قیمت پایه مواد اولیه پلیمری و شیمیایی بورس‌کالا در حالی روز گذشته قرمزپوش شد که بهای جهانی این گروه از محصولات در کنار قیمت مبنای دلار، هر دو با افت نرخ همراه شدند. نقش کاهشی بهای جهانی محصولات پتروشیمیایی بسیار برجسته ارزیابی می‌شود و چهارمین هفته متوالی است که مسیر نزولی را می‌‌‌پیماید.

در قیمت‌های پایه اعلام‌شده روز گذشته، میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار با 31/ 0‌درصد کاهش نسبت به قیمت‌های 7آذرماه محاسبه شد. از این ‌رو قیمت مبنای دلار در معادله کشف نرخ پایه محصولات پلیمری و شیمیایی بورس‌کالا 23‌هزار و 447تومان در نظر گرفته شد که از افت 73تومانی نسبت به هفته قبل حکایت دارد. این میزان نزول بهای دلار در معادله کشف نرخ بسیار محدود است، اما در کنار کاهش محسوس نرخ جهانی این گروه از محصولات، همچون سیگنال مضاعف کاهشی به شمار می‌رود که بهای پایه محصولات پتروشیمیایی را در هفته جاری قرمزپوش کرده است.

در بین گروه پلیمرهای بورس‌کالا بیشترین افت نرخ مربوط به گروه پلی‌اتیلن ترفتالات‌‌‌های گرید بطری است که در هفته جاری با کاهش 32/ 6درصدی قیمت پایه عرضه می‌شود. در مقابل، پلی‌استایرن معمولی (1540) و پلی‌اتیلن سبک خطی، دو ماده اولیه پلیمری بودند که به ترتیب با 35/ 0 و 75/ 0درصد تغییر، کمترین میزان کاهش بهای پایه را در هفته جاری به ثبت رساندند.

در بین مواد اولیه شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا نیز افت نرخ پایه این گروه از محصولات برجسته بود، اما آمونیاک (مایع و گاز) به عنوان تنها محصول بازار پتروشیمیایی با رشد قیمت پایه همراه شد؛ به گونه‌‌‌ای که 54دلار به ازای هر تن رشد بها را در مقیاس محاسبات نرخ‌های جهانی خود تجربه کرد و نیروی محرکه لازم برای افزایش قیمت پایه این محصول را در هفته جاری فراهم آورد. بنابراین آمونیاک مایع و گاز در هفته جاری با رشد نزدیک به 9‌درصد قیمت پایه عرضه خواهد شد. اسیداستیک با افت 141دلاری معیار بهای جهانی در قیمت‌های پایه خود در هفته جاری بیشترین کاهش نرخ پایه را در بین محصولات شیمیایی بورس‌کالا از آن خود کرد؛ چرا که به میزان 6/ 14‌درصد نرخ پایه این محصول در مقایسه با هفته قبل کاهشی شد.

نفت در سرازیری کاهش بها

تنزل بهای هر بشکه نفت‌خام برنت طی هفته گذشته نیز ادامه یافت و سبب شد برآیند نوسانات قیمت آن تا حدود 4‌درصد منفی شود. این در حالی است که در ماه گذشته و به دنبال شیوع سویه جدید ویروس کرونا و زمزمه‌‌‌های به کما رفتن اقتصادها، آن هم در شرایطی که مقاومت واکسن‌‌‌های فعلی در برابر این سویه چندان بالا ارزیابی نشد، افت‌‌‌های مکرر نفت‌خام تا محدوده 19/ 13‌درصد به ثبت رسید. البته در پایان معاملات 3دسامبر، یعنی جمعه هفته قبل، هر بشکه نفت خام برنت در معاملات آتی با بهای 69دلار و 92سنت مورد دادوستد قرار گرفت که از رشد محدود 36/ 0درصدی حکایت دارد. پس از اینکه اوپک‌پلاس تصمیم به تغییر سیاست‌‌‌های عرضه خود گرفت و متعهد شد در صورتی که تقاضا تحت فشار تلاش برای مهار سویه جدید کرونا کاهش یابد، به‌سرعت عمل خواهد کرد، قیمت‌های آتی نفت برنت به 72دلار در هر بشکه بازگشت. قیمت نفت برنت در جلسه قبل به زیر 66دلار سقوط کرده بود؛ زیرا اوپک‌پلاس بازارها را با عملکردش غافلگیر کرده و به برنامه‌‌‌های خود برای افزایش عرضه 400‌هزار بشکه در روز در ماه ژانویه پایبند بود. تحلیلگران این اقدام را گامی در جهت جلب رضایت واشنگتن تعبیر کردند. دیوید ترک، معاون وزیر انرژی آمریکا، پیش از این گفته بود که اگر قیمت جهانی انرژی به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد، دولت بایدن می‌تواند زمان‌بندی انتشار ذخایر نفت‌خام استراتژیک خود را تنظیم کند. تولیدکنندگان از آن زمان جو بازارها را آرام کرده‌‌‌ و گفته‌‌‌اند در صورت نیاز، قبل از جلسه برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌شده بعدی خود در تاریخ 4ژانویه، مجددا نشستی برگزار خواهند کرد، تا با توجه به تحولات مرتبط با «اومیکرون»، میزان اضافه‌‌‌ عرضه نفت را بررسی کنند. آنچه از این شواهد برداشت می‌شود، این است که برنت در مسیر ششمین کاهش هفتگی خود قرار گرفته است.

