اسداله غلامپور مدیرعامل پتروشیمی ‌مروارید که در چهاردهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران سخن می‌گفت با تاکید براینکه سهم بخش خصوصی در تولید محصولات پتروشیمی حدود ۱۵ درصد و در سرمایه‌گذاری حدود ۲۲ درصد است، افزود: تبدیل خوراک به محصولات باارزش افزوده، نیازمند بهر‌ه‌گیری از تکنولوژی‌های خاص فرآیند تولید است و این تکنولوژی چگونگی تبدیل مواد خام به محصولات را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد، افزود: تا سال ۱۴۰۰ در مجموع ۲۹۳ دانش فنی از ۱۲۰ صاحب دانش فنی (لایسنسور) اخذ شده است که نشان‌دهنده تنوع و وابستگی این صنعت به تکنولوژی است.

وی تصریح کرد: حدود ۷۲ درصد از تکنولوژی‌های اخذشده متعلق به کشورهای اتحادیه اروپا است.

غلامپور با تاکید بر اینکه آمارها نشان می‌دهد که به ازای هر یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ‌یک میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ‌افزوده می‌شود و برای حدود هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد می‌شود، گفت: مطالعات صورت گرفته بیانگر این است که به ازای حدود ۱۰۰ هزار شغل مستقیمی ‌که در بالادست و زنجیره تکمیلی صنعت پتروشیمی ایجاد می‌شود، شش برابر آن موجب رونق و جذب و توسعه مشاغل دیگر در زنجیره‌های صنعتی معدنی و خودروی کشور می‌شود.

وی ادامه داد: براساس آمارهای ارائه شده میزان اشتغال مستقیم مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی کشور ۷۹ هزار نفر است که از این مقدار ۲۲هزار نفر در منطقه عسلویه، ۲۹ هزار نفر در منطقه ماهشهر و ۲۸ هزار نفر در سایر مناطق این صنعت مشغول به کار هستند.

این کارشناس پتروشیمی‌‌‌ تصریح کرد: اشتغال مستقیم در طرح‌‌‌های در دست اجرا ۲۸‌هزار نفر است که شامل ۱۰‌هزار نفر در منطقه عسلویه، یک‌هزار نفر در ‌‌‌هاب ماهشهر و ۱۷‌هزار نفر در سایر مناطق است. وی ادامه داد: در مجموع بر اساس آمار در پایان سال ۱۳۹۹ به میزان ۱۰۷‌هزار نفر اشتغال مستقیم در صنعت پتروشیمی‌‌‌ کشور وجود داشته است. وی افزود: علاوه بر این اشتغال مستقیم در صنایع پایین‌دست پتروشیمی‌‌‌ حدود ۹۲۰‌هزار نفر است. اشتغال‌زایی به ازای هر میلیون تن محصولات پتروشیمی‌‌‌ در صنایع پایین‌دست این صنعت، حدود ۱۷۰‌هزار نفر برآورد شده است.

وی در خصوص طرح‌‌‌های اولویت‌‌‌دار پتروپالایشگاهی و پتروشیمی ‌‌‌اظهار کرد: طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، طرح پتروپالایشگاه مهر خلیج‌‌‌فارس، طرح پالایشگاه مروارید مکران، ارتقا و بهینه‌‌‌سازی پالایشگاه‌‌‌های نفت تبریز، شیراز، تهران، اصفهان، بندرعباس، اراک و آبادان، جمع‌‌‌آوری گازهای فلر بیدبلند خلیج‌‌‌فارس، افزایش استحصال اتان در فاز 18 پارس جنوبی, پتروشیمی‌‌‌PDH (هیدروژن‌زدایی از پروپان) آلای مهستان, پتروشیمی‌‌‌PDH تدبیر، پتروشیمی‌‌‌PDH پارس و پتروشیمی‌‌‌ کیان از جمله این طرح‌‌‌هاست.

پیش‌بینی بازار پتروشیمی جهان

وی در خصوص پیش‌بینی وضعیت بازار پتروشیمی ‌‌‌و جهان تا سال 2050 گفت: در طول 25 سال گذشته، خاورمیانه به منبع اصلی محصولات با حجم بالا و ارزان‌قیمت گاز مبتنی بر مواد اولیه گازی، صادرات‌گرا، محصولات مشتق شده از الفین (پلی اتیلن، پلی پروپیلن، MEG، PVC)، پلی‌استایرن تبدیل شده است. غلامپور ادامه داد: مواد اولیه گازی برای محصولات شیمیایی اولیه، بیشترین افزایش را تجربه می‌کند و تا سال 2030 با رشد 36درصدی و تا سال 2050 با رشد 22درصدی بیشتر مواجه می‌شود.

