده و از افزایش نوسانات آن جلوگیری می‌کند.

بستر عملیات بازار غالباً به صورت هفتگی و بستر مساعدت‌های آماده غالباً یک‌شبه است.

ابزارهای اجرایی بانک مرکزی جهت استفاده از دو ابزار فوق‌الذکر، توافق بازخرید (بسط نقدینگی)، توافق با خرید معکوس (جذب نقدینگی) و خرید و فروش قطعی (بسط و قبض نقدینگی) است که در هفته منتهی به ۱۴۰۰/۵/۵، بانک مرکزی باز هم معکوس عمل کرد و هدف جذب پول را در پیش گرفت و طی آن با فروش ۶۵۴۰ میلیارد تومان اوراق با نرخ سود ۱۸ درصد تلاش کرد ضمن جذب نقدینگی مازاد، نرخ سود را حول و حوش نرخ سیاستی حفظ کند.

علاوه براین، آنطور که گزارش این هفته بانک مرکزی نشان می‌دهد، با سررسید شدن توافق بازخرید معکوس انجام شده در عملیات بازار باز هفته گذشته، معادل ۳۰۱۰ میلیارد تومان به بانک‌ها برگردانده است.

این هفته،بانک‌ها اعتبارات کوتاه مدت نخواستند

از آنجا که تفاضل میزان اوراق فروخته شده و اوراق سررسید شده معادل ۳۵۳۰ میلیارد تومان بوده، خالص عملکرد بانک مرکزی در بازار باز به این میزان بوده است.

با توجه به مازاد شکل‌گرفته در بازار بین‌بانکی، تقاضایی از سوی بانک‌ها جهت استفاده از مساعدت‌های آماده، اعتبارگیری در نرخ سقف انجام نشد و هیچ تزریقی از این محل به بازار بین‌بانکی صورت نگرفت.

با این توضیح که با سررسیدشدن توافق‌های بازخرید مرتبط با مساعدت‌های آماده/اعتبارگیری، در مجموع معادل ۱۳ هزار و ۷۶۰ میلیارد تومان نیز از بازار بین‌بانکی در طول هفته مورد بررسی (۱۴۰۰/۵/۵) از بازار جذب شد.

بنابراین، بانک مرکزی طی هفته مورد بررسی و به صورت خالص، معادل ۱۷ هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان از بانک‌ها جذب و جمع کرده است.

بانک مرکزی در حراج‌های تابستانه چقدر پول جمع کرد؟

البته با احتساب این حراج، بانک مرکزی از ابتدای تابستان سالجاری تاکنون چهار حراج دیگر فروش مدت‌دار اوراق مالی اسلامی دولتی در عملیات بازار باز انجام داده است که در اولین حراج تابستانه خود با فروش ۶۴۴۰ میلیارد تومان اوراق و سررسید اوراق فروخته شده در حراج قبلی ۶۴۴۰ میلیارد تومان به بانک‌ها پرداخت کرد که عملکردش در بازار باز طی این حراج صفر شد.

از سوی دیگر، با سررسید بازپرداخت وام‌های کوتاه مدت داده شده به بانک‌ها در حراج قبلی معادل ۷۲۰ میلیارد تومان پول از بانک‌ها جمع شد.

اما در دومین حراج بانک مرکزی در این زمینه این بانک عملکرد بازار بین‌بانکی صفر بود؛ بدین ترتیب که نه پولی تزریق و نه پولی جذب شد.

سومین حراج تابستانه بانک مرکزی عملکرد بهتری داشته است به گونه‌ای که با فروش ۳۸۰۰ میلیارد تومان اوراق به بانک‌ها و سررسید ۶۴۸۰ میلیارد تومان اوراق فروخته در حراج قبلی، ۲۶۸۰ میلیارد تومان در عملیات بازار باز از بانک‌ها جمع کرد.

همچنین، با موافقت اعطای ۴۳ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان تسهیلات کوتاه مدت به بانک‌ها و سررسید بازپرداخت ۳۱ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان تسهیلات قبلی معادل ۱۱ هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان پول از بانک‌ها جمع کرد و با احتساب عملکرد این بانک در عملیات بازار باز در این حراج ۱۴ هزار و ۴۶۰ میلیارد تومان پول از بانک‌ها جذب شد که رکورد جاروی پول از بانک‌ها طی هفته‌های گذشته بود.

علاوه براین، نتایج چهارمین حراج تابستانه بانک مرکزی نشان می‌دهد که عملکرد این بانک در عملیات بازار باز معادل ۸۱۰ میلیارد تومان و در بازار بین بانکی به میزان ۱۰۸۰ میلیارد تومان بوده که در کل طی این حراج بانک مرکزی ۱۸۹۰ میلیارد تومان از بانک‌ها پول جمع کرده است.

بنابراین، در مجموع طی پنج حراج فروش مدت‌دار اوراق مالی اسلامی دولتی در عملیات بازار باز و عملیات بازار بین بانکی در تابستان سال جاری معادل ۳۴ هزار و ۳۶۰ میلیارد تومان پول از بانک‌ها جمع شده است.