تغییرات قیمت‌ها در بازار خودرو بسیار قابل توجه بوده است؛ تا جایی که تنها در پرطرفدارترین خودرو، یعنی پراید، شاهد رشد ۳۳ درصدی قیمت‌ها بوده‌ایم. این در شرایطی است که هم رییس دولت سیزدهم و هم وزیر صمت دولت، بارها وعده ارزانی قیمت خودرو را داده بودند، اما روند بازار برخلاف این وعده‌ها، مسیر دیگری را دنبال کرد و خودروسازان نیز آذرماه به طور رسمی، ۱۸ درصد بر قیمت‌های خود افزودند.

ابراهیم رییسی در دوران تبلیغات انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جهوری، از امکان افزایش تولید خودرو به بیش از دو میلیون دستگاه سخن گفته و عنوان کرده بود: «در شرایط فعلی هم خودروساز و هم مشتری ناراضی و دغدغه‌مند است و به همین دلیل، عادلانه شدن زنجیره قیمت‌گذاری خودرو مهم است.» براساس تاکید وی، «اشکال کار دولت این است که با مردم سخن نمی‌گوید و مسایل و حقایق را با آنها در میان نمی‌گذارد.»

سید رضا فاطمی‌امین، وزیر صمت نیز در عین این‌که چندین بار درباره برنامه خودرویی خود سخن گفته بود، در آبان‌ماه پس از بازدید از خط تولید خودروی تارا اتوماتیک، از روند نزولی قیمت خودرو در بازار آزاد تا پایان سال خبر داد. به گفته وی، «تا پایان سال بالغ بر ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو بیش از برنامه پیش‌بینی شده تولید می‌شود؛ ضمن این‌که سال آینده تولید خودرو توسط خودروسازان به بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خواهد رسید که در آن مقطع دیگر قرعه‌کشی برای خودرو نخواهیم داشت و قیمت‌ها نیز کاهش می‌یابد.» فاطمی‌امین حتی در آبان‌ماه در توییتی وعده داده بود که «خیلی زود قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند.»

چرا وعده‌ها شکست خورد؟

روند بازار و حتی قیمت‌های اعلامی خودروسازان، این روزها از شکست وعده‌های دولتی‌ها خبر می‌دهد. اواسط آذرماه براساس مجوز رسمی وزارت صمت، قیمت خودرو ۱۸ درصد گران شد و در این فضا، وزیر صمت از موضع قبلی خود عقب نشست و در اظهارنظری، عنوان کرد: «اصلاحات در قیمت بسیار کمتر از تورم بوده‌ است.» به گفته وی، «تورم کشور ما بالای ۴۰ درصد است، ولی از ابتدای سال تاکنون تنها ۱۸ درصد افزایش قیمت خودرو را شاهد بودیم. به عبارتی اصلاح قیمت خودرو به میزان نصف مقدار تورمی بوده که در بازار و کالاها وجود دارد.»

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در واکنش به این موضوع که چرا دولت نتوانست قیمت خودرو را ارزان کند؟ گفت: ساده‌ترین تعریفی که دولتمردان ایرانی از علم اقتصاد نمی‌دانند، رابطه علت و معلولی تورم و افزایش قیمت است؛ این‌که تورم عامل افزایش قیمت است، نه افزایش قیمت علت تورم. همین موضوع را در دستور عجیب ایشان در درج قیمت تولیدکننده می‌بینید. جدولی غیرقابل اجرا که اصرار بر اجرای آن تنها به کمبود کالا و ممانعت توزیع‌کنندگان از فعالیت منجر خواهد شد.

وی عنوان کرد: نمی‌توان در زمانی که کسری بودجه بسیار زیاد است و دولت اصرار دارد با مالیات‌های غیرقابل وصول بدون حذف بخشودگی و معافیت مالیاتی، هزینه‌های گزاف سازمان‌های ناکارآمد و موازی را پرداخت کرد و قیمت کالاها را کاهش داد.

