بر اساس این گزارش، شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی در مهر ماه سال جاری، بسته سیاست حمایتی محصول زیتون را به شرح ذیل تصویب کرد:

۱-صادرات روغن زیتون برای آن دسته از تولیدکنندگان و صادرکنندگانی که اقدام به خرید میوه زیتون روغنی داخلی کنند، آزاد است.۲-قیمت خرید حمایتی میوه زیتون روغنی حداقل ۲۵۰ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم است.۳-با توجه به واردات روغن زیتون بی‌کیفیت، برای حمایت از تولید داخل و دسترسی مصرف‌کنندگان به روغن‌های زیتون سالم و باکیفیت، واردات روغن زیتون بی‌کیفیت ممنوع است.۴-با توجه به اهمیت و ضرورت روغن در سبد خانوار، روغن زیتون در گروه کالاهای اساسی کشاورزی قرار گرفته و مشمول سیاست‌های حمایتی مرتبط با این گروه کالاها قرار می‌گیرد.

اظهارات متناقض مسوولان

در حالی که پیش از این سید‌جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی از عدم دخالت مستقیم دولت در بازار محصولات کشاورزی سخن گفته و محمد قربانی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی این وزارتخانه نیز بارها مخالفت خود را با تعیین دستوری قیمت و دخالت مستقیم در بازار اعلام کرده بود؛ اما گویا مداخلات دولت به ویژه در بازار محصولات کشاورزی پایانی ندارد و قیمت‌گذاری کالاهای مهم کشاورزی عملا با دخالت دولت در بازار همراه است. در عین حال مسوولان این وزارتخانه تاکید دارند که نقش و اهمیت زیتون در تولید روغن باعث شده است شورای قیمت‌گذاری کشاورزی، زیتون را جزو محصولات اساسی و مشمول حمایت‌‌های یارانه‌‌ای قرار دهد.

تولید دو برابری زیتون در ۱۴۰۱

در همین راستا طی روزهای اخیر معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی گفته است: براساس مصوبه شورای قیمت‌گذاری و حمایت از تولیدکنندگان زیتون، تعاون روستایی و صنایع فرآوری موظف به خرید توافقی با قیمت مشخص زیتون هستند. محمد قربانی درباره میزان تولید و قیمت‌گذاری زیتون در سال جاری تصریح کرد: در ارتباط با زیتون، شورای قیمت‌گذاری مصوبه خوبی در جهت حمایت از تولیدکنندگان زیتون داشت؛ چون میزان تولید زیتون امسال دوبرابر شده و براساس این مصوبه هم تعاون روستایی و هم بخش خصوصی، به صورت توافقی و با قیمت مشخص موظف به خرید شدند.وی ادامه داد: براساس دستورالعمل تدوین شده، به نسبت روغن استحصالی از زیتون، قیمت خرید از ۱۶ تا ۲۵ هزار تومان شروع می‌شود. یعنی سقف عددی که تعیین شده ۲۵ هزار تومان است که با توافق خود کشاورزان و اتحادیه‌ها تعیین می‌شود، ولی تابع میزان روغن استحصالی است؛ مثل چغندر قند که با توجه به عیار تعیین می‌شود.

امتیازات وزارتخانه برای صنایع روغن‌کشی

معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی همچنین به امتیازات این مصوبه برای صنایع روغن‌کشی زیتون پرداخت و گفت: اکنون فصل برداشت زیتون است و زیتون برای مصارف روغن‌کشی است. براساس مصوبه قرار شده به صنایعی که زیتون از تولیدکنندگان خرید می‌کنند، با یک ضریب خاص، اجازه صادرات روغن زیتون به آنها داده شود. چون روغن زیتون ایرانی یکی از بهترین روغن‌‌ زیتون‌های جهان است. همچنین به صنایعی هم که می‌خواهند روغن زیتون بکر وارد کنند، مجوز داده شده که به ازای خرید زیتون روغنی از باغداران، بتوانند امکان واردات نیز داشته باشند.

قربانی با اعلام اینکه یک سیاست ترکیبی را اعمال می‌کنیم، توضیح داد: همزمان هم خرید توسط سازمان تعاون روستایی و هم صنایع فرآوری شروع شده است. تسهیلاتی هم تحت عنوان سرمایه در گردش در برخی استان‌ها توسط سازمان‌های جهاد کشاورزی از محل بند الف تبصره ۱۸ تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار صنایع قرار داده شده که باغداران از تولید مازاد زیان نبینند. وی تاکید کرد: نکته دیگر درباره زیتون این است که تا امسال صادرات زیتون نداشتیم، اما براساس مصوبه شورای قیمت‌گذاری برای تحریک بازار خرید زیتون، صادرات را هم متناسب با میزان خرید زیتون توسط صنایع روغن‌کشی آزاد کردیم که متناسب با آن صادرات داشته باشند. البته واردات را به اندازه کافی متناسب با تقاضای داخل کشور در سال‌های گذشته داریم.