بهای اصلی‌‌‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمیایی نیز تحت‌تاثیر کاهش‌‌‌های مکرر قیمت نفت خام، روند نزولی به خود گرفته است؛ تا جایی که در معاملات آخرین روز هفته گذشته به 638دلار و 85سنت به ازای هر تن رسید. نوسان بهای نفتا طی هفته گذشته حدود 13‌درصد منفی ارزیابی شد و جریان معاملات این خوراک مایع ارزشمند، در ماه گذشته به‌رغم افت و خیزهای فراوان با جهت‌‌‌گیری کاهشی به میزان 14‌درصد نزول قیمت را تجربه کرد.

بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، معاملات آتی نفتا در بازارهای جهانی، پس از رسیدن به بالاترین رقم طی هفت‌سال گذشته، یعنی 773دلار و 83سنت در هر تن در تاریخ اول نوامبر، اکنون به زیر 650دلار رسیده است؛ چرا که معامله‌‌‌گران در حال بررسی برنامه آزادسازی ذخایر نفت از سوی ایالات‌متحده و سایر کشورهای بزرگ مصرف‌کننده نفت بودند. دولت بایدن اعلام کرد که ایالات‌متحده از ذخایر استراتژیک نفت برای آزادسازی 50میلیون بشکه نفت استفاده خواهد کرد. البته با در نظر گرفتن 18میلیون بشکه از فروش برنامه‌‌‌ریزی‌شده قبلی کنگره ایالات‌متحده، 32میلیون بشکه در دسترس خواهد بود.

قیمت تمام‌شده پتروشیمیایی‌‌‌ها در بازار جهانی، تحت فشار افت بهای نفت‌خام

سیگنالی که بازارهای جهانی به قیمت پایه محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا مخابره می‌کنند، تداعی‌کننده روند کاهش بهای این محصولات است. زیرا قیمت معاملات این گروه از محصولات در بازارهای جهانی تحت فشار قرار دارد. البته انتظار افت قیمت‌ها در بازارهای جهانی بیش از این ارقام بود؛ اگرچه در نهایت کاهش نرخ‌ بزرگی به ثبت رسید. می‌توان گفت، شاهد چهارمین هفته متوالی افت قیمت‌های جهانی هستیم که با توجه به سقوط آزاد بهای نفت‌خام و حتی وارد شدن آن به کانال 60دلاری، انتظار ادامه افت قیمت‌ها با شتاب کاهش نرخ بیشتر وجود دارد. نکته دیگر آنکه زمان اوج تقاضای فصلی کالاها، به‌خصوص مواد اولیه پلیمری، به‌زودی به پایان خواهد رسید و با آغاز تعطیلات سال نو میلادی زمان فروش محصول نهایی در خرده‌فروشی فرا می‌رسد که به معنی اتمام زمان اوج تقاضای فصلی مواد اولیه خواهد بود. البته در بازارهای شرقی هنوز امیدواری به رونق تقاضا وجود دارد. این بازارها نیز به‌زودی به تعطیلات سال نو چینی در اوایل سال آینده میلادی وارد خواهند شد.

در نهایت می‌توان گفت، طی یک‌ماه و نیم تا دو ماه آینده، زمانی برای خودنمایی گسترده تقاضا در اقصی‌نقاط جهان نیست؛ مگر اینکه رشد تقاضا در نقطه‌‌‌ای از جهان با افت تقاضا در نقطه‌‌‌ای دیگر همسان انگاشته شود. از سوی دیگر، افت بهای نفت خام در بازارهای جهانی و گاز طبیعی در بازار آمریکا سیگنال مضاعفی برای کاهش قیمت تمام‌شده تولیدات در هفته‌‌‌های آینده خواهد بود که اثرات آن حداقل در فاز روانی مشهود است.