توزیع تخم‌مرغ در بازار مازندران طی چند روز اخیر بدون آن‌که هنوز کمبودی در تأمین این کالا به چشم بیاید، با یک اختلال پنهانی مواجه شده که به اعتقاد برخی فروشندگان ممکن است در روزهای آینده برجسته و حتی مشکل‌ساز شود.

تعدادی از خرده‌فروشان در برخی شهرهای مازندران از جمله ساری می‌گویند توزیع‌کنندگان تخم‌مرغ طی روزهای اخیر این محصول را با قیمتی بیشتر از قیمت مصوب به آن‌ها عرضه می‌کنند و این گروه نیز به عنوان آخرین حلقه زنجیره توزیع ناچار هستند تخم‌مرغ را با قیمتی بیشتر از نرخ تصویب شده به خریداران عرضه کنند.

فروشندگان تخم‌مرغ به مصرف‌کنندگان دلیل اختلاف قیمت عرضه با قیمت مصوب را گران خریدن این محصول از توزیع‌کنندگان می‌دانند. توزیع‌کنندگان نیز گران شدن تخم‌مرغ در مبدأ یعنی واحدهای تولیدی را عامل این گرانی می‌دانند ، اما مسئولان مرتبط معتقدند که این زمزمه‌ها و تحرکات حاصل شیطنت برخی دلال‌ها برای کسب سود بیشتر از بازار تخم‌مرغ است.

احتمال قطع زنجیره توزیع تخم‌ مرغ

در حال حاضر تخم‌مرغ شانه‌ای و فله در بازار مازندران وجود دارد و هنوز خبری از کم شدن این محصول نیست ، اما خرده‌فروشان می‌گویند اگر فشار دستگاه‌های نظارتی بر آن‌ها برای عرضه با نرخ مصوب ادامه داشته باشد ناچارند که تا زمان برطرف شدن این مشکل خرید تخم‌مرغ از توزیع‌کنندگان را برای عرضه به جامعه متوقف کنند.

بر اساس نرخ ستاد تنظیم بازار هر شانه ۳۰ عدد تخم‌مرغ باید در همه واحدهای صنفی با قیمت ۴۳ هزار تومان عرضه شود و هر قیمتی جز این رقم تعیین شده تخلف صنفی و گران‌فروشی محسوب می‌شود ، اما مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا نشان می‌دهد که در حال حاضر عمده فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها تخم‌مرغ را با قیمتی بالاتر عرضه می‌کنند. اندک خرده‌فروشانی هم که با قیمت مصوب این محصول را به دست مصرف‌کننده می‌رسانند می‌گویند احتمالا تا چند روز آینده به دلیل خودداری توزیع‌کنندگان از پخش تخم‌مرغ با نرخ مصوب نمی‌توانند این محصول را با قیمت تعیین شده عرضه کنند.

زنجیره‌ گرانی

یکی از مغازه‌داران مرکز شهر ساری که تخم‌مرغ را به قیمت مصوب عرضه می‌کند، می‌گوید: من تخم‌مرغ را به همان نرخ تصویب شده می‌فروشم، اما توزیع‌کننده تخم‌مرغ اعلام کرده وقتی ذخیره‌اش در انبار تمام شود احتمالا نمی‌تواند تخم‌مرغ بیاورد ، چون قیمت مصوب پایین‌تر از قیمتی است که تخم‌مرغ را تحویل می‌گیرد و در صورتی که گران‌تر بفروشد جریمه می‌شود.

این کاسب ساروی اظهار می‌کند: توزیع‌کنندگان می‌گویند دلیل گران شدن تخم‌مرغ افزایش قیمتی است که تولیدکنندگان اعمال کرده‌اند و برایشان قیمت تمام شده محصول که تحویل می‌گیرند معیار است و نهایتا اگر نخواهند با قیمت غیرمصوب عرضه کنند ، ناچارند که تخم‌مرغ نفروشند ، مگر این که تخم‌مرغ با قیمت مصوب به دستشان برسد.

طی روزهای اخیر برخی از خرده‌فروشان و مغازه‌داران در شهرهای مختلف استان به دلیل فروش تخم‌مرغ با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب جریمه شدند و این موضوع نشان می‌دهد که اظهارات فروشنده ساروی چندان هم بیراه نیست.

مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا هم نشان می‌دهد که در حال حاضر هر شانه تخم‌مرغ ۳۰ عددی در شهرهای مختلف مازندران عمدتا با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب و حدود ۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود ، در حالی که هر عدد تخم‌مرغ بر اساس نرخ ستاد تنظیم بازار و بر مبنای هر شانه ۳۰ عددی ۴۳ هزار تومان باید حدود یک‌هزار و ۴۳۰ تومان عرضه شود، اکنون قیمت این محصول در عمده خرده‌فروشی‌های استان به یک‌هزار و ۶۰۰ تا دو هزار تومان رسیده است ، چرا که فروشندگان معتقدند چاره‌ای جز فروش با این قیمت ندارند.

گران می‌خریم، گران می‌فروشیم

یکی دیگر از مغازه‌داران ساروی نیز مانند هم‌صنف‌های خود عامل این گرانی را افزایش قیمت در پخش بیان می‌کند و به خبرنگار ایرنا می‌گوید: طی روزهای اخیر تعدادی از فروشندگان توسط تعزیرات حکومتی بابت فروش تخم‌مرغ با قیمت بالاتر از نرخ ستاد تنظیم بازار جریمه شدند. من هم الان هر شانه را ۴۹ هزار تومان می‌فروشم. چون توزیع‌کننده به من هر شانه را ۴۶ هزار تومان می‌فروشد.

وی می‌افزاید: تخم‌مرغ برای فروشنده‌ها کالای سودآور نیست. فقط به عنوان کالایی پرمصرف و پرمشتری برای جوریِ بار آن را عرضه می‌کنیم. یعنی اگر در مغازه موجود نباشد تعداد مشتری‌های‌مان کم می‌شود. به همین دلیل حتی برخی از خرده‌فروشان این روزها تخم‌مرغ را با قیمت خریدشان به مصرف‌کننده عرضه می‌کنند ، اما مشکل اینجاست که حتی قیمت خرید ما نیز از قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار بیشتر است.

این خرده‌فروش مازندرانی تصریح می‌کند: چطور ممکن است کالایی را بخریم و پایین‌تر از قیمت خرید بفروشیم؟ هزینه تنظیم بازار را چرا باید فروشنده‌ها بدهند؟ این نظارت باید بر توزیع‌کنندگان و تولیدکنندگان انجام شود ، نه این که فشار را بر عرضه‌کنندگان بیاورند.

هشدار به حلقه نهایی زنجیره توزیع

افزایش قیمت تخم مرغ در برخی واحدهای صنفی مازندران حتی سبب شده مدیر توسعه و بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی در نامه‌ای به رئیس اتحادیه صنف خوار و بار و لبنیات قیمت مصوب تخم‌مرغ را یادآوری و بر ضرورت عرضه محصول با همان نرخ در همه واحدها تأکید کند.

ابراهیم قربان‌نژاد در نامه‌ای که روز سه‌شنبه هفتم دی با امضای خودش به رئیس اتحادیه صنف خوار و بار و لبنیات ارائه کرد با اشاره به دریافت گزارش‌هایی مبنی بر عرضه تخم‌مرغ با قیمت بالاتر از نرخ مصوب توسط برخی واحدهای صنفی شهرهای مازندران، قیمت تنظیم بازاری تخم‌مرغ را یادآوری کرد و نسبت به تشکیل پرونده گران‌فروشی و معرفی واحدهای متخلف به مراجع قضایی هشدار داد.

همیشه پای دلال‌ها در میان است

مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره نامه صادر شده با امضای او و همچنین زمزمه‌هایی که در بازار تخم‌مرغ ایجاد شده به خبرنگار ایرنا می‌گوید: این تحرکات توسط دلال‌ها و برخی واسطه‌گران انجام می‌شود و هیچ مشکلی در بخش تولید تخم‌مرغ نداریم.

ابراهیم قربان‌نژاد می‌افزاید: بررسی‌های میدانی همکاران ما نشان می‌دهد که پس از صدور نامه روز سه‌شنبه، قیمت تخم‌مرغ در بسیاری از واحدها از روز چهارشنبه به نرخ مصوب ۴۳ هزار تومان کاهش یافت. همین نشان می‌دهد که قیمت محصول در بسیاری از واحدها یا توسط برخی توزیع‌کنندگان خودسرانه بالا رفته بود.