تمایل خاورمیانه برای تولید خارج از منطقه

وی با تاکید بر اینکه در میان تولیدکنندگان، خاورمیانه نیز تمایل رو به رشدی برای سرمایه‌گذاری در تولید خارج از منطقه، خرید در اروپا و آمریکای شمالی و پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری مشترک در چین برای دستیابی به بازارها، کسب تخصص و تنوع‌بخشی در عرصه‌‌‌های شیمیایی بسیار تخصصی را دارد افزود: برای مثال دارایی‌‌‌های سابیک در هلند، باعث ورود آن شرکت به بازار اروپا شد. اخیرا شرکت مذکور یک پروژه سرمایه‌گذاری مشترک را برای تولید گلایکول در تیانجین چین تکمیل کرده است که دسترسی به یک بازار کلیدی را تقویت می‌کند.

مدیرعامل پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ مروارید اظهار کرد: تقاضا برای مواد شیمیایی با ارزش بالا (HVCs) تا سال 2050 حدود 60‌درصد نسبت به سال 2017 رشد می‌کند که حدود 55‌درصد از این رشد تا سال 2030 محقق می‌شود. وی گفت: بازار رزین PET خاورمیانه نیز با نرخ قوی حدود 7‌درصد در سال در حال رشد است که باعث تحریک بیشتر سرمایه‌گذاری‌‌‌های جدید می‌شود. انگیزه حرکت به سمت پایین‌دست اتیلن، در پلی‌استر روی رزین بسته‌بندیPET متمرکز شده است، زیرا بازارهای گرید الیاف قطعـا در 5 تا 10 سال آینده تحت سلطه چین خواهند بود. وی ادامه داد: منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز در حال تبدیل شدن به یک منطقه بزرگ و بازیگر عمـده در تجـارت جهـانی رزیـن بسـته‌‌‌بندی PET است.

غلامپور با تاکید بر اینکه آسیا و اقیانوسیه در2050 پیشروترین منطقه تولیدکننده مواد شیمیایی با ارزش بالا (HVCs) در جهان هستند. این مناطق، در این دوره سطح تولید خود را بیش از دو‌سوم افزایش می‌دهند گفت: در نتیجه سهم جهانی آن از تولید مواد شیمیایی با ارزش بـالا (HVCs) از 48‌درصد به 51‌درصد تا سال 2050 افزایش می‌‌‌یابد. وی ادامه داد: تا سال 2050 آفریقا حجم تولید خود را سه برابر و خاورمیانه نیز بیش از دو برابر می‌کند. مدیرعامل پتروشیمی ‌‌‌مروارید گفت: انتظار می‌رود در کوتاه‌مدت، پلاستیک‌ها محرک اصلی تقاضا برای مواد شیمیایی با ارزش بالا (HVCs) باشند. بزرگ‌ترین مشتقات اتیلن و پروپیلن به ترتیب پلی‌‌‌اتیلن و پلی‌‌‌پروپیلن هستند، که هر کدام تقریبا دو‌سوم تقاضا برای مواد شیمیایی اصلی خود را تشکیل می‌دهند.

وی افزود: تقاضای محصولات پتروشیمی ‌‌‌تا سال 2030 به طور متوسط سالانه 1/ 5درصد رشد خواهد کرد و در مجموع 355 میلیون تن زیاد می‌شود. در این بین رشد تقاضای پلی‌‌‌استرها از سایر محصولات پتروشیمی ‌‌‌بیشتر و رشد تقاضای الاستومرها از سایر محصولات پتروشیمی‌‌‌ کمتر است.

پیش‌بینی افزایش مصرف پلاستیک

وی با تاکید بر اینکه بنزن، تولوئن و مخلوط زایلن‌‌‌ها (BTX) همچنان مجموعه گسترده‌تری از کاربردهای پایین‌دستی خواهند داشت، با این حال، تقریبا نیمی از آنها برای مصارف پلاستیکی و سایر مواد بادوام است، افزود: آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی همگی با سرعت کمتری رشد می‌کنند. وی ادامه داد: از آنجاکه مناطق مختلف هم از نظر جمعیت و هم از نظر سطح ثروت رشد می‌کنند، پیش‌بینی می‌شود مصرف پلاستیک نرخ بالایی از افزایش نشان دهد، به‌ویژه برای بسته‌بندی و ساخت‌وساز.

