۷۰‌درصد عرضه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا در اولین هفته از آبان‌ماه با نرخی حدود ۳‌درصد بالاتر از قیمت صادراتی به‌فروش رفت، البته اغلب معاملات در محدوده قیمت پایه انجام شد و با وجود برتری تقاضا نسبت به عرضه، اما خریداران حاضر به رقابت قیمتی برای کسب سهم از این بازار نشدند، با این‌وجود عرضه‌های اعتباری، پیش‌بینی رشد بیشتر قیمت پایه در هفته‌های بعد با توجه به فرمول تعیین قیمت پایه و انتشار خبر آزادسازی صادرات توانست به رونق معاملات این بخش منجر شود. البته با توجه به آنکه نرخ فروش شمش فولاد در بازار صنعتی بورس‌کالا بالاتر از قیمت صادراتی آن است و با توجه به رکود سنگین حاکم بر بازار جهانی فولاد، خرید و صادرات این محصول فاقد توجیه اقتصادی است، اما می‌توان انتظار داشت که این مصوبه زمینه صادرات مقاطع طویل فولادی موجود در انبار تولیدکننده و تجار را فراهم کرده و از این منظر به تحریک بازار فولاد داخل پس از‌ ماه‌ها رکود مصرفی منجر شود.

حمایت از فولادی‌‌‌‌‌‌‌ها از جیب صنایع تکمیلی

میانگین قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالا برای اولین هفته از آبان‌ماه به بیشترین نرخ پس از هفته ابتدایی خرداد‌ماه رسید. شمش فولاد در روز دوم آبان‌ماه با نرخی در بازه 12‌هزار و 780‌تومان تا 13‌هزار و 570‌تومان در رینگ صنعتی بورس‌کالا عرضه شد. این رشد نرخ پایه در حالی برای این محصول رقم خورد که از خرداد تا آبان‌ماه، بازار فولاد جهانی با تبعات احتمال بروز رکود اقتصادی در دنیا مواجه بوده و تقریبا به شکل مستمری از نرخ آن کاسته شده‌است، اما اصرار سیاستگذار برای جدا‌کردن روند قیمت داخلی از نوسان جهانی باعث‌شده تا بازار فولاد داخلی از نوسان جهانی جدا شده و رویه‌‌‌‌‌‌‌ای متفاوت را درپیش گیرد.

متال‌‌‌‌‌‌‌بولتن بهای شمش بیلت فولاد صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس را برای هفته گذشته که طبعا باید مبنای معاملات داخلی در هفته‌جاری باشد را در بازه 477 دلار تا 480 دلار به ازای هر‌تن ارزیابی کرد؛ به این ترتیب میانگین نرخ فروش شمش فولاد صادراتی ایران با افزایشی 15 دلاری به ازای هر‌تن به 5/ 478دلار به ازای هر‌تن رسید، اگرچه ظرف یک هفته اخیر حدود 3‌درصد بر ارزش شمش فولاد صادراتی ایران افزوده شد، اما همچنان نرخ فروش این محصول فاصله معناداری با نرخ معمول فروش این محصول در سنوات قبل دارد و به این ترتیب باید اذعان کرد که همچنان فولادسازان با رکود در بازارهای صادراتی روبه‌رو هستند.

درصورتی‌که قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران با فرمول پیشین 95‌درصد نرخ صادراتی فوب خلیج‌فارس با احتساب بهای ارز نیمایی 27‌هزار و 300‌تومان تعیین می‌‌‌‌‌‌‌شد، این هفته قیمت پایه این محصول ‌برابر 12‌هزار و 400‌تومان بود و حتی با احتساب 100‌درصد نرخ صادراتی نیز قیمت شمش فولاد ایران ‌برابر 13‌هزار‌تومان است، بنابراین فرمول ابداعی بورس‌کالا فرصتی را برای شمش‌‌‌‌‌‌‌سازان کشور فراهم کرده است تا محصول خود را با نرخی به‌مراتب بالاتر از قیمت صادراتی در بازار فیزیکی بورس‌کالا عرضه کنند.

