احسان عزیزی / کارشناس بازار فولاد

از نظر غالب تحلیلگران بازار، آینده و چشم‌انداز بازارهای جهانی سنگ‌آهن چندان هم بر وفق مراد معدن‌داران این حوزه نیست. شاید صحبت از برگشت قیمت سنگ‌آهن به سقف‌های تاریخی و کانال ۲۳۰دلاری، حداقل در چشم‌انداز چند سال آینده، بیشتر شبیه خوش‌خیالی‌های شاهزاده‌ای از اشرافیت‌افتاده باشد که برای برگشتن به تاج و تخت از دست رفته، آن هم در سرزمینی مملو از مدعی‌های ریز و درشت برای خودش رویا می‌بافد و اوامر ملوکانه صادر می‌کند.

آمار‌های اقتصادی و پیش‌بینی‌های تولید در چین به‌عنوان کنترل‌کننده و هدایت‌کننده چشم‌‌‌انداز کوتاه‌‌‌مدت و بلندمدت سنگ‌‌‌آهن و بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان و خریدار حدود ۷۰‌درصد از سنگ‌‌‌آهن صادراتی دنیا، به‌شدت از کاهش نرخ سنگ‌آهن تا پایان دهه اخیر حمایت می‌کند. بسیاری به حمایت‌های چین به‌عنوان منبع ثابت برای تقاضا هنوز امیدوارند؛ اما با رصد سیاست‌های اتخاذشده این کشور، محدودیت‌های کووید-19 در چین و ادامه سیاست‌های پولی انقباضی، شکل و شمایل این خوش‌بینی‌ها تا حدودی رنگ می‌بازد. داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد که در هفت‌ماه اول سال 2022 واردات سنگ‌آهن چین 8/ 626میلیون تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 4/ 3‌درصد کاهش داشته است.

تولید فولاد چین در ماه ژوئیه نسبت به ماه مشابه سال 2021 افت 4/ 6درصدی داشت و این کاهش در هفت‌ماه اول سال 2022 به 3/ 6‌درصد رسید. تولید فولاد در چین در چشم‌انداز کوتاه‌مدت برای ادامه سال 2022 ممکن است مجددا برای کاهش سطح تولید، تحت فشار بیشتر قرار گیرد.

در ماه جاری نزدیک به 20کارخانه فولاد در مناطق جنوب غربی چین فعالیت خود را به حالت تعلیق درآورده‌اند. ممکن است بحران برق کوتاه‌مدت باشد؛ اما احتمالا تا حدی تقاضای سنگ‌آهن را کاهش می‌دهد.

پرسش‌‌‌ها در مورد سطح متزلزل تولید فولاد در این کشور، افزایش موجودی‌‌‌های سنگ‌آهن در انبار بنادر و اعداد و ارقام اقتصادی ضعیف، بی‌شک توجیه قیمت‌های بالا را دشوار می‌کند. بنابراین چشم‌انداز بازارهای سنگ‌آهن برای ادامه 2022، بین واقعیت کاهش تولید فولاد، داده‌‌‌های اقتصادی ضعیف، هزینه‌‌‌های انرژی بالا و افزایش موجودی‌‌‌ها سنگ‌آهن در بنادر گرفتار شده است.

OCE معتقد است که قیمت‌ها در سال 2022 به‌طور متوسط حدود 110دلار در هر تن خواهد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که در سال 2023 به‌طور متوسط به 80دلار در هر تن برسد. در چشم‌انداز 2027 نیز پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها هر سال حدود 15‌درصد کاهش یابد و تا سال 2027 به 55دلار در هر تن برسد. از نشانه‌های این سقوط می‌توان به تداوم عملکرد ضعف در بخش املاک مسکونی چین که معمولا 35 تا 40‌درصد از مصرف داخلی فولاد را تشکیل می‌دهد، اشاره کرد که همچنان برای قیمت سنگ‌آهن خطر کلیدی است. گزارش‌ها از صنعت ساخت‌وساز در چین نشانه‌های فزاینده‌ای از مشکلات مالی و عدم‌اطمینان در رعایت مهلت‌های قانونی برای تسویه در سررسید بدهی‌ها از طرف بخش زیادی از ذی‌نفعان را نشان می‌دهد.

OCE همچنین یادآور می‌شود که مجموع فروش خانه‌‌‌های نوساز در بین 100شرکت ساخت‌وساز برتر چین در ژانویه 2022 حدود 40‌درصد نسبت به سال قبل و فروش زمین‌‌‌های جدید در 50شهر برتر در مدت زمان مشابه 80‌درصد کاهش یافته است.

از طرفی چهار صادرکننده بزرگ سنگ‌آهن در جهان یعنی استرالیا، برزیل، آفریقای جنوبی و کانادا در سال 2021 حدود 35/ 1میلیارد تن صادرات داشتند که 6/ 1‌درصد بیشتر از سال 2020 و 2/ 1‌درصد بیشتر از سال 2018 بود و برعکس این رشد در سمت عرضه، پیش‌بینی می‌شود که تولید فولاد در چین یعنی سمت غالب تقاضا در طول دوره پیش‌بینی سالانه حدود 03/ 1میلیارد تن ثابت بماند.

در کنار شواهد موجود، کاهش شاخص مدیران خرید چین (PMI) به زیر 50 که بر سیاست‌های انقباضی دلالت دارد و همچنین گسترش قرنطینه متاثر از کووید-19 همگی شواهد و ادله‌ای هستند که از کاهش قیمت در بازار سنگ‌آهن در سال‌های پیش‌رو حکایت دارند.

به هر حال آنچه به‌عنوان چشم‌انداز بازارهای جهانی سنگ‌آهن می‌توان تصور کرد، روز‌های یخبندان و زمستانی برای این صنعت است که فعالان این عرصه تنها باید به تشعشعات آفتاب روزهای ‌بهار داغ استوایی پس از این زمستان امیدوار باشند.