حباب سکه به طور عجیبی از ابتدای امسال بالا رفته، به طوری که در حال حاضر سکه امامی در بازار بیش از ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، نیم‌سکه در حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، ربع‌سکه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و سکه گرمی نزدیک به ۳ میلیون تومان حباب دارد. این اعداد به باور رییس اتحادیه طلا و سکه «هیچ توجیه منطقی ندارد و بر همین اساس، مردم در هنگام ورود به بازار سکه باید به این حباب قیمتی توجه داشته باشد.» نادر بذرافشان می‌گوید: «باید پاسخ داده شود که از ابتدای امسال تاکنون چگونه حباب سکه از ۳۰۰ هزار تومان به ۴ میلیون تومان افزایش یافته است.» وی عنوان می‌کند: «حباب سکه به عرضه‌ها ربط دارد و به همین دلیل سوال این‌جاست که چرا عرضه‌ها بیشتر نمی‌شود!؟»

آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگو با نادر بذرافشان، رییس اتحادیه طلا و سکه  است.

* شرایط بازار سکه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ببینید، با توجه به تغییر مدیریت بانک مرکزی، تغییر رویکرد در حوزه طلا و سکه را شاهد بودیم، به طوری که عرضه سکه در بورس و در عین حال، تشکیل بازار متشکل طلا، نقش خیلی خوبی روی بازار داشت.

به اعتقاد من، اعلام خبرهای مثبت خیلی روی بازارهای داخلی اثر دارد؛ آن هم در شرایطی که به طور میانگین ۸۵ دلار از پایان هفته گذشته تا اواسط هفته‌جاری اونس جهانی طلا کاهش یافته، اما در بازارهای داخلی کاهشی که نسبت به اونس انتظار داشتیم، اتفاق نیفتاده است. این به نوسانات بازار ارز برمی‌گردد. با این حال، سیاست‌ها و رویکرد بانک مرکزی در رابطه با سامانه متشکل ارزی و طلا بوده و عرضه دوباره سکه در بورس، خبرهای خوبی بود که باعث شد یک مقداری بازار متحول شود و التهاب و جو روانی بازار به حداقل برسد.

* حباب سکه در حال حاضر به بیش از ۴ میلیون تومان رسیده است و این تقریبا یک رکورد است. دلیل افزایش حباب سکه تا این حد چیست؟

زمانی که ربع‌سکه در بازار عرضه شد، حباب سکه در حدود ۸۰۰ تا یک میلیون تومان کاهش پیدا کرد، اما متاسفانه یک مشکلی که وجود داشت، این بود که عرضه در زمان خود انجام نشد. مشکل دیگر این بود که بین عرضه سکه در بورس وقفه افتاد و در عین حال، قیمت‌های اعلامی با بازار در روزهای اول فاصله کمی داشت که می‌طلبید که در بازار برای این‌که کنترل و نظارت صورت گیرد تا در کاهش قیمت و حباب سکه اثر بگذارد، مدیریت قیمت صورت گیرد. ما بارها این موضوع را گفتیم.

* شما در رابطه با اثر بورس کالا روی بازار سکه می‌گویید، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد از زمانی که این سیاست اجرایی شده، اثر آن‌چنانی روی قیمت‌ها و حتی کاهش حباب سکه نداشته است؟

چرا اثرگذاری نداشته است؟ اگر دقت کنید، در روزهای اول تقاضا خیلی کم بود و تا آن‌جایی که من آمار دارم، حدود ۱۳۰، ۱۴۰ هزار سکه برای خرید استقبال شده است. این نشان می‌دهد که در بازار تقاضای آن‌چنانی وجود ندارد، ولی نوسانات خبرها و جو روانی باعث شده که یک مقداری افزایش قیمت‌ها اتفاق بیفتد.

با اعلام این‌که سکه عرضه می‌شود، آن استقبال و شرایطی که بازار را تحت‌تاثیر بگذارد و تقاضا زیاد شود، متاسفانه وجود نداشت.

ما با نوسانات اونس جهانی طلا مواجه هستیم که وقتی افزایشی یا کاهشی می‌شود، تمام بازارهای دنیا تحت‌تاثیر این نوسان قرار می‌گیرند. اما در بازار داخلی ایران غیر از اونس جهانی طلا، نوسانات بازار ارز نیز اثر می‌گذارد. در حال حاضر ما نوسان آن‌چنانی در بازار ارز نداریم و در شرایطی که کاهش ۸۵ دلاری اونس طلا اتفاق افتاده، کاهشی هم که در بازار طلا و سکه در بازار ایران انتظار داشتیم، اتفاق نیفتاد. این در حالی است که در بازار تقاضا وجود ندارد.

