مهدی غضنفری با اشاره به مجموعه شرایطی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مقابله با تحریم ها ظرف ماههای گذشته صورت داده است، گفت: در سال 91 و در آغاز سال 92 وزارت صنعت، معدن و تجارت وارد کارکردهای جدیدی شد که حفظ تمام پروژه‌های احداث شده در قبل و تامین سرمایه در گردش برای پروژه های موجود را شامل می شد و در نهایت، مجموعه‌ای از تدابیر برای جلوگیری از جریان تخریبی خارجی را در بر می گرفت.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: در واقع، علاوه بر کارهای جاری اقدامات زیادی برای مدیریت و مقابله با این جریان تخریبی صورت گرفت و می توان گفت که اگر جریان تخریبی شکل نگرفته بود، نیاز به انجام این کارها نبود و همه تلاش وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنان به سازندگی‌ اختصاص می یافت.

وی تصریح کرد: در این میان، برنامه‌های استراتژیک و عملیاتی کشور متناسب با فضا و محدودیت های تحریم، خود را اصلاح خواهد کرد، اما نکته این است که تعدیل توقعات و انتظارات در این شرایط بسیار سخت بود.

پشت پرده گرانی ها را نمی توان برای مردم بازگو کرد

غضنفری در توضیح این مطلب ادامه داد: دولت هدفمندی را اجرا و بازار را به‌خوبی کنترل کرد؛ به این معنا که مطابق با نظر مردم، مجلس و دولت، وزارت صنعت، معدن و تجارت توانست بازار را به خوبی کنترل کند و در اجرای هدفمندی موفق باشد.

وی افزود: بنابراین مردم انتظار ندارند زمانی که وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت شکل می گیرد و یا اصطلاحا متولد می شود و اختیارات و فرصت های بیشتری دارد، قیمت‌ها بالا برود؛ اما این اتفاق متاسفانه بنا به دلایلی رخ داد که البته این موضوع نارضایتی را چند برابر می‌کند، چون نمی‌توان از پشت پردة این حوادث چیز زیاد و دقیقی برای مردم بازگو کرد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان این جمله که تعدیل کردن پروژه ها روی کاغذ ساده است، اما آماده کردن ذینفعان و مردمی که به هدفمندی خوشبین شده‌اند و با مسئولان همراهی می‌کنند، کار راحتی نیست، گفت: اگر جریان سازندگی که در دولت‌های نهم و دهم به راه افتاده بود و هر روز داشت تقویت می‌شد، با مانع بزرگی برخورد نمی‌کرد، هم در کنترل بازار و ایجاد اشتغال خیلی موفق‌تر بودیم، هم در حفظ ارزش پول ملی، هم در کنترل نقدینگی توفیقات زیادی حاصل می شد.

به گفته این عضو کابینه دهم، در برنامه‌ای که تنظیم شده بود، به همه این اجزا توجه شده بود که چگونه تورم ناشی از هدفمندی در اقتصاد تخلیه شود و چگونه نقدینگی در جامعه کنترل شود.

وی افزود: در واقع قبل از اینکه با این مانع، یعنی سد مشکلات ناشی از تحریم ها، برخورد کنیم، با مشکلی جدی مواجه نبودیم و با ادامه این طرحها و به ویژه اجرای قانون هدفمندی یارانه ها می شد تحولی عظیم در تولید و اشتغال ایجاد کرد تا مزایای آن به کام مردم، شیرین بنشیند.

شعار ما با مسئولان بودجه در موضوع ارز متفاوت است

وزیر صنعت ، معدن و تجارت در پاسخ به این سوال که آیا در مجموع، مسبب مشکلات اقتصادی و صنعتی موجود در وضعیت فعلی را تحریم‌های نفتی می دانید؟ گفت: فروش نفت در اقتصاد ایران دو کارکرد دارد، یک کارکرد این است که ارز حاصل از آن به بانک مرکزی فروخته شده، به ریال تبدیل و به خزانه منتقل می‌شود، خزانه هم پولدار می‌شود و با پولی که در اختیار دارد، دو کار را انجام می‌دهد، یا صرف بودجه‌های جاری مانند حقوق و دستمزد و یا صرف بودجه‌های عمرانی مانند ساخت جاده و سد و بیمارستان و فرودگاه می کند.