قیمت خرید؛ از ۱۶ تا ۲۵ هزارتومان

همچنین مجری طرح توسعه زیتون وزارت جهاد کشاورزی با اعلام اینکه خرید حمایتی میوه روغنی زیتون به قیمت حداکثر ۲۵ هزار تومان در هر کیلوگرم، با توجه به میزان استحصال و کیفیت آن، در برخی استان‌های کشور آغاز شده است؛ گفت: پس از تصویب شورای قیمت‌‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی مبنی بر قرار گرفتن میوه زیتون در زمره کالاهای اساسی و ابلاغ آن توسط وزیر جهاد کشاورزی، خرید حمایتی میوه روغنی زیتون براساس میزان استحصال و کیفیت روغن آغاز شده و سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و بخش‌های وابسته، خرید حمایتی را انجام می‌دهند.

جواد میرعرب‌رضی با تاکید بر اینکه تنها میوه روغنی زیتون مشمول خرید حمایتی می‌شود، اظهار کرد: اگر بتوان حدود ۱۸ درصد روغن زیتون با کیفیت و فرابکر استحصال کرد، قیمت خرید حمایتی آن حداکثر ۲۵ هزار تومان در هر کیلوگرم میوه زیتون خواهد بود. وی هدف و سیاست وزارت جهاد کشاورزی از خرید حمایتی میوه روغنی زیتون را تولید روغن زیتون باکیفیت به عنوان روغن سلامت‌‌محور دانست و ادامه داد: خرید حمایتی میوه روغنی زیتون در استان‌های زنجان، قزوین، گیلان و گلستان آغاز شده و برخی باغداران هم توانسته‌‌اند محصول خود را به قیمت بازار و بالاتر از قیمت خرید حمایتی به کارخانه‌های روغن‌‌کشی بفروشند که حمایت‌‌های لازم از کارخانه‌ها صورت خواهد گرفت.

برداشت ۲۰۰ هزار تن زیتون از باغات کشور

مجری طرح توسعه کشت زیتون با اعلام اینکه امسال از حدود ۷۵ هزار هکتار عرصه زیتون‌کاری کشور در نقاط نیمه گرمسیری، ۲۰۰ هزار تن برداشت زیتون خواهیم داشت، گفت: سال گذشته حدود ۱۰۰ هزار تن زیتون تولید شد و امسال با تلاش باغداران و وزارت جهاد کشاورزی و مناسب بودن شرایط اقلیمی، یکی از سال‌های بسیار خوب تولید زیتون است. با پیش‌بینی برداشت حدود ۲۰۰ هزار تن زیتون، برآورد می‌شود که روغن زیتون از مرز ۱۵ تا ۱۷ هزار تن خواهد گذشت و حدود ۱۰۰ هزار تن حداقل میزان کنسروی باشد. وی از ورود ۱۱۰ نوع از ارقام مناسب توسعه کشت زیتون به کشور خبر داد و گفت: ارقام متنوعی از زیتون در کشور کشت می‌شود که رویکرد جهاد کشاورزی توسعه ارقام روغنی و باغات متراکم است.

میرعرب درباره ارقام زیتون افزود: رقم زرد و زرد روغنی بیشتر در کشور در این سنوات توسعه پیدا کرده به لحاظ اینکه ارقام بومی هستند، رویکرد وزارت جهاد کشاورزی هم تولید روغن زیتون به عنوان محصولی ارزشمند در حوزه سلامت و تامین روغن مورد نیاز کشور است. مشوق صادرات و مجوز واردات روغن زیتون به افرادی داده می‌شود که در چارچوب خرید حمایتی میوه روغنی زیتون عمل کنند.مجری طرح توسعه کشت زیتون درباره حمایت‌‌های وزارتخانه گفت: امسال با توجه به دوبرابر شدن تولید زیتون، به عنوان یک مشوق که در شورای قیمت‌گذاری مصوب شده، به ازای هر ۵ کیلو میوه‌‌ای که خریداری بکنند، اجازه یک کیلوگرم صادرات روغن زیتون را خواهیم داد.

