اثر کرونا هنوز در بازار محصولات کشاورزی دیده می‌شود تا جایی که می‌توان گفت در هفته‌های اخیر شاهد رشد قیمت‌ها هستیم. دلیل اصلی افزایش نرخ تاکنون شیوع مجدد پاندمی کرونا بوده که به کاهش دسترسی کشاورزان به مزارع منتهی شده که کاهش حجم تولید و رشد قیمت‌ها تاکنون اولین خروجی این وضعیت بوده است. اما در کنار آن باید به کاهش نسبی بارش اشاره کرد که خود یک عامل محدودکننده در بسیاری از بازارهای محصولات کشاورزی بوده و هست و به‌نظر می‌رسد هنوز نمی‌توان به افت قیمت‌ها چندان خوش‌بین بود.

این وضعیت در ایران و اقصی نقاط جهان شرایط نسبتا مشابهی دارد که خروجی آن تاکنون رشد نرخ بوده است. به‌عنوان مثال کاهش ۵/ ۴درصدی حجم تولید محصولات کشاورزی کشورمان در بهار سال‌جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به گزارش مرکز آمار زنگ خطر مهمی است که نشان می‌دهد خشکسالی بر بازار محصولات کشاورزی اثر واقعی گذاشته است. حال در شرایطی که در فصل برداشت محصولات کشاورزی قرار داریم باید این وضعیت را مهم ارزیابی کرد؛ زیرا تاثیر مستقیمی بر مصرف‌کننده نهایی بر جای گذاشته و می‌توان گفت که ممکن است به یک ریسک پنهان در بازارهای داخلی تبدیل شود.

هرچند که آمارهای قطعی از میزان ذخایر یا خرید تضمینی هنوز اعلام نشده، ولی کاهش بارش در کنار پاندمی کرونا دو نکته‌ای است که قطعا بر بازار محصولات کشاورزی اثرگذار خواهد بود و از هم‌اکنون می‌توان شواهد آن را در برخی از کالاهای کشاورزی بورس کالا مشاهده کرد. افت تولید زعفران و پسته در رسانه‌ها مورد بحث قرار گرفته است؛ اگرچه هنوز درباره نوسان قیمت‌ها با قطعیت نمی‌توان اظهارنظر کرد. کاهش حجم تولید محصولات کشاورزی واقعیتی است که کم‌توجهی به آن نگرانی‌های خاص خود را دربردارد؛ ولی مدیریت آن چندان دشوار نیست. به زودی کشت پاییزه در کشور آغاز خواهد شد که برای غلات بسیار مهم و اثرگذار است؛ اما در این شرایط باید حساسیت مضاعفی را درباره موجودی انبارها مخصوصا برای غلات و نهاده‌های دامی به‌کار گرفت.

به نظر می‌رسد جریان غالب در بازارهای جهانی محصولات کشاورزی با محوریت غلات مخصوصا گندم هنوز افزایشی باشد. اینکه در فصل برداشت که انتظار افزایش موجودی انبارها وجود دارد، سیگنال‌هایی از رشد نرخ دیده شود اگرچه در عرف ابزارهای مالی چندان غیرمنتظره نیست، ولی این‌بار گویا افت حجم تولید اثرگذاری برجسته‌ای را در بازارها به همراه داشته و می‌تواند دورنمای نوسان نرخ را تحت‌الشعاع قرار دهد. هنوز می‌توان گفت که جریان غالب در بازار محصولات کشاورزی با وجود فراز و فرودهای آن، اما افزایشی است و این داده به مرور زمان با شرایط فعلی بارش در اقصی نقاط جهان سیگنال‌های مهمی را به همراه خواهد داشت. ذات رشد قیمت‌ها در بازار محصولات کشاورزی تاکنون از سایر بازارهای کالایی نیز حمایت کرده است. بنابراین خوش‌بینی به رشد نرخ فراگیر شده آن‌هم در شرایطی که افزایش بهای نفت‌خام و حامل‌های انرژی خود یک داده مجزا در مسیر رشد قیمت تمام‌شده محصول در مقصد و حمایت از روند صعودی نرخ‌ها خواهد بود. در هر حال تنها می‌توان گفت که جریان غالب در بازارهای کشاورزی با فرض آمارهای موجود افزایشی قلمداد می‌شود؛ مگر آنکه تغییر جدیدی را شاهد باشیم که این داده‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد. بانک جهانی عنوان کرده است: اگر دنیا با موج‌های جدید بیماری روبه‌رو نشود، از سال زراعی بعدی، قیمت‌ها، روند کاهشی تدریجی را در پیش خواهد گرفت.

