پژوهشکده پولی و بانکی کشور، ماهانه وضعیت تولید شرکت‌های صنعتی از ابعادی مختلفی چون شاخص تولید صنعتی ماهانه، تحلیل موجودی انبار، محدودیت مالی و رشد صنعت، سودآوری و ... بررسی می‌کند که طبق آن شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در مهر ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱.۴ درصد کاهش داشته است و رشد منفی شاخص تولید در مهرماه که بعد از ۱۶ ماه رشد مثبت شاخص ثبت شد را می‌توان ادامه روند نزولی رشد این شاخص دانست که از تیرماه سال جاری شروع شده است.

در بین صنایع، تولید در صنایع صادرات‌محور و صنایع تولیدکننده کالاهای واسطه‌ای در مهرماه کاهش بیشتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته و در عوض رشد تولید در صنایع تولیدکننده کالاهای مصرفی و صنایع وابسته به واردات در این دوره علیرغم کاهش نرخ رشد تولید کماکان مثبت بوده است.

در بخش دیگری از این گزارش، پژوهشکده پولی و بانکی از آنجا که تغییرات در موجودی انبار محصولات، علاوه بر اینکه تحلیل بهتری از علت تغییرات تولید صنعت مربوطه ارائه می‌دهد، چون شاهدی از وضعیت بازار و تقاضا نیز ارائه می‌کند تا از این طریق بتوان به پیش‌بینی روند آتی تولید پرداخت، به سراغ تحلیل موجودی انبار شرکت‌های صنعتی رفته است.

تحلیل موجودی انبار صنایع نشان می‌دهد که در پنج ماهه اخیر از خرداد تا مهر امسال، موجودی انبار در بخش صنعت به طور متوسط افزایش را نشان می‌دهد.

به عبارت دیگر، رشد فروش در ماه‌های اخیر کمتر از رشد تولید بوده است که این افزایش موجودی انبار در پنج ماه متوالی همچنین می‌تواند پشتوانه ضعیف تقاضا از رشد بیشتر تولید صنعتی در شرایط فعلی را نشان دهد.

جزئیات این تحلیل بیانگر این است که موجودی انبار صنعت خودروسازی در مرداد تا مهرماه امسال به ترتیب ۹.۴، ۵٫۵ و ۵٫۲ درصد کاهش داشته است.

همچنین، رشد منفی تولید صنایع کانی‌های فلزی و دارویی در مهرماه به همراه افزایش موجودی انبار در این صنایع نشان از کاهش قابل توجه تقاضا و فروش در این صنایع دارد.

علاوه بر این، صنعت محصولات شیمیایی در مهرماه افزایش قابل توجه در موجودی انبار داشته است که با توجه به رشد تولید نزدیک به صفر دراین صنعت، می‌توان گفت که فروش شرکت‌های این صنعت در ماه اخیر نسبت به مدت مشابه کاهش داشته است.

البته با توجه به اینکه در فصول سرما معمولا محدودیت‌هایی برای تامین خوراک پتروشیمی‌ها تعیین می‌شود، این افزایش در موجودی انبار در این صنعت می‌تواند استراتژیک و در راستای تامین کمبود تولید دوره‌های آتی باشد.

در بخش دیگری از این گزارش، برای بررسی تاثیر محدودیت‌های مالی بر روند تولید شرکت‌های صنعتی آن‌ها به دو دسته شرکت‌های با محدویت مالی شدید و کم تقسیم شده‌اند که از خرداد تا مهر ماه سال جاری محدودیت مالی عامل تفاوت معنی‌داری در رشد تولید بین شرکت‌ها نبوده و تغییرات رشد تولید شرکت‌های در هر دو گروه (دارای محدودیت مالی شدید و کم) بسیار نزدیک به هم و در یک راستا بوده است.

علاوه بر این، بررسی صورت‌های مالی شش ماهه شرکت‌ها نشان می‌دهد که در بین صنایع مهم مانند سنوات اخیر شرکت‌های خودروسازی و ساخت قطعات بدترین وضعیت را از نظر سودآوری دارند؛ به صورتی که تنها صنعتی هست که جمع سود خالص شرکت‌های آن منفی می‌شود.

البته با توجه به کاهش زیان تجمیعی صنعت و کاهش تعداد شرکت‌های زیانده دو فصل اخیر نسبت به مدت مشابه سال قبل به نظر می‌رسد روند سودآوری این صنعت بهتر شده است.

صنعت محصولات غذایی و محصولات دارویی نیز به ترتیب بدترین وضعیت سودآوری را در سال جاری داشتند، به طوری که ارزش حقیقی سود آنها در شش ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته و منفی ۱۶ درصد و صفر درصد بوده است (سود اسمی کمتر از تورم رشد کرده است) و تعداد شرکت‌های زیان ده آنها نیز افزایش داشته است.

این کاهش سود حقیقی می‌تواند به دلیل قیمت‌گذاری دولتی و غیر بازاری در کالاهای ضروری باشد و در طرف مقابل، صنعت فلزات اساسی و محصولات شیمیایی با رشد اسمی سود بالای ۱۰۰ درصد جز سودآورترین صنایع بودند.