تولید روغن زیتون، توجیه اقتصادی ندارد

در این میان رئیس موسسه تحقیقات گیاه ‌‌پزشکی کشور، با اشاره به خرید تضمینی زیتون گفت: هر کیلو روغن زیتون حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ تومان است. حسین جعفری به ظرفیت منابع بودجه اشاره و بیان کرد: اگر قیمت از ۱۵۰ هزار تومان بالاتر برود، دولت ورود نخواهد کرد و در این میان شوک سرمایی باعث تحریک گل‌‌‌انگیزی و افزایش بارآوری درختان زیتون شد. بر این اساس نکته مهمی که در این میان وجود دارد، این است که به دلیل مشکلات و عدم توجیه اقتصادی، بسیاری از زیتون‌کاران و کشاورزان خواستار خام‌فروشی زیتون به کارخانه‌ها برای تهیه کنسرو و صادرات به کشورهای دیگر هستند و فرآوری خوراکی آن مانند روغن زیتون، توجیه اقتصادی ندارد. کشاورزان هشدار می‌دهند که اگر مسوولان تدابیری در بخش حمایتی نداشته باشند، شاهد پایان یافتن کشت این محصول و حتی فرآوری و روغن‌گیری آن خواهیم بود و با خام‌فروشی آن شاهد واردات روغن زیتون خواهیم بود.

زیتون‌کاران به خام‌فروشی روی آورده‌‌اند

زیتون‌کاران می‌گویند: فرآوری زیتون سود بسیار خوبی را به همراه دارد، ولی مشکل در هزینه‌های جانبی است. اکنون با نبود کارگر و افزایش هزینه‌های آنها مواجهیم، همچنین زیتون بسیار حساس است و با یک سرمازدگی تا حدود سه سال محصولی ندارد و حتی در شرایط عادی بعد از یک سال بار خوب، چند سال بار آن کم است. از آن‌سو قیمت ارائه شده روغن زیتون به بازار اصلا با هزینه‌های جانبی مانند کود، کارگر، سم و هرس آن برابری نمی‌کند و نمی‌توان با قیمت واقعی نیز وارد بازار کرد، چرا که دیگر مشتری نخواهد داشت. بنابراین فروش زیتون خام بیشتر سود دارد. چرا که به کارخانه‌های بزرگ با قیمت بیشتر به فروش می‌‌رسد و آنها به کنسرو زیتون تبدیل و به کشورهای عربی و چین و ژاپن صادر می‌کنند و به همین دلیل در کشور کشاورزان فعال در این حوزه بیشتر به فروش خام روی آورده‌‌اند.

سرانه مصرف ناچیز روغن زیتون

بر اساس این گزارش از طرفی در حالی که اهمیت مصرف روغن زیتون در کشور بر کسی پوشیده نیست و بند چهارم مصوبه اخیر شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی نیز بر اهمیت و ضرورت روغن زیتون در سبد خانوار تاکید کرده و این کالا را مشمول سیاست‌های حمایتی مرتبط با این گروه کالاها قلمداد کرده؛ اما واقعیت آن است که مصرف آن در بین مردم عموما به دلیل کمبود قدرت خرید و ناتوانی مالی محدود است و صاحب‌نظران نسبت به مصرف ناچیز آن در کشور هشدار می‌دهند. در این راستا کارشناس ارشد دفتر طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی با اعلام اینکه مصرف روغن زیتون در ایران نسبت به دیگر کشور‌‌ها پایین است؛ یادآور شد: مردم ما زیتون را خوب نمی‌‌شناسند و خواص درمانی آن را نمی‌‌دانند. به همین دلیل سرانه مصرف روغن زیتون در کشور پایین و ۱۵۰ گرم است؛ در حالی که مصرف آن در یونان ۱۲ کیلوگرم و کشور‌‌های اروپایی به چهار تا پنج کیلوگرم می‌رسد.

فلاح‌زاده درباره فواید زیتون توضیح داد: زیتون یک گیاه میوه روغنی است و روغن از آن استحصال می‌شود. به خاطر همین اسید‌‌های چرب غیراشباعی دارد که برای سلامت بدن، درمان دیابت، عروق، پوست، مو و معده مفید است و سریع در بدن هضم و جذب می‌شود و پیشنهاد می‌کنیم افرادی که ناراحتی و بیماری‌های مختلف دارند مصرف کنند. وی به راه‌های تشخیص روغن زیتون خوب اشاره کرد و گفت: روغن زیتونی که سبز باشد، بوی میوه تازه بدهد و با خوردن آن ته گلو بسوزد، روغن خوبی است. روغن بی‌بو هم روغنی است که خراب شده و نقیصه منفی دارد و برای تصفیه آن از حلال‌‌های شیمیایی استفاده می‌کنند که موجب اکسیده شدن و از بین رفتن خاصیت آن می‌شود.