آقای بابک عابدینی با حضور در رسانه ملی (رادیو اقتصاد برنامه تابلوی واردات) به مناسبت روز بزرگداشت صنعت چاپ، اطلاعاتی در خصوص فرآیند چاپ، بسته‌بندی، موانع پیش روی این صنعت، واردات و صادرات در این حوزه ارائه کرد.

مجری: در خصوص صنعت چاپ، بسته بندی و اینکه شامل چه نوع کسب و کار‌هایی می‌شود و جایگاه کشور ما در این صنعت چگونه است توضیحاتی بفرمایید؟

آقای بابک عابدینی رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران گفت: صنعت چاپ یک صنعت فراگیر، راهبردی، پایه‌ای و یکی از قدیمی‌ترین صنایع در دنیا محسوب می‌شود؛ از زمانی که کنده کاری روی اجسام و بعد انتقال آن تصاویر از طریق رنگ‌های طبیعی به چوب بوده و تا امروز که این صنعت چاپ از طریق دیجیتال و با فناوری روز انجام می‌شود.

وی افزود: به لحاظ ساختاری، صنعت چاپ از طراحی صنعتی شروع می‌شود و، چون ایده پردازی می‌خواهد جز صنایع خاص است؛ بنابراین ساختار صنعت چاپ، شامل: ایده پردازی، طراحی، گرافیک، فتوشاپ، نرم افزاری، سخت افزاری، ماشین آلات، اپراتورها، بنگاه‌ها و ... است که همه این‌ها منجر به چاپ و اشتغال زایی می‌شود.

عابدینی گفت: وقتی همه زیر ساختا‌ها آماده باشد ما می‌خواهیم روی چه چاپ کنیم؟ کاغذ، برای نشر کتاب و مجله، مقوا برای بسته بندی‌های سلولزی مانند جعبه دارو و دستمال کاغذی و جعبه‌های شیرینی و شکلات و جعبه‌هایی که از محصول محافظت می‌کنند، برای بروشور و پوستر و انواع کاغذ‌ها که در هر کدام از فرایندها، هم اشتغال و هم ماشین‌آلات برای تولید آن محصولات وجود دارد از چوب گرفته تا تبدیل آن به پالپ و خمیر کاغذ که خود آن یک صنعت است و تبدیل آن خمیر به محصولات کاغذی و سلولزی هم خودش یک صنعت است همه این‌ها به فرایند چاپ و بسته‌بندی برمی گردد.

وی اضافه کرد: چاپ روی کاغذ‌های چسب دار برای لیبل‌های روی شامپو، شیشه‌های دارویی، مواد غذایی و بطری‌های نوشیدنی این‌ها هم می‌شود بستر‌های چسب دار و روی آن بسته بندی‌هایی که لیبل خور است چسبیده می‌شود که آن برچسب، محصول را برای خرید به مصرف کننده معرفی می‌کند.

عابدینی گفت: از طرف دیگر بستر‌هایی به نام بستر‌های پلیمری و انعطاف پذیر وجود دارد که برای محصولاتی مانند چیپس و پفک و ... استفاده می‌شود که بسته‌بندی نرم و زر وبرقی دارد که آن‌ها هم از طریق بخش‌های پتروشیمی تولید می‌شود و نیاز به سیستم‌های تولید مخصوص دارد و بیشتر آن پلی پروپیلن، پی وی سی، نایلون و پلی اتیلن‌ها با خواص مختلف و ... است.

وی ادامه داد: چاپ‌های انعطاف پذیر در صنایع غذایی، صنایع آرایشی بهداشتی، دارویی بسته بندی قرص و بسته بندی‌هایی روی لومینیوم استفاده و جزو صنایع چاپ محسوب می‌شود.

عابدینی گفت: چاپ افست، چاپ دیجیتال، چاپ عکس روی پیراهن و لباس و چاپ تصویر روی پارچه از طریق حرارت یا از طریق فشار که بسیار گسترده است است نیز جز این صنعت است.

