بانک مرکزی با اعلام جایگزینی نرخ ارز مرجع به جای نرخ ارز مبادله‌ای، رسما نرخ ارز مبادله‌ای را حذف کرد. این اساس نرخ ارز مبادله‌ای دیگر از سوی بانک مرکزی اعلام نمی‌شود و تنها یک نرخ به عنوان ارز مرجع از سوی این بانک اعلام خواهد شد. گفته می‌‌شود که این تصمیم در راستای دستیابی به «ارز تک‌نرخی» گرفته شده است تا از این پس به جای عناوینی چون «ارز مرجع» و «ارز مبادله‌ای»، تنها یک قیمت «ارز مرجع» اعلام شود.

این تصمیم در حالی گرفته شده که سال گذشته برخی از فعالان صنعتی با تاکید بر ضرورت تک‌نرخی شدن ارز معتقد بودند: تمام مشکلاتی که در مورد نرخ ارز و نحوه محاسبه تسهیلات و مابه‌التفاوت ارز مرجع و مبادله‌ای و بازار آزاد ایجاد شده به خاطر این است که ارز تک نرخی نیست. به گفته آنها، در شرایطی که نرخ ارز در بازار به قیمت تعادلی برسد باید برای تک نرخی کردن آن اقدام شود.

حالا با تصمیم بانک مرکزی مبنی بر حذف دلار با قیمت مبادله‌ای و تعیین یک قیمت برای ارز از سوی دولت، در گزارشی واکنش تولیدکنندگان را نسبت به این خبر پیگیری کرده که در ادامه می‌خوانید.

محروم بودن صنایع سنگین از ارز مرجع

نصرالله محمدحسین فلاح از جمله فعالان صنعتی است که در مورد افزایش نرخ دلار رسمی به 2477 تومان، می‌گوید: افزایش نرخ دلار رسمی تاثیر چندانی روی صنایع سنگین نخواهد داشت؛ چرا که حداقل صنایع سنگین به نرخ دلار مرجع سابق (1226 تومان) چندین ماه است که دسترسی ندارند. رییس اتحادیه صنایع ریخته‌گری با بیان اینکه بازار ریخته‌گری و صنایع سنگین فلزی خود را با قیمت‌های بازار وفق داده‌اند، گفت: بسیاری از خریدها و نیازهای اولیه صنایع ریخته‌گری با ارز با قیمت بازار آزاد صورت می‌گرفت و دلار با قیمت 1226 تومانی تنها به کالاهای اساسی، دارو و نهاده‌های دامی تعلق داشت.

عضو هیات مدیره انجمن مدیران صنایع و کنفدراسیون صنعت با بیان اینکه قیمت ارز متاثر از بازار عرضه و تقاضا است، گفت: در حال حاضر برخی از صنایع که متقاضی ارز بوده‌اند به دلیل مشکلات بسیار از گروه دریافت‌کنندگان ارز خارج شده‌اند، بنابراین تا زمانی که شرایط بازار کسب و کار مناسب نشود، آنها متقاضی ارز نخواهند بود. وی در مورد اینکه به‌رغم افزایش 1251 تومانی قیمت دلار رسمی، قیمت ارز در بازار آزاد نوسانات شدیدی نداشت، گفت: در حال حاضر هیجان کاذب نسبت به دریافت ارز از بین رفته است؛ همچنین مشکلات صنایع در سال گذشته نیز باعث شد که هم اکنون نیاز برخی از صنایع به ارز کاهش یابد. فلاح با اشاره به کاهش 50درصدی تولید خودرو در کشور گفت: کاهش تولید در بخش خودروسازی و بدهی آنها به قطعه‌سازان روی فعالیت واحدهای ریخته‌گری نیز تاثیر گذاشته است.
وی همچنین به تاثیر افزایش قیمت ارز بر فرآیند صادرات اشاره کرد و گفت: با افزایش قیمت ارز تولیدکنندگانی که بازار صادراتی دارند، رشد می‌کنند.

ارز چند نرخی مساوی با رانت

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و عضو انجمن قطعه‌سازان نیز در مورد افزایش نرخ ارز رسمی و حذف نرخ مبادله‌ای و تاثیر آن روی صنعت، می‌گوید: بیش از یک سال است که صنایع از دریافت ارز با نرخ مرجع محروم بوده‌اند و خود را با نرخ مرکز مبادلات ارزی و بازار آزاد وفق داده‌اند. وی ادامه داد: چند نرخی بودن قیمت ارز عمدتا منجر به ایجاد رانت می‌شود، بنابراین این اقدام بانک‌مرکزی در مجموع مثبت است. نجفی‌منش افزود: اگر بتوانیم در آینده نرخ مرجعی که بانک مرکزی اعلام می‌کند و نرخ بازار آزاد را به هم نزدیک کنیم تا تنها یک نرخ برای ارز اعلام شود، صنعتگران بهتر می‌توانند برنامه‌ریزی کنند و خود را با قیمت‌ها تطبیق دهند.

تولید ارز مرجع نمی‌گرفت

محمدرضا مرتضوی، رییس خانه صنعت و معدن استان تهران با اشاره به عدم تخصیص ارز با نرخ مرجع به بخش تولید، می‌گوید: مدت‌ها است به صنایع ارز با نرخ مرجع اختصاص نمی‌یابد و به همین دلیل صنایع ماشین‌آلات، قطعات یدکی و مواد اولیه مورد نیاز خود را با ارز آزاد تامین می‌‌کنند.

