داشتن مسکن یکی از اصلی ترین و اولی ترین نیازهای هر ایرانی است. اصل 31 قانون اساسی به همه مردم این حق را می دهد و بیان می کند که «دولت» موظف است تا با رعایت اولویت برای آن‌ها که نیازمندترند زمینه‌ی اجرای این اصل را فراهم کند. کارگران یکی از گروه‌هایی هستند که به صراحت در این قانون از آن‌ها نام برده شده و کمک به ایجاد مسکن کارگری یکی از وظایف اصلی دولت هاست.

علاوه بر این، ماده 149قانون کار بر نقش توأمان دولت و کارفرمایان برای رساندن کارگران بر این حق اساسی تأکید می‌کند. در این ماده آمده: «کارفرمایان مکلفند با تعاونی‌های مسکن و در صورت‌عدم وجود این تعاونی‌ها مستقیما با کارگران فاقد مسکن جهت تأمین خانه‌های شخصی مناسب همکاری کنند و همچنین کارفرمایان کارگاه‌های بزرگ مکلف به احداث خانه‌های سازمانی در جوار کارگاه و یا محل مناسب دیگر می‌باشند.»

در تبصره یک این ماده نیز بر نقش دولت تأکید شده است: «دولت موظف است با استفاده از تسهیلات بانکی و امکانات وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های ذیربط همکاری لازم را بنماید.»

با وجود اینکه دو ماده قانونی به صراحت به این مسئله تاکید کرده است مشاهده می کنیم که دولت ها طی سال های گذشته اقدام عملی برای مسکن کارگران نداشته است و بیشتر در حد طرح و وعده باقی مانده است. طرح هایی هم که همواره درقالب مسکن کارگران بوده است تا کنون به نتیجه نرسیده است. چندین تفاهم نامه برای مسکن کارگران با نهاد های مختلف منعقد شد که هیچ وقت هیچ جزئیاتی از آن ارائه نشد.

در حال حاضر بیش از 70 درصد درآمد کارگران صرف بهای مسکن و تأمین آن می شود. با توجه به افزایش هزینه های زندگی و مشکلات کارگران در تأمین معاش مشاهده می کنیم که پرداخت اقساط ماهیانه و پیش پرداخت طرح های مختلف برای کارگران امکان پذیر نیست, بلکه اجرای هر طرحی در راستای خانه دار شدن کارگران باید با شرایط معیشتی آنها یکسان باشد. به طور مثال کارگران امکان پرداخت قسط های سنگین را با درآمدهای فعلی ندارند.

*توجه دولت به تامین مسکن کارگران

آیت الله رئیسی، رئیس جمهور کشورمان اخیرا تأمین مسکن را از ضرورت های جامعه کارگری برشمرد و گفت: آنچه ما درباره مسکن وعده کردیم، ناظر به نیاز کشور و الزام قانونی بوده است و اگر در سال های گذشته سالی یک میلیون مسکن ساخته می شد، وضعیت امروز بازار مسکن اینگونه نبود.

رئیس جمهور درباره رفع نیاز مسکن در حوزه کارگری هم گفت: واحدهای تولیدی با تشکیل تعاونی های مسکن مقدمات لازم را فراهم کنند. بخش های مربوطه در دولت هم برای تامین زمین و فراهم کردن تسهیلات لازم برای ساخت مسکن تلاش کنند.

سید صولت مرتضوی, وزیرکار هم با اشاره به اینکه معیشت و مسکن دو موضوع مهم در مسئله کارگران است گفت: اگر کارگر دغدغه معیشت نداشته باشد در حوزه کار معجزه می آفریند و حتماً خلاقیت بوجود می آورد. نباید کسی از رنج کارگر برای ثروت اندوزی دیگران بهره گیرد. طبق دستور رئیس جمهور تأمین مسکن کارگری به صورت ویژه در دستورکار قرار دارد.