مجری: ماشین آلات جدا از فعالیت شما است؟

عابدینی گفت: ماشین آلات مختلفی برای چاپ وجود دارد مثلا از افست بیشتر برای چاپ کتاب، جعبه و بروشور و از ماشین آلات فلکسو برای لیبل‌های پشت چسب دار، چیپس، پفک و پیچ‌های دور شکلات و شیرینی استفاده می‌شود، یعنی کارخانجات متفاوتی در دنیا ماشین آلات مخصوص برای چاپ تولید می‌کنند که فرآیند چاپ هر کدام متفاوت است، در چاپ دیجیتال از پرینتر‌های رنگی گرفته تا چاپ‌های دیجیتال صنعتی، که امروز جای خیلی از فرآیند‌های چاپ را گرفته است استفاده می‌شود.

مجری: آیا سازمان فنی حرفه‌ای و یا مراکزی است که به علاقمندان آموزش و مدرک معتبر دهد؟

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته بندی ایران گفت: بله، البته در زمینه آموزش تخصصی چاپ، صنعت چاپ هنوز برای حتی مسئولان کشور شناخته شده نیست، زیرا اهمیت موضوع را درک نمی‌کنند.

مجری: این سوال را پرسیدم برای اینکه مردم بدانند این صنعت چقدر گسترده است و چقدر می‌تواند اشتغال ایجاد کند اگر به آن بها داده شود.

میهمان: بله البته من هنوز فرایند بعد از چاپ را نگفتم که چه اتفاق‌هایی در آن زمینه می‌افتد؛ مثلا در زمینه چاپ‌های امنیتی، چاپ پول یا چاپ‌های محافظت از برند یا هولوگرام یا المان که در آن بسته بندی چاپی استفاده می‌شود که نتوانند تقلبی (فیک) آن را درست کنند که از مصرف کننده محافظت کند تا جنس تقلبی به دستشان نرسد.

وی افزود: در حوزه فناوری، فرآوری، علمی، سلامت و حوزه دانش بنیان فرآینده‌های چاپ متفاوت است چگونه یکسری مواد شیمیایی برای چاپ ایجاد می‌شود و در مرحله چاپ انتقال آلاینده ها، مواد شیمیایی و میکروبی به صفر می‌رسدهمه این‌ها در صنعت چاپ گنجانده شده ضمن اینکه صنایع مختلف دیگر که زیر مجموعه این صنعت هستند و اشتغال زایی دارند.

مجری: با توجه به اینکه هم اکنون تولید کنندگان خوبی با دانش فنی و علمی مناسب در صنعت چاپ و بسته بندی داریم آیا در مقایسه با سایر کشور‌ها حرفی برای گفتن داریم؟

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته بندی ایران گفت: از نظر تخصصی و علمی، نمی‌گویم در حد بالاترین کشور‌ها هستیم، اما در حد منطقه خاورمیانه، از نظر علمی و دانش فنی حرفی برای گفتن داریم، از نظر تجهیزات و ماشین آلات هم نمی‌گویم به روز هستیم، اما ناوگان صنعت چاپ و بسته بندی ایران حداقل با کشوری مانند ترکیه تا ۹۰ درصد رقابت می‌کند.

مجری: معمولاً واردات می‌شود؟

وی با بیان ایکه ماشین آلات و تولید محصول برای کشور باید مزیت اقتصادی داشته باشد گفت: ما در زمینه ناوگان و تجهیزات صنعت چاپ شاید با کشور‌هایی مانند ترکیه برابر باشیم؛ در ۱۰ تا ۱۲ سال گذشته با توجه به سرمایه گذاری‌های گسترده بخش خصوصی در زمینه‌هایی که سرمایه گذاری کم بوده و با تمهیداتی که انجام شده، واردات در زمینه محصولات چاپ تقریباً به صفر رسیده است

عابدینی گفت: از نظر ظرفیت تولید در رقابت، برابر هستیم، اما از نظر سهم بازار، به دلیل ناهماهنگی، مشکلات در محیط کسب و کار، مشکلات لجستیکی و مبادلات مالی با کشور‌های هدف موانعی وجود دارد که منجر شده مثلا ترکیه ۵۰ درصد درآمد صنعت چاپ از حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلار را از منطقه ما، خاورمیانه و شمال آفریقا را به خود اختصاص دهد، اما سهم ما بین ۴ تا ۶ درصد است یعنی از نظر سطح درآمدی، ما نتوانستم آنطور که باید پیش برویم، اما از نظر تجهیزات و ظرفیت، اگر بالاتر نباشیم مساوی هستیم.