وی ادامه داد: کارکرد دوم درآمدهای حاصل از فروش نفت این است که وقتی نفت را می فروشیم و دارای درآمد ارزی می شویم، وارد کننده می‌تواند ارز را از بانک مرکزی بخرد و با آن مواد اولیه و کالاهای نیم‌ساخته و ماشین آلات صنعتی وارد کند. یعنی پولی داریم که خارجی ها حاضرند بابت آن به ما مواد اولیه و ماشین آلات بدهند.

به گفته غضنفری، یعنی اگر کشور تنها ریال داشته باشد؛ حتی اگر زیاد هم باشد شاید در کارکرد اول موفق باشد اما اگر ریال به واردکننده بدهیم، او نمی‌تواند نیازهای تامین خارجی را برآورده کند.

این عضو کابینه دهم ادامه داد: ما به دلیل کمبود فروش نفت و درآمدهای ارزی برای انجام کارکرد دوم، دچار مشکل شدیم، بنابراین واردات بسیاری از کالاها تحت تاثیر این کمبود ارز نمی‌توانست به‌درستی انجام شود و آنگاه بود که ما ابتدا مرکز مبادلات ارزی و سپس موضوع استقلال ارزی را مطرح کردیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: در واقع، شعار ما با شعار افراد فعال در بخش بودجه متفاوت است. وقتی افراد بخش بودجه می‌گویند نمی‌خواهند خزانه متکی به درآمدهای نفتی باشد، یعنی تامین ریال از منابع دیگر را مدنظر دارند، اما در تولید نمی‌شود گفت که ارز نمی‌خواهیم؛ چراکه در تولید به ارز نیاز داریم، زیرا به مواد اولیه و ماشین آلات نیاز داریم و واردات یک اصل اولیه در تولید است.

پشت پرده طرح شعار استقلال ارزی

غضنفری گفت: بنابراین ما شعار استقلال ارزی را مطرح کردیم؛ یعنی ما به ارز نیاز داریم، ولی لازم نیست این ارز حاصل از نفت باشد؛ حالا که نفت ما را خریداری نمی کنند؛ به سراغ درآمدها و صادرات غیرنفتی می‌رویم و ضمن مخالفت آشکار و صریح با پیمان سپاری ارزی، چهار روش انتقال ارز حاصل از صادرات غیر نفتی را مطرح کردیم.

وی در توضیح این مطلب خاطرنشان کرد: در گام اول، کالاها جهت تخصیص ارز اولویت بندی شد به این معنا که مجبور شدیم در کنار مدیریت واردات و مدیریت صادرات سراغ مدیریت منابع ارزی هم برویم.

غضنفری گفت: البته بانک مرکزی و وزارت نفت هم همراهی کردند، یعنی هم نوع کالا و هم نوع ارز تخصیصی به آن کالاها تغییر یافت و همچنین مرکزی برای مبادله و اجرایی کردن این تصمیمات طراحی شد؛ در صورتی که در دو سال قبل، این اقدامات لازم نبود، چراکه نفت فروش می‌رفت، ارز وارد بانک مرکزی می شد، بانک مرکزی ریال را به خزانه واریز می‌کرد، وارد کننده به بانک خارجی ارز می‌داد و کالا وارد کشور می‌شد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد: تحریم‌ها ابتدا ساده و پیش پا افتاده بود؛ اما بعدها به خاطر بازخوردی که از ستون پنجم می گرفتند، خیلی هوشمندانه بسته شد. مهمترین نوک حمله آن هم اقتصاد و درآمدهای ارزی بود اما آیا فقط منابع ارزی را مورد هدف قرار نمی‌دهند؟ به کشتیرانی هم حمله می‌کنند، به خریدها، فروش‌ها و تبادلات کالایی هم حمله می‌کنند. یعنی تحریم‌ها یک برنامه تهاجم یک بعدی نیست که ما هم فقط یک سد در برابر آن ایجاد کنیم. مثلاً اگر تحریم‌ها فقط بر روی حمل و نقل بود، ما یک نظام حمل و نقل موازی درست می‌کردیم و آن را دور می‌زدیم.

وی افزود: اگر تحریم فقط در مورد بانک های تجاری بود، می شد با بانک های تجاری کشورهای همسایه یا دوست کار کرد؛ یا اگر فقط در مورد برخی از انواع ارز بود، ما سراغ ارزآوری دیگری می‌رفتیم. حتی اگر فقط در مورد نفت بود، جایگزین دیگری برای نفت پیدا می‌کردیم. ولی تحریم‌ها در مورد هرچیزی است که به اعتلای اقتصاد کشور کمک می‌کند. به هرحال باید تمام جوانب کار را سنجید.