بین 46.6 تا 49.31 درصد؛ پیش بینی یک تحلیلگر از چشم‌انداز تورم ایران برای سال 1401 است. همزمان کارشناس دیگری پیام شکسته شدن رکورد 10 ساله چاپ پول برای اقتصاد ایران را تورم 50 درصدی تا پایان سال می‌داند. در عین حال، این پرسش اساسی مطرح شده که آیا در شرایط فعلی که ابرچالش‌های اقتصادی، پیامدهای اجتماعی ناگواری به همراه داشته‌اند، راه‌حلی مشخص و تهمیدی واضح برای تغییر شرایط وجود دارد؟

پیام چاپ پول برای اقتصاد ایران چیست؟

به نظر می‌رسد قرار است اقتصاد ایران کماکان در ماتم تورم باقی بماند. آمارهایی که اخیرا توسط بانک مرکزی منتشر شده، نشان از این دارد که سهم پول از نقدینگی در پایان تابستانی که گذشت، به حدود 23 درصد رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این رقم بالاترین رقم ثبت‌شده در 10 سال اخیر است. پیام این موضوع برای اقتصاد ایران چیست؟ اقتصاددانان پاسخ می‌دهند: تورم بالاتر.

در عین حال، به نظر می‌رسد دولت خودش هم به دستورهایی که صادر می‌کند، توجهی ندارد و اوامرش فقط به درد تیتر یک رسانه‌ها می‌خورند! از سال گذشته، رئیس جمهوری دو دستورالعمل جهت کنترل نقدینگی و چاپ پول صادر کرده که هنوز عملیاتی نشده‌اند. یک دستور به دی ماه سال قبل برمی‌گردد که به تمام دستگاه‌ها دستور داده شد تا به روند کاهش نقدینگی متعهد بدانند. دیگری هم در آخرین ماه تابستان امسال صادر شد؛ یک فرمان 10 بندی! از تقویت ارزش پول ملی تا توقف رشد سالانه نقدینگی.

در حالی که ماموریت بانک مرکزی، توقف رشد نقدینگی و مدیریت خلق پول عنوان شده بود، رکورد چاپ پول با واکنش‌هایی همراه شده است. یک کارشناس مسائل بانکی در این باره گفت: «دولت بودجه که ندارد، در نتیجه مجبور می‌شود پول چاپ کند. در نتیجه افزایش نقدینگی در سه ماهه آخر سال احتمالا معادل ۲۳ درصد نیمه اول هم بشود. در این شرایط من احتمال می‌دهم که تورم امسال به ۵۰ درصد برسد.» احمد حاتمی‌یزدی، در پاسخ به این پرسش که گزارش‌ها نشان می‌دهد که رکورد ۱۰ ساله چاپ پول شکسته شده است. این اتفاق چه پیامی را برای اقتصاد ایران دارد؟ گفت: «پیام این اتفاق، تورم است.» وی افزود: «تورم طی ۱۰ سال گذشته همیشه ناشی از افزایش نقدینگی بوده است. وقتی نقدینگی افزایش پیدا کند، اگر تولید به همان نسبت رشد نداشته باشد، در نهایت قیمت‌ها بالا می‌رود.» حاتمی‌یزدی ادامه داد: «اگر مقدار زیادی پول در پی خرید مقدار کمی کالا در اقتصاد وجود داشته باشد، این اتفاق باعث افزایش نرخ تورم می‌شود.» این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «در این شرایط، تورم ۴۰ درصدی امسال امکان دارد به عددهای بالاتر هم برسد.»

پیش‌بینی دیگری هم از نرخ تورم تا پایان امسال حکایت از این دارد که این شاخص بین 46.6 تا 49.31 درصد به ثبت می‌رسد.

راهکار مهار ابرتورم چیست؟

کنکاش در آمارهای ارائه شده توسط صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که اگر کسری بودجه و کاهش ارزش پول ملی در اقتصاد ایران ادامه داشته باشد، رشد تورم برای دو سال آینده ادامه دارد. پیش بینی این نهاد بین‌المللی پولی نیز نشان می‌دهد نرخ تورم 50 درصدی خواهد بود.

البته این گزارش حاوی یکسری شرط و شروط نیز هست؛ از جمله لغو تحریم‌ها، تثبیت نرخ ارز و افزایش صادرات نفت. این صندوق اعلام کرده که اگر صادرات نفت به دو میلیون بشکه برسد، تورم به زیر 10 درصد می‌رسد. البته آنچه از تصویر اقتصاد ایران معلوم است، نشان می‌دهد این هدف فعلا دور از دسترس است.

تورم بالا و کاهش قدرت خرید مردم با تشدید زمان‌فروشی همراه بوده که پیامدهای سوء اجتماعی به دنبال داشته است؛ از جمله فروپاشی خانوار. هرچند کارشناسان راهکارهایی برای این ابربحران اقتصاد ایران ارائه کرده‌اند اما مشکل اساسی این است که گوش شنوایی برای آنها وجود ندارد. به همین دلیل، اکثر اقتصاددانان معتقدند برای خروج از وضعیت فعلی باید دیدگاه حکمرانان تغییر یابد.