بخش معدن از مهمترین و عمده‌ترین بخش­‌های تأمین­‌کننده مواد اولیه صنایع به شمار می‌رود که با داشتن ذخایر غنی مواد معدنی به عنوان یک امکان بالقوه، می­‌تواند نقش موثری در ایجاد اشتغال پایدار و توسعه صنعتی کشور داشته و راهگشای بسیاری از معضلات خودکفایی صنعتی کشور باشد.

فعالیت اقتصادی استخراج معادن در حال بهره‌برداری، به­ عنوان یکی از زیربخش‌های عمده ‌اقتصادی در کشور در تولید ارزش افزوده و بهبود فضای کسب و کار اثرگذار است و با توجه به ماهیت آن در زمره فعالیت‌­های اقتصادی پرخطر قرار دارد؛ بر همین اساس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار در گزارشی به نتایج طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری در سال ۱۳۹۸ پرداخته است.

این نتایج نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۸ تعداد ۴۹۱۶ معدن درحال بهره‌برداری در کشور وجود داشته و بیشترین تعداد به معادن استخراج سنگ، شن و ماسه با ۳۹۷۱ معدن اختصاص دارد.

بر اساس این گزارش، متوسط تعداد شاغلان معادن درحال بهره‌برداری کشور در سال ۱۳۹۸ برابر ۱۰۷ هزار و ۷۴ نفر بوده که از این تعداد متوسط شاغلان بر حسب سطح مهارت ۲۱ هزار و ۸۰۷ نفرکارگر ساده، ۳۰ هزار و ۵۵۳ نفر کارگر ماهر، ۸۱۸۴ نفر تکنسین، ۸۷۰۴ نفر مهندسین و ۱۸ هزار و ۱۵۳ نفر شاغلین امور حمل و نقل و متوسط تعداد شاغلان غیر تولیدی اداری، مالی و خدماتی ۱۹ هزار و ۶۷۱ نفر بوده است.

همچنین بیشترین تعداد تعاونی‌های در حال بهره‌برداری در کشور متعلق به بخش خصوصی است به نحوی که طی سال گذشته از مجموع ۴۹۷۴ معدن درحال بهره‌برداری، مالکیت ۴۵۴۳ معدن خصوصی،‌ مالکیت ۲۸۰ معدن، تعاونی و مابقی معادن عمومی بوده است.

بررسی تعداد شاغلان معادن در حال بهره‌برداری نشان می‌دهد که معادن ۵ تا ۹ نفر بیشترین و معادن دارای ۵۰۰ نفر و بیشتر کمترین میزان تعداد شاغلین را داشته‌اند.

بررسی وضعیت مزد و حقوق‌بگیری شاغلین نیز حاکی از آن است که از تعداد ۱۰۷ هزار و ۷۴ شاغل معادن در حال بهره‌برداری، ۷۱ هزار و ۵۰۰ نفر مزد و حقوق‌بگیر، ۳۲۳۳ نفر از شاغلین بدون مزد و حقوق و بیش از ۳۲ هزار و ۳۰۰ نفر شاغل پیمانکاری بوده‌اند.

معادن استخراج سنگ و شن و ماسه بیشترین تعداد شاغلین و شاغلین مزد و حقوق‌بگیر و معادن استخراج سنگ‌آهن بیشترین تعداد شاغلین پیمانکاری را به خود اختصاص داده‌اند.

تعداد زنان شاغل در معادن در حال بهره‌برداری ۱۲۴۶ نفر بوده که از این تعداد بیشترین شاغلین زن در فعالیت معدنی استخراج سنگ و شن و ماسه و استخراج سنگ‌آهن مشغول کار بوده‌اند.

توزیع استانی معادن حاکی از آن است که استان‌های کرمان، خراسان رضوی و اصفهان به ترتیب با ۵۷۲ ،۳۹۲ و ۳۲۹ معدن بیشترین تعداد معادن در حال بهره‌برداری را به خود اختصاص دادند.