درحالی که نحوه تعیین قیمت پایه شمش فولاد در بورس‌کالای ایران با انتقادات فراوانی روبه‌رو است، برخی افراد، این رویه را با تفاوت قیمت میان نرخ فروش شمش فولاد صادراتی ایران و بهای فروش شمش CIS توجیه می‌کنند. ظرف هفته گذشته شمش فولاد صادرات CIS فوب دریای‌سیاه نرخی ‌برابر 525‌دلار به ازای هر‌تن داشت که این رقم حدود 10‌درصد بالاتر از نرخ فروش شمش صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس بود. این ارزان‌‌‌‌‌‌‌فروشی نتیجه تحریم است و در واقع فولادسازان داخلی برای دورزدن تحریم و حفظ مشتریان چاره‌‌‌‌‌‌‌ای جز ارائه تخفیف ندارند؛ اما این رویه تنها شامل حال واحدهای تولیدکننده شمش فولاد نیست و نوردکاران کشور نیز باید متحمل این هزینه شوند.

در این شرایط فروش شمش به صنایع تکمیلی با نرخ بازار CIS، آن‌‌‌‌‌‌‌هم در شرایطی که صنایع تکمیلی فولادی نیز همانند شمش‌‌‌‌‌‌‌سازان برای حفظ بازار در دوران تحریم چاره‌‌‌‌‌‌‌ای جز ارائه تخفیف به مشتریان خود ندارند، تحمیل هزینه‌ای دوبرابر به حلقه پایانی زنجیره به سود حلقه میانی است. در این شرایط تغییر فرمول تعیین قیمت پایه و تطابق آن با وضعیت بازار جهانی خواسته بحقی است که از تحمیل زیان به حلقه پایانی زنجیره به سود حلقه میانی جلوگیری می‌کند.

رونق بازار داخل نتیجه مصوبه صادراتی بود؟

فولادسازان کشور ظرف هفته ابتدایی آبان‌ماه حدود 219‌هزار‌تن شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران عرضه کردند که تقاضایی بالغ بر 245‌هزار ‌تن برای این محصول در بازار به‌ثبت رسید ‌و در نهایت به‌فروش 154‌هزار‌تن شمش فولاد در این بازار منجر شد. به این ترتیب در اولین هفته از آبان‌ماه امسال بالغ بر 70‌درصد عرضه شمش فولاد با وجود رشد قیمت پایه مورد معامله قرار گرفت و به این ترتیب در شرایطی که فولادسازان دنیا با رکود دست‌‌‌‌‌‌‌وپنجه نرم می‌کنند، فولادسازان داخلی فرصت فروش محصول با نرخی بالاتر از قیمت صادراتی را در بازار داخل دارند. این رونق از سویی معلول برآورد رشد قیمت پایه در هفته بعد و از سوی دیگر نتیجه آزادسازی صادرات برای عموم افراد بود. گمرک ایران با استناد به ‌نامه معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت، صادرات فولاد و سایر محصولات صنایع معدنی را «برای عموم» و «مطابق مقررات صادرات» آزاد اعلام کرد.

در شرایطی که واهمه بروز رکود جهانی صادرات انواع محصولات صنایع معدنی را دشوار کرده است و رکود در بخش داخل نیز باعث‌شده تا انبار تولیدکننده و تاجر انباشته از بسیاری از محصولات باشد و عمده خریدها نیز تنها با هدف تبدیل نقدینگی به کالا و نگهداری در انبارها انجام می‌شود، این سیاست می‌تواند به تحرک بازارهای صادراتی محصولات بخش معدن و صنایع معدنی منجر شده و از زیان انباشت محصول در بازار داخل بکاهد. از 154‌هزار‌تن شمش فولاد معامله‌شده در رینگ روز گذشته بالغ بر 67‌هزار‌ تن آن مربوط به عرضه‌های اعتباری بود؛ یعنی 43‌درصد فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا بدون پرداخت وجه نقد و تنها با ضمانت اعتباری منعقد شد. بخش قابل‌توجهی از این فروش نیز با تکیه بر همین عرضه‌های اعتباری انجام شد.