طبق آمارهای موجود نیاز سالانه کشور به آرد گندم برای تولید نان بیش از ۱۲ میلیون تن است که سال گذشته، کشور به دلیل استمرار خشکسالی‌ها با کاهش تولید گندم مواجه شد؛ به گونه‌ای که بین ۷.۵ تا ۸ میلیون تن از این محصول از محل واردات تامین شد؛ با این حال قاچاق آرد در مرزها ضربه‌ای به منافع ملی کشور است.

دولت سیزدهم هر تن گندم وارداتی را ۵۰۰ دلار و هر کیلوگرم گندم داخلی را کیلویی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری می‌کند، اما دولت سوبسیدی در بخش آرد، نان به صنف و صنعت پرداخت می‌کند که در هر کیلوگرم آرد گندم، شامل آرد دولتی ۶۵۰ تومان، آزاد پز ۹۰۰ تومان و صنف و صنعت ۲ هزار و ۷۰۰ تومان اختصاص می‌دهد؛ این موضوع فاصله قیمتی زیادی در این بخش ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به فساد و قاچاق آن شود. پیش از این قیمت جهانی هر تن گندم ۲۸۰ دلار بوده است.

طی سالیان متمادی تاکنون صنف و صنعت همچون کارخانجات ماکارونی و شیرینی و شکلات و قنادی‌ها آرد مورد نیاز خود را با یارانه ۴۲۰۰ تومانی به صورت سهمیه ای دریافت می کردند که بخشی از تولیدات وارد بازار داخلی و بخش دیگر با قیمت های جهانی صادر می شود که سودکلان ناشی از صادرات و سوبسید ارایه شده، به جیب تولیدکنندگان این صنایع می رود حتی به گفته برخی کارشناسان پرداخت این سوبسید باعث می شود که بخشی از این آرد یارانه ای از طریق قاچاق از کشور خارج شود.

پرداخت سوبسید به آرد و صادرات رسمی محصولات نهایی مانند انواع ماکارونی و پاستا و بیسکوئیت و شیرینی از کشور همانند بحث صادرات آب مجازی در قالب صادرات هندوانه است که نه تنها به نفع کشور نیست بلکه در درازمدت می تواند منافع ملی کشور را با آسیب جدی روبرو کند این درحالیست که برخی سودجو نیز اقدام به قاچاق آرد یارانه ای کرده اند.

همچنین هر از گاهی شاهد افزایش قیمت ماکارونی، بیسکوئیت و شیرینی در کشور هستیم که صاحبان این صنایع اعلام می کردند هزینه های تولید بالاست و آرد یارانه ای دریافت نمی کنند و حال با حذف سوبسید آرد صنف و صنعت برخی می گویند تاکنون آرد یارانه ای دریافت می کردند و اکنون با حذف این آرد قیمت محصولاتشان افزایش قیمت خواهد یافت.

طبق آمارهای موجود اکنون حدود ۳۸۰ کارخانه آرد با ظرفیت اسمی ۲۵ میلیون تن وجود دارد که اکنون با ظرفیت ۱۲ تن در سال تولید دارند که بخشی از این آرد وارد واحدهای تولید نان و بخشی دیگر وارد صنف و صنعت می شود.

پیش از این «سید محمدرضا مرتضوی» رییس کانون انجمن های صنایع غذایی و رییس هیات مدیره انجمن آردسازان ایران گفته بود: با توجه به نرخ گندم درکشور و تخصیص آرد یارانه‌ای به ماکارونی، شیرینی، شکلات، کیک و بیسکوییت و صادرات این محصولات ضرورتی ندارد زیرا وقتی داخل کشور یارانه کالایی توزیع می‌شود ۱۰ ها هزارتن کالا قابلیت قاچاق و صادرات پیدا می‌کند.

مرتضوی براین باور بود که قاچاق آرد نیازمند ایجاد شبکه‌ و ساماندهی این کالا در حجم های بالاست بنابراین قاچاق آرد به اندازه‌ ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزارتن نمی‌تواند کشور را با کمبود روبرو کند اما با این وجود باید دستگاه‌های نظارتی وارد شوند تا از این موضوع جلوگیری شود.

وی با بیان اینکه پیش از این نیز در سال‌های گذشته پرونده‌های بزرگی برای قاچاق و صادرات آرد داشته‌ایم افزود: درواقع دولت برای هر تن آرد صنف و صنعت ۳۵۰ دلار در تن و برای واحدهای نانوایی ۴۴۰ دلار در تن یارانه ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد نرخ آرد در ایران یک‌دهم قیمت جهانی است. به طور مثال دولت هر تن گندم را ۵۰۰ دلار می‌خرد آرد را ۱۰۰ دلار در اختیار صنف و صنعت قرار می‌دهد و کارخانجات هر تن ماکارونی را ۴۰۰ دلار صادر می‌کنند یعنی کشور ما بابت صادرات هر تن ماکارونی ۲۰۰ دلار ضرر می‌دهد اما کارخانه‌داران ماکارونی سود می‌برند.

بنابراین دولت در پی اصلاح نرخ ارز و حذف یارانه ۴۲۰۰ تومانی و واقعی شدن قیمت گندم متناسب با نرخ های جهانی این محصول، قیمت آرد داخلی را واقعی کرد به طوری که شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران طی ابلاغیه ای در ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۱ اعلام کرد: در پی اجرای مصوبات جلسه تعیین قیمت فروش گندم صنف و صنعت، قیمت فروش گندم توسط شرکت متبوع برای تامین آرد مصارف صنف و صنعت از ابتدای سالجاری را ۱۲ هزارتومان به ازای هر کیلوگرم تعیین شده است.

بنابراین با استناد بند « ۲» از ابلاغیه فوق الذکر آن بخشی از گندم های فروخته شده که از انبارهای این شرکت خارج نشده نیز مشمول قیمت گذاری جدید بوده و خریدارن می بایست نسبت به پرداخت مابه التفاوت آن و اریز به حساب این شرکت منطبق با اصلاحات اعمال شده در سامانه سیفا اقدام کنند

بدیهی است کارخانجات آردسازی ، صنوف و صنایع آرد بر که از ابتدای سالجاری برای فروش آرد و محصولات تولیدی خود از گندم صنف و صنعت با منشا قیمت دو هزارو ۷۰۰ تومان (۲۷۰۰۰ ریال) استفاده کرده اند موظف به رعایت قیمت محصولات خود بر مبنای گندم دو هزارو ۷۰۰ تومان است.

واقعی شدن قیمت آرد صنف و صنعت به نفع منافع ملی کشور است

«سید محمدرضا مرتضوی» رییس هیات مدیره انجمن آردسازان ایران درباره تعیین نرخ جدید آرد برای صنف و صنعت افزود: با وجود اینکه قیمت آرد طبق مصوب دولت ۵ برابر شده بنابراین کارخانجات آرد نیازمند افزایش سرمایه در گردش با حجم بالایی هستند یعنی اگر پیش از این برای ۱۰۰۰ تن آرد ۲.۵ میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز بود اکنون این رقم به ۱۲.۵ میلیارد تومان رسیده، اما با این وجود از این موضوع استقبال می کنیم.

مرتضوی گفت: قیمت جهانی آرد ۷۰۰ دلار در تن است درحالی که قیمت آرد برای صنف و صنعت داخلی با سوبسید (نرخ دو هزارو ۷۰۰ تومان) ۱۰۰ دلار در تن تمام می شد اما اکنون با واقعی شدن نرخ این محصول هر تن آرد برای صنف و صنعت ۵۳۰ دلار می شود.