وی ادامه داد: حجم تولید گروهی از ترموپلاستیک‌های کلیدی شامل پلی‌‌‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌‌‌اتیلن با چگالی بالا (HDPE)، پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)، پلی پروپیلن (PP) و پلی‌استایرن (PS) از تقریبا 350 میلیون تن در سال 2017 به 5590 میلیون تن در سال 2050 می‌‌‌رسد.

وی افزود: این بیانگر افزایش تولید سرانه جهانی نزدیک به 30‌درصد است که متوسط تولید سرانه جهانی این پلاستیک‌ها از حدود 47 کیلوگرم سرانه (نفر / کیلوگرم) در سال 2017 به بیش از 60 کیلوگرم برای هر نفر در سال 2050 خواهد رسید.

غلامپور با بیان اینکه نکته قابل‌توجه نرخ تولید ثانویه از طریق بازیابی زباله‌‌‌های پلاستیکی قابل بازیافت است که به سرعت در اروپا رو به رشد است، گفت: این افزایش در دنیا 25‌درصد تا سال 2050 خواهد بود.

سهم 2درصدی ظرفیت تولید رو به رشد

مدیرعامل پتروشیمی مروارید با بیان اینکه ایران از ظرفیت تولید رو به رشد صنعت پتروشیمی دنیا سهمی حدود 2درصد را دارد، گفت: برای اینکه ظرفیت تولید پتروشیمی ایران تا سال 2040 همراه با رشد 40 درصدی ظرفیت پتروشیمی دنیا سهم 2 درصدی خود را حفظ کند، باید ظرفیت تولید خود را به میزان مناسب افزایش دهد.

وی افزود: تا سال 2050 تحقیقات تخمین می‌‌‌زند که تولید برق جهانی از زغال‌‌‌سنگ به 16‌درصد (از 41‌درصد فعلی) و تولید برق جهانی از سوخت‌‌‌های فسیلی به 38‌درصد (از 66‌درصد اکنون) کاهش می‌‌‌یابد.

غلامپور تصریح کرد: لازم است افزایش محصولات پتروپالایشگاهی در کشورمان با در نظر گرفتن کنوانسیون پاریس و اعمال جریمه‌‌‌ها برای افزایش انتشار دی اکسید کربن، نظیر انتشار آلاینده‌‌‌ها از طریق فلردهی گازهای مجتمع‌‌‌های پتروپالایشگاهی و گازهای همراه نفت باشد.

مدیرعامل پتروشیمی مروارید گفت: استخراج، پالایش و تبدیل هیدروکربورهای خدادادی به انواع زنجیره‌‌‌های ارزش در زمان باقی‌مانده تا سال 2050 میلادی مطابق کنوانسیون پاریس و ضابط صفر خالص کربن، بسیار مهم و حیاتی است، زیرا جهان در سال مذکور استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی را ناممکن یا بسیار سختگیرانه خواهد کرد و اتکای جهان به سوخت‌‌‌های فسیلی به طور فزاینده‌‌‌ای غیرقابل دفاع است. وی ادامه داد: بنابراین با توجه به سرمایه‌گذاری‌‌‌ و جایگزینی سوخت‌‌‌های تجدیدپذیر تا پایان سال 2050 میزان استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی به کمترین مقدار خواهد رسید.

غلامپور تصریح کرد: تا سال 2050 توسعه فناوری‌‌‌های مبتنی بر انرژی‌‌‌های پاک و تجدیدپذیر نظیر استفاده از هیدروژن (سوخت هواپیما در شرکت بوئینگ) و انرژی خورشیدی، به موازات برداشت منابع هیدروکربوری و تبدیل آن به صنایع زنجیره ارزش، بسیار مهم و حائز اهمیت است.

وی ادامه داد: به گفته گلوبال دیتا، انتظار می‌رود تا سال 2031 بیش از 33‌درصد از فروش خودروهای جدید در سراسر جهان، خودروهای الکتریکی باشد.