نقش‌آفرینی نفت به عنوان منبع درآمد برای کشورهای صادرکننده نفت از اهمیت به سزایی برخوردار است و بررسی میزان وابستگی بودجه کشورها به درآمدهای نفتی می‌تواند دولت‌ها را در سیاستگذاری‌های پولی و مالی و برنامه‌های زیربنایی و توسعه‌ای کمک کند.

طی سال 2022 تحولات اثرگذار زیادی در بازار انرژی جهان شکل گرفت که یکی از مهمترین این عوامل مناقشه روسیه و اوکراین است. انتظار می‌رود آثار این تنش‌ها در سال آینده نیز به ویژه با اعمال سقف قیمتی خرید نفت روسیه توسط اروپا بر بازار نفت و انرژی مستولی شود.

*قیمت نفت در سال 2023 به روایت موسسات و بودجه کشورهای اوپک

طبق مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «چشم‌انداز بازار نفت جهان در سال 2023 و قیمت آن در بودجه برخی کشورها»، مطابق پیش‌بینی مؤسسات بین‌المللی، رشد اقتصادی جهان بسیار تحت تأثیر تحولات ناشی از مناقشه روسیه و اوکراین و رویکردهای متفاوت اقتصادهای نوظهور قرار گرفته است. بنابراین میزان رشد اقتصاد جهان در سال 2022 معادل 3.2 درصد و در سال 2023 این میزان به 2.7 درصد تقلیل می‌یابد.

انتظار می‌رود با توجه به محدودیت در رشد تقاضا، میزان مصرف نفت و مایعات در جهان طی سال جاری و براساس پیش‌بینی‌های موجود نظیر آژانس بین‌المللی انرژی، میزان رشد تقاضای جهانی نفت برای سال جاری حدود 2.3 میلیون بشکه در روز و در سال 2023 حدود 1.7 میلیون بشکه در روز افزایش یابد.

میزان تقاضای جهانی نفت در سال آینده حدود 101.6 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی‌ شده است. براساس پیش‌بینی ماه دسامبر اداره اطالعات انرژی آمریکا، قیمت نفت برنت در سال 2023 حدود 92 دلار به ازای هر بشکه خواهد بود.

به طور کلی کمترین برآورد از قیمت هر بشکه نفت در سال آینده مربوط به پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا و اکسفورد انرژی است. این دو نهاد قیمت هر بشکه نفت را در سال ۲۰۲۳ حدود ۹۲ تا ۹۳ دلار برآورد کرده‌اند.

همچنین بالاترین برآورد نیز مربوط به گولدمن ساکس با بشکه‌ای ۱۱۰ دلار بوده است (جدول 1)

از این رو اکثر کشورهای بزرگ صادرکننده نفت از جمله کشورهای عضو اوپک، میانگین قیمت نفت پیشنهادی در بودجه سال آتی را بین 70 الی 88 دلار به ازای هر بشکه در نظر خواهند گرفت (جدول 2).

متوسط قیمت نفت سنگین ایران طی ماه‌های دسامبر 2021 لغایت نوامبر 2022 به طور میانگین به کمتر از 80 دلار به ازای هر بشکه رسید.

بنابراین انتظار می‌رود با توجه به تکاپوی روسیه برای جایگزین کردن بازار شرق آسیا به جای بازار اروپا، قراردادهای چین با عربستان و گسترش روابط با سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در کنار عدم قطعیت‌های بسیار در بازار جهانی نفت، عدم پای‌بندی غرب به برجام و شدت یافتن تحریم‌ها، ایران در سناریوی واقع‌بینانه (استمرار تحریم‌ها) با فروش روزانه یک میلیون بشکه در روز بتواند به درآمد نفتی حدود 27.3 میلیارد دلار در سال 2023 دست یابد.