همان‌طور که گفتم، بانک مرکزی باید ادامه رویکرد خود در رابطه با عرضه سکه را داشته باشد. اخیرا اعلام کرده‌اند که عرضه سکه در بورس کالا تمام شد. دولت اگر می‌تواند عرضه داشته باشد، با توجه به این‌که به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم و امکان دارد طبق سنوات گذشته یک مقداری تقاضا در بازار تحریک شود، بانک مرکزی باید در این حوزه وارد شود و مدیریت را تشدید کند و ادامه دهد و بین عرضه‌ها فاصله نیاندازد.

بارها من گفتم و الان هم اعلام می‌کنم که بانک مرکزی باید بتواند در این حوزه مدیریت داشته باشد و در عین حال، عرضه سکه تمام و نیم‌سکه را هم در دستور کار قرار دهد؛ آن هم در شرایطی که به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم تا بتوانیم مدیریت همراه با آرامش و بدون اضطراب و التهاب داشته باشیم.

* برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که این نرخ ربع‌سکه‌ای که در بازار وجود دارد، با توجه به حبابی که دارد، با نرخ دلار بالا در بازار عرضه می‌شود و به همین دلیل، مردم نباید ربع‌سکه بخرند.

این حباب زیاد است. ببینید، حباب سکه در ابتدای سال ۳۰۰ هزار تومان بود و تا سه روز قبل ۳ میلیون و نیم بود و امروز به بالای ۴ میلیون تومان افزایش یافته است. چرا باید این اتفاق بیفتد؟ وقتی ربع‌سکه یا سکه تمام و یا نیم‌سکه، هر کدام نهایت ۱۰۰ هزار تومان در بالاترین شرایط هزینه ضربش است، چرا باید این حباب را داشته باشد؟

* این سکه براساس چه نرخ دلاری محاسبه می‌شود؟

اصلا ربطی به نرخ دلار ندارد، حباب است. ببینید ارزش طلای آن در حدود ۵ میلیون تومان است و در حدود ۴ میلیون تومان حباب دارد. این حباب ربطی به دلار ندارد. به عرضه‌ها ربط دارد و سوال این‌جاست که چرا عرضه‌ها بیشتر نمی‌شود!؟ به نظر من وقتی بازار اشباع شود و به بازار سکه ورود شود و انواع سکه به مقدار نیاز در بازار از طریق بانک مرکزی عرضه شود، این حباب و قیمت‌ها دیگر وجود ندارد.

* دلیل محدودیت عرضه سکه را چه می‌دانید؟

این سوالاتی است که باید از طریق بانک مرکزی به آن‌ها پاسخ داد. اتحادیه‌ها که در این مسایل نقشی ندارند. ضرب سکه از طریق بانک مرکزی انجام می‌شود و عرضه آن نیز از طریق بانک مرکزی انجام می‌شود. ما فقط نوسانات و شرایط بازار را می‌توانیم رصد کنیم و روی آن نظر بدهیم. این سوالی است که باید بانک مرکزی پاسخ دهد، ولی بخش خصوصی و اتحادیه در جلساتی که داشته است، اعلام آمادگی کرده که می‌تواند نقش محوری در کنار بانک مرکزی داشته باشید و به عنوان مکمل در کنار بانک مرکزی می‌تواند برای ضرب سکه از واحدهای تولیدی استفاده کند. حتی سرمایه‌گذار در بخش خصوصی نیز آمادگی دارد که در جهت عرضه سکه و ضرب سکه در کنار بانک مرکزی نقش‌آفرینی کند تا بتوانیم به سمت ایجاد ثبات نسبی و کاهش قیمت و حباب قیمت برویم.

این را هم بگویم که مردم دقت کنند که این حباب سکه واقعا توجیه اقتصادی ندارد. ربع‌سکه‌ای که حدود ۴ میلیون تومان حباب دارد، به نظر من مردم نباید به سمت آن بروند و باید به این سمت رفت که مصنوعات طلا خرید. شما دو گرم طلا بخرید، نهایت با بالاترین اجرت یک میلیون هزینه می‌دهید. مردم با توجه به حبابی که سکه دارد، باید مصنوعات طلا بخرند.

* یک زمانی در حوزه بورس گفته می‌شود که وضعیتی که وجود دارد، حباب است و این حباب یک زمانی خواهد ترکید. این اتفاق هم افتاد و بعد از مدتی شاهد ریزش بورس بودیم. به نظر شما احتمال تکرار این اتفاق در بازار سکه وجود دارد و این‌که حباب سکه بترکد؟

ببینید، ما الان در بهمن‌ماه قرار داریم. حباب سکه اردیبهشت‌ماه در حدود ۳۰۰ هزار تومان بوده و الان در حدود ۴ میلیون تومان شده است. این یعنی حباب سکه در حدود ۱۴ برابر شده است. چرا این اتفاق افتاده است؟ این‌که شما می‌گویید چرا این حباب ایجاد شده، علت آن را باید وزیر اقتصاد یا بانک مرکزی که در حوزه ضرب سکه و عرضه سکه نقش داشته، جواب دهد و علت را از این بخش باید جویا شد.

