کشور قطر در همسایگی جنوبی ایران، علی‌رغم مساحت کوچک خود یکی از مهمترین و استراتژیک کشورها در حوزه گاز طبیعی است. این کشور که تنها ۴۰ درصد از گاز تولیدی خود را در داخل مصرف می‌کند، توانسته است در سال گذشته بالغ بر ۱۰۶ میلیارد مترمکعب را به‌صورت LNG و ۲۲ میلیارد مترمکعب را به صورت خط لوله صادر کرده است.

سفر ریاست جمهوری کشور و تیم همراه وی به این کشور برای حضور در نشست مجمع صادرکنندگان گاز در شرایطی صورت می‌گیرد که مبادلات گازی دنیا دستخوش تغییرات گسترده‌ای شده است. در این میان ایران که از لحاظ جغرافیایی نقش مرکزی را میان کشورهای صادرکننده و واردکننده بزرگ گاز دارد، می‌تواند از این تغییرات به نحو احسن برای تبدیل شدن به هدف هاب انرژی منطقه شدن استفاده کند.

از جمله این تغییرات خبر مذاکره عادل کریم، وزیر برق عراق در سفر به دوحه با سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر درباره مسائل لجستیکی مربوط به انتقال گاز از بنادر قطر به عراق بود.

عراق از بزرگترین و مهمترین مشتریان گاز ایران از قدیم به حساب می‌آمد، هرچند روند کند تسویه حساب‌های وجوه صادراتی این کشور با ایران و از طرفی افزایش مصرف گاز در ایران، مشکلاتی را در تعامل دو طرف به وجود آورده بود تا جایی که به گفته وزارت برق عراق در تابستان امسال صادرات گاز ایران به این کشور از روزانه ۴۹ میلیون متر مکعب به ۸ میلیون متر مکعب رسیده و این به معنای کاهش ۵ هزار و ۵۰۰ مگاواتی تولید برق است که موجب اعتراض شهروندان عراقی هم شده است.

از طرفی آنچه مشخص است عراق زیرساخت‌های لازم را برای دریافت گاز از قطر در کوتاه‌مدت ندارد و مذاکره این کشور با قطر صرفاً به دلیل تنوع مبادی گاز است. در واقع به دلیل قیمت بالای گاز قطر، برخی مخالفت‌های حزبی و در نهایت نبود زیرساخت به نظر می‌رسد این مذاکرات بیشتر جنبه اهرم فشار بر ایران را داشته است.

از طرف دیگر هفته گذشته و به دلیل بالا گرفتن تنش‌های میان اوکراین و روسیه، جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی خبر از مذاکره اتحادیه اروپا با قطر، آذربایجان و آمریکا برای واردات و تنوع‌بخشی به مبادی وارداتی خود است.

با در نظر گرفتن تمام این شرایط اجلاس GECF و سفر رئیس جمهور به قطر اتفاق می‌افتد. منابع آگاه وزارت نفت گفته‌اند که یکی از اهداف و پیشنهادات وزارت نفت، پیشنهاد سوآپ گاز قطر و صادرات به کشورهای همسایه و تشکیل کارگروه مشترک در زمینه پارس جنوبی است.

هنوز به طور دقیق مشخص نشده است ارائه این پیشنهاد از سمت وزارت نفت با هدف تداوم و حفظ بازار گازی عراق، صادرات به کشورهای حوزه خزر از جمله آذربایجان یا صادرات به کشورهای شرق در صورت تکمیل خط لوله صلح صورت می‌گیرد ولی آنچه مشخص است این ایده که برای اولین بار مطرح می‌شود می‌تواند علاوه بر مزایایی که برای قطر داشته باشد، محکم‌ترین گام برای تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه باشد.