رکوردزنی قیمت گندم زیر سایه هراس کرونایی

طبق گزارش منتشرشده توسط بانک جهانی در ماه آگوست، هشتمین ماه سال جاری، قیمت گندم افزایش یافت. آمارها نشان می‌دهند در این ماه، هر تن گندم در بازارهای جهانی، قیمتی برابر با ۲/ ۲۷۶دلار داشت که نسبت به ماه قبل از آن رشد بیش از ۲۰دلاری را تجربه کرده و رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است. در ماه ژوئن همین سال، هر تن گندم در دنیا با قیمت ۵/ ۲۶۳دلار فروخته شده و در ماه جولای با تجربه افت قیمت به مرز ۷/ ۲۵۴دلار رسیده بود.

به گزارش کالاخبر، دلیل رشد دوباره قیمت در بازار گندم، شروع موج تازه همه‌گیری در دنیا طی هشتمین ماه سال میلادی عنوان شده، دغدغه‌ای که سبب شد تا نگرانی‌های زیادی درباره وضعیت بازار ایجاد شود و اقتصاد جهان را با چالش‌های بسیار زیادی روبه‌رو کند.

جهش کرونایی قیمت‌ها

طبق گزارش بانک جهانی، بررسی وضعیت قیمت این محصول مهم که اصلی‌ترین غذای مردم در زمین است، نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۸ هر تن از این محصول ارزشی برابر ۹/ ۲۰۳دلار داشت، ولی در سال ۲۰۱۹ قیمت آن به ۳/ ۲۱۱دلار رسید و در سال ۲۰۲۰ و در اوج بحران کرونا و چالش‌های ناشی از بسته بودن مرزها و نگرانی کشورها درباره تامین مواد غذایی مورد نیاز مردم، ارزش هر تن گندم در بازار جهانی به ۷/ ۲۲۷دلار افزایش یافت.

سیر صعودی قیمت‌ها در ۲۰۲۱

بررسی گزارش منتشرشده توسط بانک جهانی نشان می‌دهد روند افزایش قیمت این محصول از فصل چهارم سال ۲۰۲۰ شروع شده است. در فصل چهارم سال قبل هر تن از این محصول ارزشی برابر ۱/ ۲۴۸دلار داشت که بالغ‌بر ۳۰دلار بالاتر از فصل سوم همان سال بود. در فصل اول امسال نیز قیمت هر تن گندم به ۲/ ۲۷۵دلار رسید و درنهایت متوسط قیمت در فصل دوم امسال برابر با ۹/ ۲۷۱دلار بود.

چشم‌انداز آینده قیمت‌ها

بانک جهانی در گزارش خود پیش‌بینی کرد وضعیت کنونی قیمت تا انتهای سال جاری باقی بماند. دلیل افزایش قیمت در این سال کاهش تولید در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل محدودیت‌های ایجادشده برای کار به‌واسطه کرونا عنوان شده است. این گزارش توضیح داده است: بخش زیادی از محصولات کشاورزی در سال قبل به‌دلیل عدم دسترسی به نیروی کار در مزارع برداشت نشد. درنتیجه کاهش عرضه بستر را برای رشد قیمت در ماه‌های اخیر فراهم کرده است و به نظر می‌رسد این وضعیت تا انتهای امسال ادامه داشته باشد.