این کارشناس صنعت خودرو با ذکر این نکته که متاسفانه افزایش تیراژ تولید در شرایط بانکی فعلی حتی ممکن است برعکس عمل کند و سبب افزایش تورم هم شود، تصریح کرد: رابطه ساده آدامز اسمیت در خصوص تناسب قیمت با تیراژ در شرایطی درست کار می‌کند که میزان پول تولید شده و در گردش در جامعه تحت کنترل درستی باشد؛ وگرنه هرچند افزایش تیراژ می‌تواند تورم بخشی را کم کند، ولی تورم عمومی ممکن است ناشی از دوره طولانی چرخش پول و حبس منابع به صورت دارایی‌های غیرقابل چرخش مانند خودروی ناقص و اضافه برداشت از شبکه بانکی افزایش یابد.

زاوه درباره این‌که در شرایط کنونی، کاهش قیمت خودرو دیگر مفهومی ندارد، متذکر شد: چطور انتظار دارند در حالی که رشد اقتصادی پایدار نیست، هزینه‌های تولید و دوره چرخش پول بسیار طولانی است و کسری بودجه کشنده است، تورم منفی شود؟

وی یادآور شد: برای کاهش قیمت، تورم باید منفی شود، نه اینکه از ۵۰ به ۲۰ برسد! اگر تورم به فرض خوشبینانه کنترل شود و تا ۲۰ درصد کاهش یابد، همچنان روند قیمت‌ها را صعودی می‌کند. برای نزولی شدن قیمت‌ها، تورم منفی نیاز است که قطعا اقتصاد ایران چنین چیزی را نخواهد دید.

خودرو ۷ تا ۴۰ درصد گران شد

بررسی روند بازار خودرو نشان می‌دهد که در بازه ۱۵۸ روز گذشته، شاهد رشد ۷ تا حدود ۴۰ درصدی قیمت خودرو بودیم. آن‌طور که در میان قیمت‌ها دیده می‌شود، در حالی امروز در بازار پراید با قیمت ۱۸۸ میلیون تومان به فروش می رود که دوازدهم مردادماه امسال ۱۴۲ تومان قیمت داشت. همچنین پژو۲۰۰۸ امروز در بازار یک میلیارد و ۱۰۰ هزار تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۲۷۳ میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتوماتیک ۵۵۸ میلیون تومان، پژو۴۰۵ بنزینی ۲۷۵ میلیون تومان و پژوپارس اتوماتیک ۴۲۳ میلیون تومان قیمت دارد و این در حالی است که ۱۲ مردادماه پژو۲۰۰۸ با قیمت ۹۱۵ میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۲۳۲ میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتوماتیک ۴۰۰ میلیون تومان، پژو۴۰۵ بنزینی ۲۲۰ میلیون تومان و پژوپارس اتوماتیک ۳۷۰ میلیون تومان به فروش می‌رفت.

گزارش‌ها حاکی از آن است که در بازه ۱۵۸ روز گذشته تیبا هاچ‌بک۳۷ میلیون تومان، چانگان (مونتاژ) ۱۲۵ میلیون تومان، دنا معمولی ۵۵ میلیون تومان، دناپلاس توربو ۶۰ میلیون تومان، راناپلاس ۱۸ میلیون تومان، ساینا EX ۴۴ میلیون تومان، سمند LX EF۷ ۲۰ میلیون تومان و کوییک دنده‌ای ۳۸ میلیون تومان گران شده است.

تیبا هاچ‌بک در حال حاضر در بازار ۱۸۷ میلیون تومان، چانگان (مونتاژ) ۶۱۵ میلیون تومان، دنا معمولی ۳۶۵ میلیون تومان، دناپلاس توربو ۵۳۰ میلیون تومان، راناپلاس ۲۷۳ میلیون تومان، ساینا EX دنده‌ای ۱۹۴ میلیون تومان، سمند LX EF۷ در حدود ۲۸۰ میلیون تومان و کوییک دنده‌ای ۱۹۷ میلیون تومان قیمت دارد.