در هفت ماهه سال 1401، میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بیش از 61 هزار و 283 هزار تن و به ارزش 28 میلیارد و 406 میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال 1400، کاهش 18.25 درصدی در وزن و افزایشی 5.63 درصدی در ارزش دلاری داشته است.

همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با کاهش 15.77 درصدی در وزن و افزایش 14.47 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال 1400 به ارقام 19 میلیارد و 74 هزار تن و 31 میلیارد و 727 میلیون دلار رسیده است.

 دولت سیزدهم یکی از اهداف اساسی خود در راستای توسعه تجارت خارجی و صادرات را برقراری تعاملات اقتصادی و تجاری بیشتر با کشورهای همسایه تعریف کرد و بر این اساس توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس برای دولت سیزدهم در اولویت برنامه‌های توسعه تجارت قرار گرفت.

براساس آمارهای گمرک ارزش صادرات ایران به 15 کشور همسایه در 7 ماهه نخست امسال 14 میلیارد و 518 میلیون دلار بوده که البته این میزان صادرات نسبت به صادرات 7 ماهه سال گذشته به کشورهای همسایه که 14 میلیارد و 470 میلیون دلار بوده اندکی کاهش داشته است.

در رابطه با تجارت ایران با کشور همسایه ترکیه گفته می شود که دو کشور ایران و ترکیه از ظرفیت تجاری 30 میلیارد دلاری با یکدیگر برخوردارند و حتی به گفته محمد حسن حبیب الله زاده مدیرکل مدیترانه و شرق اروپای وزارت امور خارجه بین روسای جمهور ایران و ترکیه تفاهم شده که حجم تجارت بین دو کشور به 30 میلیارد دلار برسد.

به گزارش فارس، طی هفت ماهه سال 1401 ترکیه با 10.85 درصد از حجم صادرات چهارمین مقصد صادراتی ایران بوده است که ارزش صادرات ما به این کشور طی مدت یاد شده 3 میلیارد و 81 میلیون دلار بوده است.

در زمینه واردات نیز بعد از امارات متحده عربی و چین کشور ترکیه از کشورهای عمده طرف معامله واردات ایران بوده که با سهم 10.14 درصدی از واردات به ایران در جایگاه سومین واردکننده عمده کالاهای وارداتی به ایران قرار داشته است.

* تجارت ایران و ترکیه در 7 ماهه نخست امسال به 6 میلیارد و 299 میلیون دلار رسید

براین اساس در مجموع میزان تجارت ایران و ترکیه در 7 ماهه نخست سال جاری 6 میلیارد و 299 میلیون دلار بوده است.

در سال 1400 ترکیه سومین مقصد صادراتی به ایران بوده است که با سهم 12.56 درصدی از کل صادرات کشور ارزش صادرات ایران به ترکیه در این سال 6 میلیارد و 85 میلیون دلار بوده است.

در رابطه با واردات نیز ترکیه سومین واردات کننده کالا در سال گذشته به ایران بوده است که با 5 میلیارد و 295 میلیون دلار واردات به ایران 9.99 درصد از سهم بازار واردات ایران را به خود اختصاص داده است.

بنابراین در مجموع در سال 1400 ارزش تجارت خارجی ایران و ترکیه 11 میلیارد و 380 میلیون دلار بوده است.

براساس این گزارش، با توجه به تجارت 11 میلیارد و 380 میلیون دلاری ایران و ترکیه در سال گذشته و 6 میلیارد و 299 میلیون دلاری در 7 ماهه سال جاری باید بررسی کرد که رسیدن به تجارت 30 میلیارد دلاری به این کشور چگونه امکان پذیر است و دستیابی به این حجم از تجارت بین ایران و ترکیه به عنوان یک کشور همسایه به چه الزاماتی نیازمند است؟

* ترکیه بستری برای واردات محصولات فناورانه از اروپا به ایران

محمد حسن حبیب‌الله زاده مدیرکل مدیترانه و شرق اروپای وزارت امور خارجه در این رابطه اظهار داشت: صادرات به ترکیه باید هدفمند باشد و کالای با ارزش افزوده به ترکیه صادر شود و صادرات مواد خام باید کم شود.

وی افزود: ترکیه به علت نزدیک بودن به اروپا می‌‌تواند یکی از مهمترین منابع تامین فناوری و کالاهایی که کشور در حوزه صنعت و تکنولوژی نیاز دارد باشد لذا باید حتما واردات از ترکیه به گونه‌ای هدف گذاری شود که به واردات محصولاتی دارای فناوری ختم شود.

مدیرکل مدیترانه و شرق اروپای وزارت امور خارجه بیان داشت: برای رسیدن به تجارت 30 میلیاردی بین دو کشور نیازمند نرم افزار و سخت افزار هستیم که البته نرم افزار آن وظیفه ما در دولت است و باید آن را پیگیری کنیم و بخش دیگر یا همان سخت افزار وظیفه تمام کسانی که با ترکیه کار تجاری انجام می‌دهند.

وی در رابطه با صادرات گاز به ترکیه اظهار داشت: قرارداد صادرات 25 ساله گاز به ترکیه در واقع یک نرم افزار است و صادرات گاز و خط لوله گاز نیز سخت افزار محسوب می‌شود بنابراین ما برای دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری بین دو کشور نیازمند چنین مدلی هستیم.

* لزوم رفع موانع تجاری برای صادرات 15 میلیارد دلاری به ترکیه

مهرداد سعادت دهقان نیز در رابطه با ظرفیت‌های تجاری ایران و ترکیه گفت: ایران از پتانسیل صادرات 15 میلیارد دلاری به ترکیه برخوردار است، اما برای رسیدن به این هدف موانع و مشکلاتی وجود دارد که باید حل شود.

به گفته سعادت دهقان ایران و ترکیه در سال 2012 تجارت 22 میلیارد دلاری را تجربه کردند بنابراین دستیابی به تجارت 30 میلیارد دلاری بین دو کشور دور از ذهن نیز و دست یافتنی است.

رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه یکی از الزامات توسعه روابط تجاری بین دو کشور را عملیاتی شدن قرارداد تعرفه ترجیحی میان دو کشور عنوان کرد و گفت: اگرچه قرارداد تعرفه ترجیحی میان دو کشور منعقد شده است اما این قرارداد عملیاتی نشده و با توجه به اینکه ایران واردات برخی از کالاها را از ترکیه ممنوع کرده لذا ترکیه نیز اجازه واردات برخی از کالاهای ایرانی را به این کشور نمی‌دهد.

سعادت دهقان با بیان اینکه گمرک ترکیه برای واردات کالا از ایران به این کشور مالیات مضاعف دریافت می‌کند، گفت: به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌های ظالمانه علیه ایران واردکننده کالا به ترکیه نمی‌تواند، مبلغ کالا را از سیستم بانکی ترکیه به خارج ترکیه حواله و ارسال کند، لذا با توجه به اینکه تاجر ترک نمی‌تواند این پول را به صورت رسمی از کشور خارج کند 6 درصد مالیات از کالاهای ایرانی دریافت می‌کند.

 ترکیه سالانه حدود 300 میلیارد دلار واردات دارد در حالی که سهم ایران از صادرات به این کشور در نیمه نخست امسال تنها 2 میلیارد و 600 میلیون بوده است.

به گفته فعالان بازرگانی یکی از الزامات توسعه تجارت ایران و ترکیه توسعه لجستیک است و باید توجه داشت که ترکیه یکی از کشورهای مهم و استراتژیک برای ایران است که می‌توان از ظرفیت این کشور برای صادرات مجدد کالاهای ایرانی استفاده کرد.