چرا باید این اتفاق بیفتد؟ یعنی در عرض ۱۰ ماه از سال، حباب سکه ۱۴ برابر شود. در ربع‌سکه به جرات می‌توان گفت حباب ربع‌سکه ۵۰ برابر شده است. ۴ میلیون تومان حباب روی یک سکه می‌دانید یعنی چه؟ اصلا توجیه اقتصادی ندارد. این‌ها سوالاتی است که از بانک مرکزی داریم.

* با این شرایط، احتمال شکست قیمت‌ها وجود دارد؟

شکست قیمت‌ها برمی‌گردد به این‌که تقاضا در بازار کمتر باشد و عرضه انجام شود. یک زمانی تشدید تقاضا به دلیل التهاب‌ها و نوسانات و تورم‌هایی است که در بازارهای داخلی وجود دارد. یک زمانی هم خبرهای سیاسی و اقتصادی در سطح دنیا روی این موضوع اثر دارد و یا نوسان اونس جهانی طلا. اما در کشور ما نوسان بازار ارز روی بازار طلا و سکه هم نقش‌آفرینی می‌کند. در کنار این‌ها، عرضه و تقاضا نیز روی بازار اثر دارد. یک زمانی تقاضا وجود داشته، عرضه نبوده و یک زمانی عرضه وجود دارد، اما تقاضا نیست. در چند روز گذشته ربع‌سکه در بازار بورس عرضه می‌شد، اما تقاضایی که همه فکر می‌کردند وجود داشته باشد، وجود نداشت. این نشان می‌دهد که تقاضا کاذب بوده است.

یک نکته محوری و کلیدی که وجود دارد برای این‌که حباب سکه شکسته شود، این است که بانک مرکزی در کنار عرضه ربع‌سکه، در بخش نیم‌سکه و سکه تمام ورود کند و عرضه نیم‌سکه و سکه تمام از طریق بورس صورت گیرد. این موضوع می‌تواند نقش خیلی مهمی در کاهش حباب نیم‌سکه و سکه تمام داشته باشد. ما بارها این موضوع را عنوان کردیم، اما متاسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

ببینید، اگر الان یک خبر اعلام شود که قرار است از هفته آینده عرضه نیم‌سکه و سکه تمام در ادامه سیاست‌های بانک مرکزی در بورس عرضه شود، همین خبر هم باعث ثبات قیمت و هم کاهش قیمت و هم کاهش حباب سکه می‌شود. حالا ممکن است تقاضا کم و زیاد باشد، ولی در جو روانی بازار نقش تاثیرگذاری دارد. ربع‌سکه یک زمانی تا ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان افزایش قیمت داشت، ولی با خبرهایی که منتشر شد، قیمت آن تا حدود ۸ میلیون تومان پایین آمد. اما پس از آن به دلیل این‌که در عرضه‌ها فاصله افتاد و قیمت‌های اعلامی با بازار فاصله زیادی نداشت، باز مجدد قیمت‌ها بالا رفت و به ۹ میلیون تومان رسید. رویکردها و مدیریت بانک مرکزی می‌تواند نقش خیلی مهمی در جو بازار داخلی داشته باشد.

* به نظر شما سکه در همین سطح قیمتی می‌ماند یا کاهش می‌یاید؟

ما با دو مساله روبه‌رو هستیم. یکی این‌که به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم و طبق سنوات سال‌های گذشته در روزهای پایانی سال تشدید تقاضا در رابطه با هدایا اتفاق می‌افتد. البته سکه خیلی گران شده و تقاضایی که طبق سنوات سال‌های گذشته وجود داشته، به یک چهارم رسیده است. یک زمانی ربع‌سکه ۲ میلیون تومان بود و مردم هدیه می‌دادند، اما الان به ۹ میلیون تومان افزایش یافته است. به‌هرحال قدرت خرید کاهش یافته است. ولی با توجه به سال‌های گذشته و امکان افزایش حدود ۱۰ تا ۲۰ درصدی افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال داریم.

به نظر من اگر اونس جهانی همین روند کاهشی را داشته باشد، خبر خوبی برای بازار طلا و سکه است. از سوی دیگر، اگر بازار متشکل ارز و طلا به درستی عمل کند، بازار ثبات را خواهد داشت. اما بخش مهم‌تر این است که عرضه انواع سکه توسط بانک مرکزی به طور زیاد انجام شود و بین عرضه‌ها وقفه وجود نداشته باشد.

در شرایط کنونی من اعتقاد دارم در روزهای پایانی سال به همین روالی که از ابتدای بهمن تاکنون شاهد بودیم، ثبات قیمتی ادامه‌دار خواهد بود و بازار التهاب خاصی نخواهد داشت.