عدم تخصیص ارز با نرخ مرجع از یک سو و طولانی بودن روند دریافت ارز با نرخ مرکز مبادلات ارزی دیگر موردی است که مرتضوی به آن اشاره کرده و می‌گوید: مشکلات به وجود آمده در تامین ارز مورد نیاز موجب شده تا هزینه‌های تولید به صورت چشمگیری افزایش یابد. به گفته رییس خانه صنعت و معدن استان تهران، گندم و ذرت در این مدت، تنها دریافت‌کنندگان ارز با نرخ مرجع بودند که با حذف آن بیشترین ضرر به این بخش خواهد خورد و برای جبران این ضرر دولت ناچار به تخصیص یارانه به این دو کالای اساسی خواهد شد. مرتضوی معتقد است در صورتی که ارز با یک سرعت مناسب به صنعت اختصاص یابد، مشکلات این بخش برطرف خواهد شد و با این شرایط رسیدن ارز به نرخ 2477 تومان تاثیر چندانی بر تولید نخواهد داشت.

ایجاد نوسان در نرخ ارز را می‌توان یکی از عمده مشکلاتی دانست که از سال گذشته و با راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی، صنایع با آن درگیر بودند و حال با شناور شدن تعیین نرخ ارز ظاهرا این مشکل ادامه‌دار خواهد شد. به گفته رییس خانه صنعت و معدن استان تهران، شناور کردن نرخ ارز امکان برنامه‌ریزی از واحدهای تولیدی را سلب خواهد کرد.

مرتضوی با اشاره به مشکلاتی که در گشایش «ال.سی» به وجود آمده، می‌گوید: سال گذشته صنعتگران با مشکلات فراوان موفق به گشایش «ال.سی» می‌شدند، اما به موقع ارز مورد نیاز تخصیص نمی‌یافت؛ به همین دلیل صنعتگران برای تامین مایحتاج مورد نیاز خود به بازار آزاد رجوع می‌کردند که این امر هزینه‌های تولید را افزایش می‌داد.

رییس خانه صنعت و معدن استان تهران در خصوص اینکه آیا با تک‌نرخی شدن ارز مشکلات به وجود آمده برطرف خواهد شد، می‌گوید: مشکلات به شرط تخصیص ارز به واحدهای صنعتی برطرف خواهد شد.

مشکل در برنامه‌ریزی

حسین ساسانی، دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران نیز با اشاره به اینکه ثبات در نرخ ارز می‌تواند راهکار مناسبی باشد مشروط بر اینکه جلوی رانت‌خواری گرفته شود، می‌گوید: با شناور شدن نرخ ارز دسترسی برخی افراد به اطلاعات فراهم می‌شود و شرایط برای رانت‌خواری به وجود می‌آید و باید برای رفع این مشکل راهکاری در نظر گرفت.

دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران نیز همانند رییس خانه صنعت و معدن استان تهران معتقد است ارز شناور امکان برنامه‌ریزی را از تولید سلب می‌کند و موجب سردرگمی واحدهای تولیدی می‌شود که باید برای جلوگیری از بروز این مشکل راهکاری در نظر گرفت.

با این حال، دبیر انجمن صنایع نساجی با اشاره به اینکه نرخ ارز در تمام دنیا شناور است، معتقد است نوسان قیمت ارز باید قابل پیش‌بینی باشد. به گفته علیرضا حائری، در صورتی که ارز با نوسان 5 درصد شناور باشد، امکان برنامه‌ریزی برای تولید وجود خواهد داشت؛ در غیر این صورت با نوسان شدید شرایط برای تولید سخت خواهد شد.

دبیر انجمن صنایع نساجی در ادامه با مثبت خواندن تک نرخی شدن ارز، می‌گوید: در دوره دولت آقای خاتمی نرخ ارز برای مدتی تک نرخی شد و با وجود تبعات بسیار، تولید توانست خود را با آن تطبیق دهد؛ اما در دوسه سال گذشته این روند تغییر کرد و بیش از دو نرخ برای ارز در کشور به وجود آمد که این امر مشکلات بسیاری را برای تولید به وجود آورد.

رشد تولید با ثبات ارزی

ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رییس هیات مدیره سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران نیز با مثبت خواندن تک نرخی شدن ارز، می‌گوید: به وجود آمدن ثبات می‌تواند به رشد و بالندگی تولید کمک کند. به گفته وی، دلار با نرخ 2477 تومان در صورت ثبات و نوسان کمتر از 5 درصد به پایدار شدن شرایط تولیدکننده کمک می‌کند؛ اما تامین ارز مورد نیاز از سوی دولت لازمه تحقق این امر است. رییس هیات مدیره سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران در ادامه با اشاره به اینکه رشد نرخ ارز، حذف واردات کالای بی‌کیفیت را نیز به همراه خواهد داشت، گفت: دلار ارزان سرازیر شدن کالای بی‌کیفیت به کشور را به همراه داشت؛ اما با شناور شدن نرخ ارز روند واردات به سمت کالای با کیفیت تغییر خواهد کرد.

تخصیص به موقع ارز

تخصیص به موقع ارز دیگر موردی است که دبیرکل کنفدراسیون صنعت ایران به آن اشاره کرده است و می‌گوید: در گذشته این وعده از سوی مسوولان داده شد که ارز با نرخ مرجع و پس از آن با نرخ مرکز مبادلات به تولید اختصاص خواهد یافت؛ اما این وعده محقق نشد و حال باید دید که آیا ارز با نرخ جدید به موقع به تولید تخصیص خواهد یافت.

ساسانی در ادامه با اشاره به اینکه افزایش نرخ رسمی ارز رشد هزینه‌های تولید را به همراه خواهد داشت، می‌گوید: افزایش نرخ رسمی ارز شرایط رقابتی را در بازار از بین می‌برد و به این طریق تولید با مشکل مواجه خواهد شد.