وی اضافه کرد:، اما در زمینه محصولات پلیمری که همان بسته بندی‌های انعطاف پذیر است از ترکیه جلوتر هستیم، زیرا خودمان مزیت تولید معدنی اش را در کشور داریم بنابراین ظرفیت ما خیلی بالا است، اما سهم ما به دلایل نبود حمایت‌های مالی، تسهیلاتی و سرمایه در گردش و نبود امکانات فاینانس و مسائل سوئیفت، با چالش همراه است. باز هم سعی می‌کنیم به کشور‌های منطقه صادرات داشته باشیم ضمن اینکه اگر مسائل و مشکلاتی موجود در این زمینه برطرف شود می‌توانیم به تولید ناخالص ملی (GDP) کمک کنیم، زیرا در نهایت همه محصولاتی که قرار است صادر شود نیاز به بسته بندی دارد.

وی اضافه کرد: همه زیر ساخت‌های برای چاپ و بسته بندی محصولات صادراتی در کشور وجو د دارد به شرط آنکه موانعی اعم از نوسازی تجهیزات، تسهیل پرداخت وام و سرمایه در گردش برداشته شود تا با حمایت صحیح و حساب شده از این صنعت و تولید کننده در این زمینه درآمد زایی داشته باشیم.

عابدینی گفت: صنعت بسته بندی تافته جدا بافته از صنعت چاپ نیست و این دو تکمیل کننده یکدیگر هستند یعنی صنعت چاپ است که به بسته بندی هویت می‌دهد، بسته بندی نمی‌تواند بدون چاپ ارزش‌مند شود یا ارزش افزوده ایجاد کند پس اکثر واحد‌های تولیدی ما نیازمند چاپ و بسته بندی هستند.

وی افزود: مسئولان باید در استان‌ها ظرفیت سنجی تولید داشته باشند و برای آن تولید، بسته بندی داخلی در نظر بگیرند نکته بعدی شناسایی استان‌های مرزی که ظرفیت صادراتی یا ظرفیتتقاضای بازار هدف وجود دارد است که باید بسته بندی و حمل و نقل آن با توجه به هزینه‌های سنگین لجستگی در نظر گرفته شود و باید سرمایه‌گذاری هدفمند برای بازار خودمان انجام دهیم که منجر به هدر رفتن سرمایه ملی نشود.

مجری: هم اکنون در زمینه چاپ و بسته بندی، به کدام کشور‌ها صادرات داریم و راهکارمان برای افزایش صادرات چیست؟

عابدینی گفت: بیشترین و سودآورترین صادرات ما، محصولات پلیمری است؛ محصولات دارویی، خوراکی، غذایی، آرایشی بهداشتی و ... به طریق بسته بندی‌های انعطاف پذیر انجام می‌شود دلیل آن هم این است که ما برای تولید مواد اولیه و واسطه‌ای مزیت نسبی و اقتصادی داریم.

عابدینی با بیان اینکه در کشور ظرفیت سرمایه گذاری برای گسترش و توسعه بسته بندی وجود دارد، گفت: هم اکنون در دنیا در بسته بندی‌های انعطاف پذیر مواد لبنی، آرایشی و بهداشتی از بسته بندی‌هایی استفاده می‌شود که آنتی باکتریال است، یعنی ارزش افزوده بسیار زیادی به محصول می‌دهد ضمن اینکه از نظر معدنی تامین هستیم و می‌توانیم با یک ارزش افزوده معقول، محصول را با چند برابر قیمت حتی صادر و در ازای آن محصولات مورد نیاز خودمان را با قیمت خوب وارد کنیم.