وی شرایط تولید تخم‌مرغ در کشور و تأمین آن برای بازار استان را پایدار و بدون مشکل ارزیابی می‌کند و با یادآوری این که مازندران استان واردکننده تخم‌مرغ از استان‌های دیگر است ، می‌گوید: در تماسی که طی روزهای اخیر با عاملیت‌های فروش داشتیم همگی اعلام کردند که برای عرضه تخم‌مرغ با قیمت مصوب هیچ مشکلی ندارند. پس در حلقه اول زنجیره توزیع مشکلی نداریم ، اما اگر هم دلالان و پخش‌کنندگان در استان با هدف افزایش قیمت تخم‌مرغ و کسب سود بیشتر تصمیم بگیرند از عرضه محصول خودداری کنند، بلافاصله از طریق پشتیبانی امور دام برای توزیع گسترده تخم‌مرغ با قیمت مصوب در همه واحدهای صنفی اقدام خواهد شد.

مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی مازندران درباره برخی اظهارات موجود در بازار مبنی بر اثرگذاری حذف ارز دولتی بر قیمت تخم‌مرغ تصریح می‌کند: تولیدکنندگان هنوز در حال دریافت ارز دولتی هستند و عرضه با قیمت مصوب نیز با توجه به دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای آن‌ها به صرفه است. هر زمان عرضه ارز دولتی قطع شد، نرخ مصوب برداشته می‌شود و بازار بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود ، اما در حال حاضر هر قیمتی بالاتر از نرخ ستاد تنظیم بازار گران‌فروشی و تخلف است.

فقط قیمت ستادی

میزان مصرف تخم‌مرغ مازندران حدود ۲۵ هزار تن در سال برآورد می‌شود که فقط ۶ هزار تن از این مقدار به صورت صنعتی و رسمی تولید داخل استان است. البته بر اساس اظهارنظرهای برخی مسئولان نزدیک به ۶ هزار تن تخم‌مرغ نیز سالانه به صورت سنتی در مازندران تولید می‌شود ، اما نیاز اصلی تخم‌مرغ این استان از واحدهای تولیدی گلستان، قزوین و تهران تأمین می‌شود که همین واردات تخم‌مرغ بر قیمت تمام شده آن در مازندران اثرگذار است. با این حال مسئولان تأکید دارند که تنها قیمت مورد تایید نرخ ستاد تنظیم بازار است و فروشندگان نیز هیچ توجیهی برای عرضه با قیمت بالاتر نمی‌توانند داشته باشند؛ حتی گران خریدن.

مدیرکل تعزیرات حکومتی مازندران با اشاره به مطرح بودن دو قیمت متعارف و مصوب برای کالاهای مختلف در بازار می‌گوید: قیمت متعارف یعنی قیمتی که با احتساب هزینه‌های جنبی تهیه و توزیع برای یک کالا در نظر گرفته می‌شود ، اما تخم‌مرغ در حال حاضر محصولی با قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار است که تحت هیچ شرایطی و حتی به بهانه گران خریدن، افزایش قیمت در آن موجه نیست.

یدالله ملکی می‌افزاید: با توجه به تحرکاتی که در بازار مشاهده شده است، ضرورت دارد که دستگاه‌های متولی مانند جهاد کشاورزی و صمت در این زمینه برای افزایش نظارت‌ها ورود کنند. ما نیز آمادگی داریم که قاضی شعب را برای گشت‌های مورد نیاز اعزام کنیم تا به تخلفات به سرعت رسیدگی شود.

وی درباره احتمال توقف توزیع تخم‌مرغ توسط پخش‌کنندگان و کمبود تخم‌مرغ در بازار نیز معتقد است که چنین امری امکان‌پذیر نیست. مدیرکل تعزیرات حکومتی مازندران تصریح می‌کند: همان‌طور که جهاد کشاورزی در زمینه توزیع مرغ مقابل این اقدامات ایستاد و اجازه افزایش قیمت را نداد، در این زمینه نیز اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

هرچند که مسئولان استان از نبود مشکل در زمینه توزیع تخم‌مرغ با قیمت مصوب خبر می‌دهند ، اما همان‌طور که عنوان شد در حال حاضر قیمت تخم‌مرغ در عمده واحدهای صنفی مازندران بیشتر از نرخ ستاد تنظیم بازار است و به نظر می‌رسد با توجه به خرید عددی تخم‌مرغ در سبد بسیاری از اقشار جامعه و به چشم نیامدن اختلاف قیمت آن در بین سایر اقلامی که هر روز خریداری می‌شود، این افزایش قیمت به صورت آهسته و خزنده توسط برخی فروشندگان در حال انجام است.