آزادسازی سهام عدالت در سال 99 پس از 14 سال می‌توانست به یکی از نقطه عطف‌های تاریخ بازار سرمایه در ایران تبدیل شود، اما مدیریت بد و عدم وجود تدبیر مناسب، این کار دولت دوازدهم را به یکی از بدترین سیاست‌های این دولت تبدیل کرد.

هدف دولت از آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ این بود که این سهام به دست صاحبان اصلی برسد. بر این اساس سهامداران می‌توانستند یکی از دو راه مستقیم یا غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند که در نهایت ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم را انتخاب کردند و ۳۰ میلیون نفر نیز روش غیرمستقیم را انتخاب کردند تا سهامدار شرکت‌های استانی سهام عدالت شوند.

دسته اول که روش مستقیم را انتخاب کردند، در 2 زمان متفاوت می‌توانستند ابتدا تا 30 درصد و سپس تا 60 درصد سهام خود را از طریق بانک‌ها یا کارگزاری‌ها بفروشند. طبق مصوبه هیئت وزیران، ۴۰ درصد باقی مانده نیز در بهمن ماه همان سال قرار بود آزاد شود که هیچ گاه چنین اتفاقی به دلیل سقوط بازار سرمایه در سال 99 رخ نداد. البته بسیاری از افرادی که ۳۰ یا ۶۰ درصد سهام خود را برای فروش گذاشته بودند، نیز موفق به فروش سهام خود نشدند؛ چراکه سهام ارزشمند آن ها مشتری نداشت.

اما افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده بودند قرار بود که سهامدار شرکت های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت شدند. البته هنوز بسیاری از این شرکت های استانی بلاتکلیف مانده‌اند.

از سهام عدالت چه خبر؟

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در نخستین اظهار نظر خود در مورد سهام عدالت از طراحی یک بسته جدید خبر داده است.

وی با بیان اینکه در مورد سهام عدالت باید به مرور تصمیم‌ گیری شود، می‌گوید: با توجه به ارزندگی این سهام و وضعیت کنونی بازار، مشمولان برای فروش عجله نداشته باشند و به سهام عدالت به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلند مدت نگاه کنند. فروش سهام عدالت، مخصوصا در این نوسانات به ضرر مردم است. به طور کلی قرار شده است، بسته سیاست‌گذاری سهام عدالت طراحی و در شورای عالی بورس مطرح شود.

از دیگر سو، براساس آخرین آمار از سازمان خصوصی‌سازی از مجموع 88 هزار میلیارد ریال مبلغ تأمین شده سود ناشران، مبلغ 8.6 هزار میلیارد ریال تأمین و پرداخت نشده است. در این بین، شرکت مخابرات ایران باید مبلغ 2 هزار و 992 میلیارد تومان سود برای سهامداران عدالت واریز می‌کرد که این مقدار را واریز نکرده است.

رئیس هیأت مدیره کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی گفت: شرکت‌های سرمایه‌پذیر که سود سهامداران عدالت را بعد از مصوبه مجمع واریز نکرده‌اند، تخلف کرده‌اند.

رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس با اشاره به پیگیری واریز سود معوق سهامداران عدالت گفت: آسیب‌شناسی سهام عدالت نیز در همه حوزه‌ها در این کمیسیون در حال انجام است که در وقت خود مطالبات بحق سهام‌داران عدالت در این حوزه‌ها نیز پیگیری خواهد شد.

سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟

سهام عدالت در هفته گذشته که شاخص کل بورس افت 1.2 درصدی داشته، کاهش 2 درصدی را تجربه کرده است. در این بین سهام عدالت 409 هزار تومانی، 492 هزار تومانی، 532 هزار تومانی و یک میلیون تومانی به ترتیب با افت 170 هزار تومانی، 205 هزار تومانی، 222 هزار تومانی و 417 هزار تومانی روبرو شد.

با در نظر گرفتن این کاهش ارزش، ارزش سهام عدالت در برگه‌های مختلف به 8 ملیون و 685 هزار تومان، 10 میلیون و 447 هزار تومان، 11 میلیون و 297 هزار تومان، 21 میلیون و235 هزار تومان رسیده است.

ارزش سهام عدالت نسبت به اول مرداد ماه سال 1399 که بازار سرمایه در روزهای اوج به سر می‌برده است، با افت 43 درصدی مواجه شده است. به عبارت دیگر، در 15 ماه گذشته ارزش سهام عدالت تقریبا افت 43 درصدی داشته است.

در حال حاضر سهامداران عدالت نمی‌توانند 60 درصد سبد دارایی خود را در عمل به فروش برسانند، اما فعلا تقاضا برای فروش نزد کارگزاری ها یا بانک متراکم می‌شود تا زمانی که اجازه فروش داده شود.