فرمول تعیین قیمت پایه برای عرضه فولاد در بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالای ایران باعث شده است تا این محصول با نرخی بالاتر از قیمت صادراتی در رینگ داخل عرضه شود، عدم‌نظارت سیاستگذار بر تقاضا در این بازار و مجوز ثبت خریدهای سرمایه‌‌‌ای مهم‌ترین دلایل فروش شمش فولاد در بازار داخل با نرخی گران‌‌‌تر از قیمت جهانی به شمار می‌روند.

ظرف هفته‌‌‌های اخیر، صنایع تکمیلی متحمل زیان گران‌فروشی شمش فولاد نسبت به نرخ صادراتی و سکوت سیاستگذاران در این زمینه شده‌‌‌اند و پس از این احتمالا باید منتظر تعطیلی نوردکار به دلیل زیان حاصل از خرید شمش گران یا انتقال این قیمت‌ها به مصرف‌کننده نهایی بود. البته برخی فعالان بازار بالاتر بودن بهای معامله شمش فولاد از نرخ صادراتی و بهای این محصول در بازارهای جهانی را با اختلاف ارز آزاد و نیمایی مرتبط دانسته و معتقدند، بهای شمش فولاد در بازار داخل باید با نرخ دلار در بازار آزاد ‌سنجیده شود؛ اما چنین انتظاری در صورتی قابل پذیرش است که صنایع فولادی، حاضر به پرداخت هزینه نیروی کار و سایر نهاده‌‌‌های تولید با نرخ جهانی و مبنای دلار آزاد باشند. درواقع صرف هزینه‌ برمبنای ریال و انتظار فروش محصول در بازاری رقابتی با نرخ دلار آزاد، زیاده‌‌‌خواهی و فرصتی برای کسب سود از جیب مصرف‌کننده نهایی و صنایع تکمیلی است.

55‌درصد شمش فولاد معامله شد

شمش فولاد در دنیا همچنان در سراشیبی افت نرخ قدم برمی‌‌‌دارد؛ اما این محصول در بازار داخل به شکل مستمر گران می‌شود. افزایش بهای شمش فولاد در کشور در حالی رقم می‌‌‌خورد که بازار داخلی محصولات نهایی فولادی با رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای و انباشت محصول مواجه بوده، به‌‌‌نحوی که بازار مقاطع طویل فولادی حتی متاثر از جهش دلار در بازار آزاد به کانال‌‌‌های 36هزار و 37هزار تومانی که رکوردهای تاریخی نرخ دلار در کشور است نیز رشد محسوسی را ثبت نکرده است.

فولادسازان در هفته جاری بالغ بر 200هزار تن شمش فولاد را با نرخی در محدوده قیمتی 13هزار تا 14هزار تومان روانه بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالای ایران کردند. تجربه عرضه شمش فولاد در کانال قیمتی 14هزار تومان به روزهای پایانی تیر بازمی‌گردد؛ با این تفاوت که در آن تاریخ هنوز فولاد در دنیا وارد سراشیبی سقوط نرخ نشده بود و گرانی بهای این محصول با توجه به قیمت جهانی کاملا قابل‌توجیه بود. اما استفاده از فرمول ابداعی بورس‌‌‌کالا در تعیین قیمت پایه و بی‌‌‌توجهی سیاستگذار به مدیریت تقاضا در شرایطی که انتظارات تورمی مثبت و احتمال جهش ارزی در کشور وجود داشت، باعث شد تا بازار فولاد داخل از افت قیمت جهانی منتفع نشود و با وجود سقوط مستمر بهای فولاد، بر نرخ این محصول در ایران افزوده شود. در بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالا برای 200هزار تن شمش فولاد عرضه‌‌‌شده تقاضایی بالغ بر 175هزار تن به ثبت رسید که در نهایت به فروش 110هزار تن شمش فولاد از این بازار با میانگین نرخ 13هزار و 800تومان انجامید.

با احتساب مالیات ارزش‌‌‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، بهای تمام‌‌‌شده فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالا به 15هزار و 100تومان می‌‌‌رسد. با احتساب هزینه تبدیل، هر کیلوگرم میلگرد تولیدی با این شمش نرخی برابر 16هزار و 750تومان درب کارخانه خواهد داشت و هزینه حمل تا انبار نیز به قیمت آن اضافه می‌شود. در شرایط کنونی، میلگرد در بازار آزاد تهران نرخی برابر 16هزار و 200 تا 16هزار و 600تومان دارد و در این نرخ نیز خبری از مشتری در بازار نیست. در چنین شرایطی تولید میلگرد با شمش 15هزار و 100تومانی فاقد توجیه اقتصادی برای فروش در بازار داخل و حتی صادراتی است. اما لزوم استمرار تولید و پیش‌بینی رشد نرخ ارز در میان‌‌‌مدت و بلندمدت و در نتیجه رشد قیمت‌ها در میان‌مدت باعث می‌شود تا نوردکار به تولید محصول با شمش گران تن دهد.

فولاد در ایران؛ گران‌‌‌تر از بازارهای جهانی

میانگین نرخ فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌‌‌کالای ایران در روز دوشنبه 23آبان به 13هزار و 800تومان به‌‌‌ازای هر کیلوگرم رسید که با احتساب دلار نیمایی 27هزار و 500تومانی، نرخ دلاری فروش این محصول به 502دلار به‌‌‌ازای هر تن رسید. در حالی شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌‌‌کالای ایران با نرخی در کانال 500دلاری به فروش رفت که متال‌‌‌بولتن میانگین بهای فروش شمش فولاد صادراتی ایران فوب خلیج‌‌‌فارس را ظرف یک‌‌‌هفته اخیر برابر 463دلار به‌‌‌ازای هر تن ارزیابی کرده است. بنابراین نوردکار داخلی باید هر تن شمش فولاد در بازار داخل را حدود 40دلار گران‌‌‌تر از مشتری خارجی از فولادساز داخلی خریداری کند.

در عین حال، متال‌‌‌بولتن بهای بیلت فولاد صادراتی CIS فوب دریای‌‌‌سیاه را ظرف یک‌‌‌هفته اخیر برابر 490دلار به‌‌‌ازای هر تن اعلام کرد. به این ترتیب باید اذعان کرد که نوردکار ایرانی، شمش فولاد موردنیاز خود را باید حتی بالاتر از نرخ صادراتی فولاد CIS فوب دریای‌‌‌سیاه خریداری کند. البته بخش قابل‌توجهی از خرید شمش فولاد در نرخ‌های گران فعلی از سوی صنایع تکمیلی نبوده و با توجه به حذف لزوم دارا بودن کد بهین‌‌‌یاب برای خرید از بازار فیزیکی بورس‌‌‌کالای ایران، متقاضیان سرمایه‌‌‌ای نسبت به خرید شمش فولاد در بازار داخلی با نرخی به‌‌‌مراتب بالاتر از بهای صادراتی آن اقدام کرده‌‌‌اند.

در این شرایط برقراری فروش اعتباری نیز مزید بر علت شده است تا خرید شمش فولاد با نرخی بالاتر از بهای جهانی در بازار داخل شدت گیرد. استمرار این رویه به افزایش بهای تمام‌‌‌شده تولید محصولات فولادی در کشور منجر می‌شود و گرانی دوچندان را برای مصرف‌کننده نهایی رقم خواهد زد.