وی با بیان اینکه ظرفیت خوبی در این زمینه در کشور وجود دارد ادامه داد: در بحث سلولزی یعنی تولید جعبه‌های مقوایی یا بسته بندی صادرات داریم، اما بیشتر آن در بسته بندی‌های پلیمری است، و به کشور‌هایی مثل ارمنستان، ترکمنستان، تاجیکستان، افغانستان، عراق، آذربایجان، قزاقستان و ترکیه صادارت می‌شود ضمن اینکه هم اکنون به امارات و بعضی از کشور‌های اروپایی صادرات داریم یک سری از محصولات مانند محصولات چاپ امنیتی و حفاظت از برند است که به کشور‌های آمریکا جنوبی صادر می‌شود

مجری: ارز آوری ما چقدر است؟

عابدینی گفت: در مجموع از ۶۰ میلیارد دلاری که توسط سایت پایا برای صنعت چاپ تخمین زده شد، سهم ما در خاورمیانه هم اکنون بین ۴ تا ۶ درصد است که در مقایسه با کشور ترکیه که بیش از ۳۰ میلیارد دلار است خیلی کم است که این نیاز به حمایت از پایه قانونگذار دارد.

وی افزود: صنعت چاپ و بسته بندی صنعتی است که باید بودجه برای آن تخصیص داده شود و این بودجه بندی می‌تواند به صادرات کل محصولات کمک کند.

مجری: بخش خصوصی خودش می‌تواند در این زمینه سرمایه‌گذاری کند؟

عابدینی گفت: تا حدی می‌تواند؛ سرمایه گذاری در ماشین آلات جدید و صنعت چاپ تقریباً غیر ممکن است.

مجری: با توجه به اینکه الان دیگر ارز ترجیحی هم برای آن نداریم و ارز آزاد است!

وی افزود: بله گمرک هم با ارز ۲۶ تا ۲۷ هزار تومان حساب می‌شود ضمن اینکه مالیات بر ارزش افزوده از امسال اضافه شده است که خرید یک دستگاه حتی دست دوم را هم برای ما سخت کرده است و این کهولت ناوگان تجهیزات، تهدیدی برای صنعت چاپ است ضمن اینکه جذابیت صنعت چاپ و بسته بندی با تکنولوژی‌های نوین امکان پذیر است.

عابدینی گفت: بنابراین با حمایت‌های درست بخش دولتی و همکاری بخش خصوصی که انگیزه دارد، اما توانش در حد محدود است می‌شود از این صنعت حمایت کرد.

وی با بیان اینکه بخش خصوصی از لحاظ درآمد و تبدیل آن به هزینه ارزی با تسهیلات ۵۲۰ درصد به بالا با آن قیمت ارز تقریبا غیرممکن است افزود: هم اکنون وارد کردن دستگاه چاپ که بتواند بسته بندی روز دنیا را انجام دهد بین ۲ تا ۶ میلیون یورو اعتبار نیاز دارد.

مجری: یک سری ماشین‌آلات چاپ هستند که معمولا از آلمان وارد می‌شود.

عابدینی با اشاره به اینکه ماشین آلات صنعت چاپ، کشور‌های آلمان، ژاپن و ایتالیا جزؤ بهترین هاست گفت: تسهیلات بانکی ۱۵ تا ۳۰ درصد، ارز یورو و دلار بالای ۳۰ هزار تومان، حقوق و عوارض گمرکی با محاسبه ارز ۲۵، ۲۶ هزار تومان و دریافت ارزش افزوده، خطوط تولیدی و تجهیزات صنعتی چاپ را با مشکل مواجه کرده است.

وی ادامه اد: یک دستگاه چاپ به روز که بتواند نیاز بسته بندی را تامین کند بین ۲ تا ۶ میلیون یورو قیمت دارد به اضافه هزینه‌های واردات و هزینه‌های حمل و نقل، که مبلغ نجومی می‌شود ضمن اینکه تسهیلاتی که به بخش خصوصی در مقایسه با تسهیلات کشور‌های رقیب و حوزه خاورمیانه که بین ۳ تا ۵ درصد است تعلق می‌گیرد غیر ممکن است

مجری: اگر بخواهید یک عدد از ۱ تا ۱۰ به صنعت چاپ و بسته بندی و کیفیت آن بدهید، چه نمره‌ای می‌دهید؟

رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته بندی ایران گفت: نمره نه می‌دهم، زیرا واقعاً فعالان صنعت چاپ زحمت می‌کشند و چقدر به این صنعت و توسعه سایر صنایع کشور اهمیت می‌دهند.